Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin Türkçe dilbilgisi dersi verdiği eğitim içeriğidir. Öğretmen, sıfatların özelliklerini, yapısını ve türlerini detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Video, sıfatların temel özellikleriyle başlayıp, çekim eki alma durumları, sıfat tamlamaları ve sıfatların yapısını (basit, türemiş ve birleşik yapılı) ele almaktadır. Son bölümde ise KPSS sınavlarında çıkabilecek soru tipleri ve test çözme tavsiyeleri verilmektedir.
- Videoda ayrıca sıfatların birden fazla ismi nitelemesi, bir ismin birden fazla sıfat tarafından nitelenmesi ve bir ismin hem niteleme hem de belirtme sıfatı alabilmesi gibi özellikler örneklerle açıklanmaktadır. Bir sonraki videoda tamlamalarla ilgili konu işleneceği duyurulmaktadır.
- 00:10Sıfatların Özellikleri
- Bu videoda sıfatların genel bir özelliği ve yapısına göre sıfatlarla zamirler arasındaki ilişki anlatılacak.
- Sıfatlar mutlaka ismin önüne gelir ve ismi durum, renk, şekil, biçim gibi özelliklerle niteler.
- Sıfatlar asla çekim eki almaz, alırsa isim veya zamir olur.
- 01:45Adlaşmış Sıfatlar
- Niteleme sıfatının nitelediği isim düşülürse, sıfat artık isim göreviyle kullanılır ve adlaşmış sıfat olur.
- Örneğin "yeni kitapları" yerine "yenileri" kullanıldığında, "yenileri" kelimesi sıfat olmaktan çıkıp isim olur.
- Sayı sıfatları da çekim eki alarak isim göreviyle kullanılır ve adlaşmış sıfat olur.
- 05:36Sıfatların Zamire Dönüştüğü Durumlar
- Belgesiz sıfatlar, soru sıfatları ve işaret sıfatları çekim eki alarak zamir olur.
- Belgesiz sıfatlar belgesiz zamir, soru sıfatları soru zamiri, işaret sıfatları işaret zamiri olur.
- Niteleme sıfatından niteleme zamiri veya sayı sıfatından sayı zamiri yapılmaz çünkü Türkçe'de böyle bir zamir çeşidi yoktur.
- 08:21Sıfatların Varlığını İse Börlülüğü
- Sıfatlar varlığını isme borçludur, sıfat olmadan isim olmaz ve isim olmadan sıfat olmaz.
- Sıfatın olduğu her yerde mutlaka isim ve sıfat tamlaması vardır.
- Unvan sıfatları (mesleği, rütbesi, derecesi, saygısı bildiren kelimeler) ismin önüne veya ardına gelebilir ve her zaman büyük harfle yazılır.
- 11:01Sıfatların Özellikleri
- Sıfatlar birden fazla ismi niteleyebilir veya belirebilir, bu durumda sıfat ortak kullanılır.
- Örnek: "Özenli tavırları ve sözleriyle bizi mest etti" cümlesinde "özenli" sıfatı hem "tavır" hem "söz" isimlerini nitelemek için ortak kullanılmıştır.
- Belgesi sıfatlar da ortak kullanılabilmektedir, örneğin "Bazı yazar ve şairler" cümlesinde "bazı" belgesi sıfatı hem "yazar" hem "şair" isimlerini belirtmek için ortak kullanılmıştır.
- 13:43Bir İsimin Birden Fazla Sıfatla Nitelendirilmesi
- Bir isim birden fazla niteleme sıfatı veya belgesi sıfat tarafından nitelenebilir veya belirtilir.
- Birden fazla niteleme sıfatı kullanıldığında, en eksi bir kuralına göre virgül kullanılır; örneğin "kimsenin girmeye cesaret edemediği, dar, karanlık koridor" cümlesinde üç niteleme sıfatı arasında iki virgül kullanılmıştır.
- Bir isim hem niteleme hem belirtme sıfatı alabilir, örneğin "yeni bir film" cümlesinde "yeni" niteleme sıfatı, "bir" ise belirtme sıfatıdır.
- 19:18Sıfatların Yapısı
- Sıfatların yapısı KPSS'de henüz sorulmamış olsa da, ÖSYM'nin detaya inmesi nedeniyle önemsemek gerekmektedir.
- Sıfatlar yapım eki almaz, bu nedenle basit yapılı sıfatlardır; örneğin "acı", "kibar", "son", "sarı" gibi kelimeler basit yapılı sıfatlardır.
- Sıfatların yapısı konusunda sorularda genellikle basit sıfatlarla türemiş sıfatlar karşılaştırılır.
- 22:44Türemiş Yapılı Sıfatlar
- Türemiş yapılı sıfatlar mutlaka yapım eki almak zorundadır, asla çekim eki alamazlar çünkü çekim eki alırsa isim olur.
- "Acılı" kelimesi "acı" isminden "lili" yapım eki ile türemiş bir sıfattır.
- "Kışlık" kelimesi "kış" isminden "lık" yapım eki ile türemiş bir sıfattır.
- 24:44Farklı Yapım Ekleri
- "De" eki, "kaza görünmez" gibi örneklerde yapım eki olarak kullanılarak sıfat oluşturur.
- Fiilimsiler (fiil-sıfat ekleri) fiilden sıfat yapar, örneğin "tavuk gezen" gibi.
- Sayı sıfatlarında "üç, üçer, dört, dörder" gibi ekler yapım eki görevinde kullanılır ve türemiş sözcük yapar.
- 26:22Birleşik Yapılı Sıfatlar
- Birleşik yapılı sıfatlar, birden fazla kelime birleşerek tek bir varlığın özelliğini karşılayan kavramlardır.
- Anlamca kaynaşmış birleşik sıfatlar her zaman bitişik yazılır, kurallı birleşik sıfatlar ise ayrı yazılır.
- "Zeytinyağlı fasulye" gibi örneklerde, sıfat tamlaması isim olabilir veya sıfat olabilir, cümledeki görevine göre belirlenir.
- 29:03Kurallı Birleşik Sıfatlar
- Kurallı birleşik sıfatlar genellikle bir sıfat tamlamasının üstüne bazı ekler getirilerek oluşturulur.
- "Mavi çantalı kadın" örneğinde, "mavi çanta" sıfat tamlamasına "lili" ek getirilerek "kadının" sıfatı yapılır.
- "Bozuk yollu sokak" veya "yolu bozuk ev" gibi örneklerde, ek yer değiştirerek veya sıfat ile isim yer değiştirerek kurallı birleşik sıfatlar oluşturulabilir.
- 33:35Sıfatlar Dersinin Sonu ve Ödevler
- Sıfatlar dersi tamamlanıyor ve her özelliğin anlatıldığını belirtiyor.
- Sıfatlarla ilgili testlerin çözülmesi öneriliyor.
- KPSS Türkçe soru bankası, dilbilgisi soru bankası ve paragraf kitaplarının önemli olduğu belirtiliyor.
- 34:07Çalışma Planı Önerileri
- Video ile birlikte dil bilgisi çalışılması ve sıfat testlerinin çözülmesi tavsiye ediliyor.
- Sabah saatlerinde çalışmamak ve evde çalışmak öneriliyor.
- Günde 10-15 paragraf sorusu çözülerek bir rutin oluşturulması isteniyor.
- Bir sonraki videoda tamlamalar konusu ele alınacak.