Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Selam Hoca tarafından Edebiyat YouTube kanalında sunulan bir Türkçe dilbilgisi dersidir. Öğretmen, öğrencilere hitap ederek zamirler konusunu detaylı bir şekilde anlatmaktadır.
- Video, zamirlerin iki ana başlık altında incelenmesini içermektedir: sözcük halindeki zamirler (kişi zamirleri, işaret zamirleri, belgesiz zamirler, dönüşlülük zamiri ve soru zamirleri) ve ek durumundaki zamirler (ilgi zamiri ile iyelik zamiri). Her zamir türü için özellikleri, kullanım alanları ve örneklerle açıklamalar yapılmaktadır.
- Videoda ayrıca işaret zamirlerinin işaret sıfatlarıyla karşılaştırması, belgesiz sıfatların isim çekim eklerini aldıklarında belgesiz zamire dönüşmesi, soru zamirlerinin fiillerin önüne gelebilmesi ve "ki" türünün üç farklı kullanımı (ilgi zamiri, sıfat yapan ki ve bağlaç olan ki) gibi özel durumlar da ele alınmaktadır.
- 00:12Zamirlerin Tanımı ve Türleri
- Zamirler, isim olmadığı halde isim gibi kullanılan veya ismin yerini tutan sözcüklerdir.
- Zamirler iki başlık altında incelenir: sözcük halindeki zamirler ve ek durumundaki zamirler.
- Sözcük halindeki zamirler kişi zamirleri, işaret zamirleri, belgesiz zamirler, dönüşlülük zamiri ve soru zamirleri olmak üzere altı türdür.
- 01:14Sözcük Halindeki Zamirler
- Kişi zamirleri (şahıs zamirleri) altı türdür: ben, sen, o, biz, siz, onlar.
- İşaret zamirleri (gösterme zamirleri) temelde bu, şu, o zamirleri, bunlar, şunlar, onlar, öteki, beri, iki bura, şura, ora, böylesi ve şöyle olmak üzere on türdür.
- Belgesiz zamirler kimse, hepsi, hiçbiri, biri, tümü, başkası ve bazısı olmak üzere dört türdür.
- Dönüşlülük zamiri sadece "kendi" sözcüğüdür ve öznenin yaptığı işi pekiştirme görevinde kullanılır.
- Soru zamirleri kim, ne, nere, hangi ve kaç sözcükleridir ve çekim eklerini alabilirler.
- 02:14Ek Durumundaki Zamirler
- İlgi zamiri, isim tamlamasında düşen tamlananın yerine kullanılan ektir.
- İyelik zamiri, iyilik ekleri tamlanan ekleri de iyelik zamiri olarak karşımıza çıkar.
- 03:34Kişi Zamirleri
- Kişi zamirleri üç tane tekil ve üç tane çoğul olmak üzere altı türdür.
- Ben ve sen kişi zamirleri ek aldığı zaman değişikliğe uğrar; ben sözcüğü a yönelme hal ekini aldığı zaman bana şeklinde olur ve kökündeki e harfi aa dönüyor.
- Kişi zamirleri durum eklerini alır (i hali, e- hali, de, hali, den hali) fakat iyelik eklerini almaz.
- Kişi zamirleri isim tamlamasında her zaman tamlayan olur ve ilgi ekini alır.
- 05:18Dönüşlülük Zamiri
- Dönüşlülük zamiri sadece "kendi" sözcüğüdür ve öznenin yaptığı işi pekiştirme görevinde kullanılır.
- Kendi dönüşülük zamiri iyelik eki alarak kişi zamiri görevi üstlenebilir (kendim, kendin, kendisi, kendimiz, kendiniz, kendileri).
- Kendi sözcüğü ikileme oluşturarak zarf görevi üstlenebilir (kendi kendime, kendi kendine).
- 07:28İşaret Zamirleri
- İşaret zamirleri, isimlerin yerini işaret yoluyla tutan zamirlerdir ve başlıca örnekleri bu, şu, o ve bunların türevleridir.
- İşaret zamirleri isim çekim eklerini alabilir, örneğin "bunlar", "şunlar", "onlar", "bura", "şura", "ora", "bir", "iki", "böylesi", "şöylesi", "öylesi" gibi.
- İşaret zamirleri, işaret sıfatlarıyla karıştırılabilir; temel farkı işaret zamirlerinin isim çekim eklerini almasıdır.
- 09:57İşaret Sıfatı ve İşaret Zamiri Arasındaki Farklar
- İşaret sıfatları varlıkların yerini işaret yoluyla belirtir, ismin önüne gelir ve çekim eklerini almaz.
- İşaret zamirleri varlıkların yerini işaret yoluyla tutar, çekim eklerini alabilir ve bir adı belirtme durumu yoktur.
- İşaret sıfatları sıfat tamlaması kurarken, işaret zamirleri tamlama kurmaz.
- 10:33İşaret Zamirlerinin Kullanım Alanları
- Saygı sözü katmak için tekil kişi zamirleri yerine çoğul anlamda kişi zamirleri kullanılır, örneğin "öğretmenin bu kitabı siz verdiniz" cümlesinde "siz" sözcüğü.
- İşaret zamirleri bazen bir cümlenin yerini tutabilecek şekilde kullanılabilir, örneğin "bunu sen de biliyorsun" cümlesinde "bunu" ifadesi.
- İşaret zamirleri isim tamlamasında hem tamlayan hem de tamlanan olabilir.
- 16:32Belgisiz Zamirler
- Belgisiz zamirler, kişileri, varlık ve nesneleri kesinlik göstermeden belirten, onların yerini karşılayan zamirlerdir.
- Belgisiz zamirlerin örnekleri: kimse, hepsi, hepimiz, hepiniz, hiçbiri, tümü, başkası, bazıları, bazısı, kimi.
- "Kimi" sözcüğü bazısı anlamındaysa belgesiz zamir, soru anlamı taşıyorsa soru zamiri, bir ismi belirtiyorsa belgesiz sıfat olur.
- 20:00Belgesiz Sıfatlar ve Zamirler
- Belgesiz sıfatlar isim çekim eklerini aldıklarında çoğu zaman belgesiz zamire dönüşür.
- Belgesiz sözcük ismin yerini tutmuş ve ek almışsa belgesiz zamir olur, bir ismi belirtirse bilgisiz sıfat olur.
- "Birçok", "başka", "birçoğu", "hiçbiri", "birkaçı", "bir şeyler", "bir gün" gibi sözcükler belgesiz sıfat veya zamir olarak kullanılır.
- 21:52Soru Zamirleri
- Soru zamirleri ismin yerini soru yoluyla tutar ve bazı soru zamirleri soru sıfatlarına çekim eki getirilerek yapılır.
- "Kaç", "ne", "hangi", "kim", "ne", "neresi", "nereye", "nerede", "nereden", "hangimiz", "hangileri" gibi sözcükler çekim eklerini aldığı zaman soru zamir olur.
- Soru zamirlerinin yerine isim veya kendi cinsinden zamir koyulabilir ve zamirin cevabı zamir veya isim olabilir.
- 24:07Zamirlerin Kullanımı ve Uyarılar
- Zamirler fiillerin önüne gelebilir ve soru sorabilir.
- "Neden" sözcüğü niçin anlamında kullanılırsa soru zarfı, ismin yerini tutmuşsa soru zamir olur.
- "Ne" sözcüğü ismi belirtiyorsa soru sıfatı, ismin yerini tutuyorsa soru zamir, fiil veya fiilimsi belirtiyorsa soru zarfı olur.
- 26:28İlgi Eki ve İlgi Zamiri
- İlgi eki veya ilgi zamiri olarak "ki" eki kullanılır ve genellikle tamlayan eklerinden sonra gelir.
- Belirtili isim tamlamalarında tamlananın yerini tutan "ki" eki ilgi zamiri olarak adlandırılır.
- "Ki" eki sadece ilgi zamiri olarak değil, sıfat yapan ki ve bağlaç olan ki olarak da üç farklı şekilde kullanılır.
- 28:34Ki Ekinin Farklı Kullanımları
- İlgi zamiri olan "ki" ek halinde, cümleye bitişik yazılır ve ismin yerini tutar.
- Sıfat yapan "ki" yapım ekidir, bitişik yazılır ve genellikle "d" ekinden sonra gelir.
- Bağlaç olan "ki" sözcüktür, her zaman ayrı yazılır ve sözcük veya cümleleri bağlar.
- 31:54İyelik Eki ve İyelik Zamiri
- İyelik eki diğer adıyla isimlere eklenerek onların neye, kime ait olduğunu belirten eklenmiş iyilik zamirleri izleri şeklinde karşımıza çıkar.
- Kişi zamirleri (ben, sen, o, biz, siz, onlar) hiçbir zaman iyelik ekini almaz, sadece ilgi ekini alırlar.
- İyelik eki aitlik anlamı verir ve tamlananın yerini tutar, örneğin "kitabımız" ifadesinde "ımız" iyelik ekidir.