Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, diksiyon çalışmalarının temelini oluşturan fonetik (ses bilimi) hakkında bilgi veren bir eğitim içeriğidir.
- Video, sekiz ünlü (a, e, i, ı, o, ö, u, ü) ve bunların çıkış bölgelerini detaylı olarak incelemektedir. Her ünlü için çıkış pozisyonu, dudak ve dil hareketleri, örnek sözcükler ve ses özellikleri açıklanmaktadır. Daha sonra ünsüzlerin çıkış yerlerine göre dört gruba (dudak ünsüzleri, diş ünsüzleri, damak ünsüzleri ve gırtlak ünsüzü) ayrılması ve her grubun özellikleri anlatılmaktadır. Video, Türkçe'nin ses yapısını anlamak isteyenler için temel bilgiler sunmaktadır.
- Fonetik ve Ünlüler
- Diksiyon çalışmalarının temelini oluşturan fonetik (ses bilimi) hakkında bilgiler verilecektir.
- Sekiz ünlünün çıkış bölgesi incelenecektir.
- A ünlüsü art ünlüdür ve kalın, ince ve uzun olmak üzere üç bölümde incelenebilir.
- 00:23A Ünlüsü
- A'nın çıkarılışında dil çene açıldığında normalden biraz daha geriye gider, yanaklar gevşektir, dudaklarda hareketsizdir ve ağızda açıktır.
- Kalın a örneği: cam, dam, yan, kan, kaba, kaya, ada, ana-baba, adam adamı bir kere aldatır.
- İnce a, kalın a'ya oranla daha ileriden çıkarılan bir sestir ve özellikle dilimize yabancı kelimelerden girmiştir.
- 01:39E Ünlüsü
- E ünlüsünde diller damağa doğru yükselir ve geniş, düz ve ölümlü sınıfına girer.
- E harfi Türkçe'de çok zor seslendirilen harflerden biridir ve açık, kapalı ve yarı açık türleri vardır.
- Türkçe'de özellikle Anadolu bölgesinde kapalı e daha çok dikkat çeker.
- 02:54İ Ünlüsü
- İ ünlüsü düz, dar ölümlü grubuna girer ve dudaklar kulaklara doğru genişler.
- İ harfinde uzun i de vardır ve özellikle dilimize yabancı dillerden geçmiş olan kelimelerde rastlanır.
- İ ünüsü düz dar art ünlüdür ve çıkış noktasına baktığımızda damağın arka bölümünden çıkan bir sestir.
- 04:17O Ünlüsü
- O sesi geniş, yuvarlak ve art ünlüdür ve kalın ve ince o olmak üzere ikiye ayrılır.
- Kalın o ünlüsüne örnek sözcükler: ot, ova, ocak, olmak, oymak, oda, orman, odun.
- İnce o, kalın oya göre daha ileriden söylenen bir sestir ve dilimize yabancı kelimelerden geçmiştir.
- 05:33Ö Ünlüsü
- Ö ünlüsü geniş yuvarlak ön ünlülü grubunda ele alınabilir ve çıkış noktasına baktığımızda kapalı e'ye benzerliği dikkat çeker.
- Ö ünlüsünde ağız küçük bir yuvarlak şekline dönüşür.
- Ö ünlüsü dar, yuvarlak ve art ünlüdür ve ağız köşeleri birbirine oldukça yaklaşır.
- 06:51Ü Ünlüsü
- Ü ünlüsü dar, yuvarlak ve ön ünlüdür ve dudakların alt ve üst köşeleri birbirlerine iyice yaklaşır ve büzüşür.
- Ü ünlüsü dar, yuvarlak ve ön ünlüdür ve dudakların alt ve üst köşeleri birbirlerine iyice yaklaşır ve büzüşür.
- Türkçe öylesine güzel ve renkli bir dil ki, hemen hemen tüm sesler boğaz, gırtlak ve burundan temizlendiğinden dolayı tanılıdır.
- 08:00Ünsüzlerin Çıkış Yeri
- Ünsüzler çıkış yerlerine göre dört bölüme ayrılır: dudak ünsüzleri, diş ünsüzleri, damak ünsüzleri ve gırtlak ünsüzü.
- Dudak ünsüzlerinde dudakların birbirine yaklaştığı görülür ve d, p, m harflerinde olduğu gibi f ve v harfi de bu gruba girer.
- Diş ünsüzlerinde dil ucu üst dişlere ya yaklaşır veya kısmen dokunur ve b, c, ç, d, c, l, n, r, s, ş, t ve z harfleri bu gruba girer.
- 09:22Damak ve Gırtlak Ünsüzleri
- Damak ünsüzlerinde dil ortasının ön damağa yaklaştığı ve dilin arka tarafının damağın arka bölümüne yaklaştığı durumlar söz konusudur.
- Son bölüm gırtlak sesi olan h harfi oluşturur ve burada ses kirişlerinin birbirine çarptığı belirtilir.