Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir edebiyat doktorunun Türkçe şiir bilgisi konusunda soru çözümlerini anlattığı eğitim içeriğidir. Öğretmen, öğrencilere hitap ederek şiir örnekleri üzerinden konuyu açıklamaktadır.
- Videoda düz uyak düzeni, cinaslı kafiye, tunç kafiye, yarım kafiye, tam kafiye, zengin kafiye gibi kafiye türleri ve redif kavramı detaylı şekilde ele alınmaktadır. Öğretmen, aruz ölçüsü, imale, zihaf, takdir, med ve vasıl gibi şiir bilgisi kavramlarını kullanarak çeşitli soruları adım adım çözmekte ve doğru cevapları açıklamaktadır.
- Video, üniversite sınavlarına hazırlanan öğrenciler için faydalı örnek sorular içermekte ve öğrencilerin sık yaptığı hatalar vurgulanmaktadır. Ayrıca şiirin biçimsel özellikleri (sarmal, tam uyak) hakkında da bilgiler verilmektedir.
- Şiir Bilgisi Soru Çözümleri
- Edebiyat doktoru, şiir bilgisi ile ilgili soru çözümlerine kaldığı yerden devam ediyor.
- İlk soruda iki mısra ve dört küçük kelime verilmiş, düz uyak düzeninde bir dörtlük kurulması isteniyor.
- Düz uyak düzeninde son iki mısra "yine mısın" şeklinde olmalı ve "kanat" ile "kollar" gibi ilişkili kelimeler kullanılmalı.
- 01:34Cinaslı Kafiye Sorusu
- Cinaslı kafiye, yazılışları aynı fakat anlamları farklı olan kelimelerdir.
- A şıkkında "tunç kafiye" vardır çünkü "söyle" kelimesi "söyle" kelimesinin içinde geçmektedir.
- D şıkkında "cinaslı kafiye" vardır çünkü "yaramaz" kelimesi yazılışları aynı fakat anlamları farklıdır.
- 02:56Şiir Özellikleri Sorusu
- İki diziden şiirin bütünü ile ilgili özelliklerden hangisi kesin olarak söylenebilir sorusunda, nazım birimi, konu ve kafiye düzeni kesin olarak belirlenebilir.
- Doğru cevap, şiirin ölçülerinin 14'lü hece ölçüsü olmasıdır.
- 04:02Uyak Türü Sorusu
- Uyak türü sorusunda, "yıkılmış, yanmış hayal mermerinde hatıram donmuş" dizelerinde "n" sesleri ortak olduğu için yarım kafiye vardır.
- "Asırlar öncesi duvara vurmuş bir taş görsem sen gelirsin aklıma" dizelerinde düz kafiye vardır.
- 04:41Cinaslı Kafiye Örneği
- "Hak muvaffak etmesin dünyada asıl sızı" dizelerinde "asıl" kelimesi yazılışları aynı fakat anlamları farklıdır.
- Bu dizelerde cinaslı kafiye vardır.
- 05:39Dörtlük Özellikleri Sorusu
- Dörtlük için hangisi söylenemez sorusunda, dörtlüğün 11'li hece ölçüsü olduğu doğrudur.
- "Ay-mey, köy" kelimelerinde "ye" sesleri ortak olduğu için yarım kafiye vardır.
- Dörtlük düz örgüsüdür ve ulama vardır.
- Sözcük biçimleri kullanılmamıştır demesi yanlıştır çünkü "ay" ve "mey" kelimeleri aynı anlamdadır.
- 06:40Aruz Ölçüsü Hakkında Bilgi Sorusu
- Aruz ölçüsü Türk edebiyatında ilk olarak Kutadgu Bilig'de kullanılmıştır.
- İmale, kısa bir hecenin vezin gereği uzun okunmasıdır.
- Zihaf, uzun bir hecenin vezin gereği kısa okunmasıdır.
- Aruz ölçüsünde dizilerin durak yerlerini gösterecek biçimde okunmasına takdir denir.
- Uzun hecenin bir buçuk değerinde okuması meddir, vasıl ise Türkçe'de bildiğimiz bulamaya denk gelir.
- 08:05Dörtlük Özellikleri Sorusu
- Dörtlükle ilgili hangisi söylenemez sorusunda, "varmak" ve "sormak" kelimelerinde "r" sesleri ortak olduğu için yarım kafiye vardır.
- "Varsan" ve "sorsan" kelimeleri rediftir.
- Dörtlükte elif kullanılmıştır ve nazım birimi koşmadır.
- Dörtlük taşlama türündedir çünkü eleştiri yapmaktadır.
- 09:23Şiir Analizi ve Kafiye Türleri
- Şiirde "ruhumu bir çarmıha kendi elimle gerdim" ifadesi ve "farklı ölüm siyah bir tütsü yakıyor gözlerimde yerimde" dizeleri inceleniyor.
- Şiirde "aldığım her nefesi son nefes gibi verdim" ve "ilk masada geldim dedi" dizeleri arasında "a b b a" şeklinde sarmal kafiye olduğu belirtiliyor.
- Dörtlüklerde kafiye türleri inceleniyor; tam kafiye, yarım kafiye ve tunç kafiye gibi kavramlar açıklanıyor.
- 10:08Şiir Soruları ve Çözümleri
- "Asıl yürü kan içinde hep binler yaşa" dörtlüğünde "kan içinde" ve "ulan" kelimeleri arasında tam kafiye olduğu belirtiliyor.
- "Karlı dağların arkası gurbet garibin çarığı" dörtlüğünde "gurbet" ve "arkası" kelimeleri arasında tam kafiye olduğu açıklanıyor.
- "Öfkeyi bıraktım, öcüm tükendi ve kemiğin kökleri güçtür" dörtlüğünde "ç" sesleri benziyor ancak tam kafiye olmadığı belirtiliyor.
- 11:36Şiir Biçimsel Özellikleri
- "Havuzda ufkumuz da" dörtlüğünde "havuz" ve "ufkumuz" kelimeleri arasında "uvz" sesleri benzerliği olduğu ve tam kafiye olduğu belirtiliyor.
- "Mübalağa sanatı gözümden akan yaşlar" ifadesinde "gözümden akan yaşlar" yedi'lik kalıp olduğu açıklanıyor.
- Redif kavramı açıklanıyor; redif yazılışları aynı ve anlamı da aynı olan kelimeler olarak tanımlanıyor.
- 12:42Kafiye Türleri ve Örnekler
- "O beyaz bir kuştu uzun kanatlı" dörtlüğünde "ışıktan bir iz" ve "ağda" kelimeleri arasında yarım kafiye olduğu belirtiliyor.
- "Derinden derine ırmaklar ağlar" dörtlüğünde "ağlar" kelimesi üç ses değerine sahip olduğu için zengin kafiye olduğu açıklanıyor.
- "Anne anne" dörtlüğünde "anne" sesi benzediği için tam kafiye olduğu belirtiliyor.
- 13:29Tam Uyak ve Kafiye Türleri
- "Güzellerin sarayına varmalı" dörtlüğünde "varmak" ve "durmak" kelimeleri arasında "ve" sesleri benzerliği olduğu ve yarım kafiye olduğu belirtiliyor.
- "Adalet kalmadı hep zulüm doldu geçti şubat" dörtlüğünde "o" sesleri benzerliği olduğu ve tam kafiye olduğu açıklanıyor.
- "Siyah giyme söz olur giyme söz" ifadesinde kafiye olmadığı belirtiliyor.