Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin Türkçe dilbilgisi konularını anlattığı eğitim içeriğidir. Öğretmen, sözcük türleri serisinin bir parçası olarak eylemsizler konusunu ele almaktadır.
- Video, eylemsizlerin tanımı, özellikleri ve eylemlerden nasıl ayırt edileceği üzerine odaklanmaktadır. Öğretmen önce eylemsizlerin "eylem tabanından yola çıkarak eylem olmaktan vazgeçen, cümlede isim, sıfat, zat gibi görevler üstlenen sözcük türleri" olduğunu açıklamakta, ardından eylemlerin üç ana türünü (isim fiil, sıfat fiil ve zarf fiil) ve bunların eklerini anlatmaktadır.
- Videoda ayrıca eylemsizlerin kip almaması gerektiği, olumsuz yapılabilmesi gibi özellikleri vurgulanmakta ve eylemsiz bulmak için pratik yöntemler sunulmaktadır. Öğretmen, yan cümle ve yargı sayısı kavramlarını açıklamakta, bazı eylemsiz eklerinin kalıcı isim türetebileceğini örneklerle anlatmakta ve sıfat fiillerin niteleme sıfatı olduğu konusunda uyarılar yapmaktadır. Video, teorik bilgilerin ardından pratik örneklerle devam edeceğini belirterek sona ermektedir.
- Eylemsiz Tanıtımı
- Videoda sözcük türlerine devam eden eylemsiz konusu anlatılacak.
- Eylemsiz, dilbilgisinin en önemli konularından biridir ve her yıl KPSS gibi sınavlarda sorularla karşımıza çıkar.
- Eylemsizle ilgili bilinmesi gereken 16 madde not edilmeli ve çalışırken referans olarak kullanılmalıdır.
- 02:46Eylemsizin Tanımı ve Özellikleri
- Eylemsiz, isim ve eylem arasında kalan, eylem tabanından yola çıkarak eylem olmaktan vazgeçen sözcük türüdür.
- Eylemsiz, eylem ekleri sayesinde eylemler eylemsize dönüşür ve cümlede isim, sıfat veya zarf görevi üstlenir.
- Eylemsizin en önemli özelliklerinden biri olumsuz yapılabilmesidir.
- 06:08Eylemsiz Örnekleri
- "Kaçan" sözcüğü eylemsidir çünkü eylemden yola çıkılarak "an" eki eklenmiş, sıfat görevi üstlenmiş ve "kaçmayan" şeklinde olumsuz yapılabilir.
- "Kaçak" sözcüğü ise eylemsi değildir çünkü eylemden yola çıkılarak "ak" eki eklenmiş olsa da "kaçmaya" şeklinde olumsuz yapılamaz.
- Eylemsiz, eylem tabanından yola çıkarak eklerle oluşturulur, son hali isim, sıfat veya zarf olur ve olumsuz yapılabilen sözcüklerdir.
- 08:08Eylemsizler ve Türleri
- Eylemsizler, eylemlere eklenen popüler eklerdir ve üç ana türde ayrılır: isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil.
- Isim-fiil (eylemin adı, ad eylem), eylemi isim yapar ve -mek, -mak, -iş, -iş, -iş, -iş, -iş, -iş ekleriyle oluşturulur.
- Sıfat-fiil (ortaç), eylemi sıfat yapar ve -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en, -en,
- 16:38Eylemsizlerin Tanımlanması ve Bulunması
- Eylemsizler, eyleme benzeyen sözcüklerdir; kip almamışsa eylemsidir, kip almışsa eylemdir.
- Eylemsizlerin bulunması için bir yöntem: Cümleyi okuyup eyleme benzeyen sözcüklerin altını çizmek ve kip durumuna bakmaktır.
- Eylemsizler genellikle yüklem olmazlar, eylemler ise her zaman yüklem olurlar.
- 18:36Eylemsiz Bulma Yöntemleri
- Bir cümlede yüklem olmadığı halde olumsuz yapılabilen sözcükler eylemsizdir.
- Eylemsizler yüklem dışında aranmalıdır, ancak eylem alarak yüklem de olabilirler.
- Eylemsizler grup oluştururlar: isim-fiil grubu, sıfat-fiil grubu, zarf-fiil grubu.
- 20:30Eylemsizlerin Özellikleri
- Üç çeşit eylemsiz vardır: isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil.
- Eylemsizler eylem değildir, isim soylu sözcük kabul edilirler.
- Eylemsizler olumsuz yapılabilir, ancak çekimli eylem sorulduğunda eylemlerden uzak durulmalıdır.
- 22:04Eylemsizlerin Ekleri ve Önemi
- Eylemsizlerin ekleri fiilden isim yapım ekidir.
- Tüm eylemsizler türemiş sözcüktür ve Türkçe'de çok yaygındır.
- Eylemsizler, kendinden önceki sözcüklerle birlikte eylemsi grubu oluştururlar.
- 25:23Cümle Yapısı ve Yargı Sayısı
- Birden çok yan cümle kullanılmış cümleden bahsedilirken, fiilimsi sayısı kadar yan cümle olduğu belirtiliyor.
- Yan cümle sayısı sorulduğunda sadece fiilimsi sayılırken, yargı sayısı sorulduğunda yüklemle birlikte fiilimsileri toplanır.
- Her cümlenin bir ana yargı (yüklem) ve yan yargısı (fiilimsiler) vardır.
- 27:03Eylemsizler ve Özel Durumlar
- Bazı eylemsiz ekleri kalıcı isim yapar ve artık o varlığın adı olur.
- Eylemsiz olup olmadığı cümleden anlaşılır: olumsuz yapabiliyorsa eylemsizdir, yapamıyorsa kalıcı isimdir.
- 28:35Zarf Fiiller
- Zarf fiiller zaman ya da durum anlamı katan zarflardır.
- Zarf fiiller "ne zaman" veya "nasıl" sorularıyla bulunabilir.
- 29:30Sıfat Fiiller
- Tüm sıfat fiiller niteleme sıfatıdır.
- Sıfat fiillerin "mez", "a", "ecememiş" ve "deki" eki olabilir.
- Bu eklere dikkat edilmeli çünkü kitlerle karışabilirler.
- 30:54Video Kapanışı
- İlk videoda eylemsizlerle ilgili teorik konu anlatımı yapıldı.
- İkinci videoda pratik örnekler paylaşılacak.