• Buradasın

    Türkçe Sözcük Yapısı ve Ses Olayları Dersi

    youtube.com/watch?v=Ydxyi4GxOsI

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, "Rüştü Hoca" olarak kendini tanıtan bir öğretmenin Türkçe dilbilgisi konularını anlattığı eğitim içeriğidir. Öğretmen, "Üstü ocağa çıkabilecek elli örnek serisi" kapsamında ses bilgisi konusunu ele almaktadır.
    • Videoda Türkçe'deki ses olayları (ünlü düşmesi, ünsüz düşmesi, ünsüz benzeşmesi, ünsüz yumuşaması, daralma, kaynaştırma, ünsüz türemesi, ünsüz ikizleşmesi) çeşitli örneklerle detaylı şekilde açıklanmaktadır. Öğretmen, her bir ses olayını örnek kelimeler üzerinden analiz ederek, sözcüklerin köklerini belirleyip ses olaylarını göstermektedir.
    • Video, sınav hazırlığı için önemli bilgiler sunmakta olup, Türk Dil Kurumu'nun uyarıları ve istisnaları hakkında da bilgi vermektedir. Öğretmen, bu serinin sonrasında yazım kuralları, sözcükler, noktalama işaretleri, cümle çeşitleri gibi konuları ele alacağını belirtmektedir.
    Ses Bilgisi Öğretimi Tanıtımı
    • Eğitmen, "Üstü Ocağa Çıkabilecek 50 Örnek" serisini başlatıyor ve önce sözcük yapısını, şimdi ses bilgisini ele alacak.
    • Toplam 50 sözcük incelenecek ve her sözcükte en az bir ses olayı bulunuyor.
    • Eğitmen, sınav odaklı bir yaklaşım sergiliyor ve 30 puanın üzerinde olanları bu derste, 30 puanın altında olanları konu anlatımına yönlendiriyor.
    00:33Eksil Örneği
    • "Eksil" kelimesinin kökü "eksik" olup, "l" eki gelirken sonundaki "k" harfi düşüyor.
    • Bu örnekte ünsüz düşmesi ses olayı mevcut.
    01:09Açmış Örneği
    • "Açmış" ifadesinde "e" harfi düşüyor, bu ünlü düşmesi olarak adlandırılır.
    • "E" harfinin düşmesi, eylem "miş" eki gelirken değil, edat "ise" gelirken gerçekleşiyor.
    01:45Keşfettiği Örneği
    • "Keşfettiği" kelimesinde "keşif" kökünden ünlü düşmesi (ses düşmesi, ünlü kaybı, hece kaybı) mevcut.
    • "Keşfettiği" ifadesinde "t" ve "ğ" harfleri arasında ünsüz benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi) gerçekleşiyor.
    • "Keşfettiği" kelimesinde "ım" eki gelirken "k" harfi yumuşuyor, bu ünsüz yumuşaması olarak adlandırılır.
    • Bu örnekte ünlü düşmesi, ünsüz benzeşmesi ve ünsüz yumuşaması olmak üzere üç farklı ses olayı bulunuyor.
    02:33Taraftar Örneği
    • "Taraftar" kelimesinin kökü "taraf" olup, "dar" eki gelirken ünsüz benzeşmesi (ünsüz sertleşmesi) mevcut.
    • "F" ve "t" ünsüzleri yan yana geldiğinde sertleşme gerçekleşiyor.
    03:44Ses Olayları ve Kelime Kökleri
    • "Gidiyormuş" kelimesinde "t" ünsüz yumuşaması ve "e" ünlü düşmesi olmak üzere iki ses olayı bulunmaktadır.
    • "Tasarlamış" kelimesinin kökü "tasar" olup, "tasarlamak" fiili "tasar" kökünden "la" ekiyle oluşturulmuştur.
    • "İçerilemek" kelimesinde ünlü düşmesi vardır ve "meyil etmek" kelimesi "mail etmek" olarak söylenirken ünlü düşmesi görülür.
    06:10Yumuşama ve Ünlü Düşmesi Örnekleri
    • "Çoğalıyor" ifadesinde "çok" kelimesinden "çoğalmak" fiili oluşur ve burada bariz bir ünsüz yumuşaması vardır.
    • "Kızarıyor" ifadesinin kökü "kızıl" olup, "kızarmak" fiili "kızıl" kelimesinden "ar" ekiyle oluşturulmuştur.
    • "Kızarmak" kelimesinde hem ünlü hem de ünsüz düşmesi vardır ve bu renkleri seçen "ar-er" ekinin kullanımına örnektir.
    08:18Diğer Ses Olayları ve Kelime Kökleri
    • "Sağlıcakla kalın" ifadesinde "sağlık" kökünden "sağlıcakla" oluşur ve burada ünsüz düşmesi vardır.
    • "Yudumluyoruz" kelimesinde "yutmak" kökünden "yudumlamak" fiili oluşur ve burada ünsüz yumuşaması ve daralma vardır.
    • "Öğrenci" kelimesinde "öğrenmek" fiilinden değil, "öğrenici" isminden "öğrenci" oluşur ve burada ünlü düşmesi vardır.
    10:55Ses Olayları ve Örnekler
    • "Cik cik" eki küçültme eki olup isme gelir, fiile gelmez (küçük-küçücük, büyük-büyüyecek).
    • "Yumuşacık" örneğinde ünsüz düşmesi (yumuşak), ünlü düşmesi ve ünsüz benzeşmesi ses olayları mevcuttur.
    • "Birbirini" ifadesinde ünlü düşmesi (birbirinin-birbiri) ve "ağrırsa" ifadesinde ünlü düşmesi (ağrır-ağrırsa) ve ünsüz yumuşaması vardır.
    14:00Ses Olayları ve Kelime Kökleri
    • "Küçümsemiş" ifadesinde kelime kökü "küçük" olup ünsüz düşmesi vardır.
    • "Yamuldu" ifadesinde "yamuk" kelimesinden ünsüz düşmesi meydana gelir.
    • "Seninle" ifadesinde ünlü düşmesi (senin-seninle) ve "senin gittiğin" ifadesinde ünsüz benzeşmesi vardır.
    15:44Ses Olayları ve Özel Durumlar
    • Ünsüzler yan yana geldiğinde (tt) ünsüz benzeşmesi olur, ünsüz türemesi değildir.
    • "Sıyrıldı" ifadesinde kelime kökü "sıyrık" olup ünsüz düşmesi vardır.
    • "Ufalıyor" ifadesinde kelime kökü "ufak" olup ünsüz düşmesi ve daralma vardır.
    16:58Ses Olayları ve İsimler
    • "Sararmışsa" ifadesinde iki tane ünlü düşmesi vardır.
    • "Kıvrımlarını" ifadesinde ünlü düşmesi ve kaynaştırma vardır.
    • "İlerlemiş" ifadesinde kelime kökü "ileri" olup ünlü düşmesi vardır.
    18:25Ses Olayları ve Özel Örnekler
    • "Çağırıyor" ifadesinde ünlü düşmesi vardır.
    • "Peki" kelimesinde hece düşmesi vardır.
    • "Gözlemek" ifadesinde daralma vardır, "göğün" ifadesinde ünsüz yumuşaması vardır.
    21:28Ses Bilgisi Örnekleri
    • Eğitmen, ses bilgisi konusunda 10-10 örnek yapmayı öneriyor.
    • "Hakkımız" kelimesinde ünsüz türemesi (ikizleşmesi) olayı mevcut.
    • "Naklediyordu" kelimesinde ünsüz yumuşaması ve ünlünün düşmesi olayları var.
    22:34Ses Olayları ve Örnekler
    • "Casına" kelimesinde bariz bir benzeşme olayı mevcut.
    • "Susmayan" ifadesinde y kaynaştırma ünsüzü ve ses olayı var.
    • "Tatmak" kelimesinde ünsüz yumuşaması, "ufuktan" kelimesinde ise ünsüz benzeşmesi (sertleşme) olayı mevcut.
    24:00Diğer Ses Olayları
    • "Burcumuz" kelimesinde c, ç ünsüz yumuşaması olayı var.
    • "Muhtacım" kelimesinde ünsüz yumuşaması, "ahenk" kelimesinde ise ünsüz yumuşaması örneği.
    • Eğitmen, denk, harcamak, gecikti ve acıktı gibi örneklerin de ünsüz yumuşaması örnekleri olduğunu belirtiyor.
    25:1750 Örnek Serisi Hakkında
    • Eğitmen, 50 örnek serisinin sınavda büyük fark yaratacağını vurguluyor.
    • Sözcük, ses bilgisi, yazım, noktalama, cümle çeşitleri ve cümlenin ögeleri gibi konularda 50'er örnek yapılacağını belirtiyor.
    • Yazım kuralları konusunda zor örnekler yapılacağını, TDK'nin uyarıları ve istisnalarını çalışmayı öneriyor.
    26:45Yazım Kuralları Hakkında
    • Eğitmen, yazım kuralları konusunda istisnai örnekleri seçmeye çalışacağını belirtiyor.
    • Kanalda yazım kuralları ile ilgili çok sayıda örnek bulunduğu için 50 örnekle zorlayacağını söylüyor.
    • Bu serinin öğrencilere soru kaçırma ihtimalini azaltacağını vurguluyor.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor