Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin öğrencisi Furkan ile birlikte Türkçe dilbilgisi konularını anlattığı eğitici bir içeriktir. Öğretmen, kendi çocukluğundan örnekler vererek konuları somutlaştırmaktadır.
- Videoda kök türleri (isim kökü, fiil kökü, yansıma kökü, sesteş kök ve ortak kök) detaylı olarak ele alınmaktadır. Özellikle yansıma köklerinin ne olduğu, nasıl tespit edileceği ve isim kökü olarak kabul edildiği açıklanmaktadır. Video, KPSS sınavına hazırlanan öğrenciler için hazırlanmış olup, ÖSYM analizi konularına da değinilmektedir.
- Öğretmen, bir sonraki videoda 10-15 dakikalık etkinlik yapacaklarını, 50-60 kelime üzerinden kök türlerini bulacaklarını ve sonrasında eklere, yapıya (basit, türemiş, bileşik) konularına geçileceğini belirtmektedir.
- 00:14Yansıma Kök Nedir?
- Yansıma sözcükler, doğada bulunan ve insanın istem dışı çıkardığı seslere denir.
- Şırıl şırıl, çıtır çıtır, kıtır kıtır gibi sesler yansıma sözcüklerine örnektir.
- Sınavlarda yansıma sözcüklerini ayırt etmek zor olabilir.
- 01:45Yansıma Kökün Tanımı
- Bir sözcüğün yansıma olabilmesi için kökünden ses çıkması gerekir.
- Hayvanların yaptığı davranışlara yakıştırılan isimler (ötüşmek, kişnetmek) yansıma değildir.
- Yansıma kökte kökünden ses çıkıyorsa yansıma, ses çıkmıyorsa yansıma değildir.
- 04:41Yansıma Kök Örnekleri
- Meylemek, havlamak, miyavlamak yansıma sözcükleridir çünkü kökünden ses çıkar.
- Anırmak yansıma değildir çünkü kökünden ses çıkmaz.
- Pırıltı ve vızıltı yansıma sözcükleridir çünkü kökünden ses çıkar.
- 07:44Yansıma Kök ve Diğer Kökler Arasındaki Fark
- İsim kökü ve fiil kökü ararken kökle tamamı arasında anlam bağına bakılır.
- Yansıma kök ararken anlam bağı diye bir şey yoktur.
- Parıldayan sözcüğünün kökü "par" olup, ateşten çıkan bir sesdir.
- 09:21Eski Ev Hayatı ve Yansıma Kök
- Konuşmacı, eskiden sobalı banyo ve kazanlı su ısıtma sistemini anlatıyor.
- Üç kardeşten en büyüğü olan konuşmacı, babasının pazar günleri onları havluya sarıp sobanın arkasına koyduğunu anlatıyor.
- Yansıma kök aynı zamanda isim kökü kabul ediliyor ve 2023 KPSS'de soru olarak çıkmış.
- 10:32Kök Türleri ve Örnekler
- Kök sorularında isim kökü, fiil kökü aranır ve kökte tamamı anlam var mı diye bakılır.
- Yansıma köklerde ses varsa yansımadır ve isim kökü kabul edilir.
- Konuşmacı, "çatlamak" örneğiyle yansıma kök kavramını açıklıyor.
- 12:32Lise Dönemi Anıları
- Konuşmacı, lisede "Annen evde mi?" şarkısının çalındığı yılları anlatıyor.
- Lise üçüncü sınıfında futbol oynarken kız arkadaşıyla vakit geçirdiğini ve babasının tersane gemicilik yaptığını belirtiyor.
- Gece saatlerinde misafir odasında sigara içerken babasının balkonda çay içtiğini fark ettiğini anlatıyor.
- 16:10Dayak Anıları
- Konuşmacı, sigara içerken babasının geldiğini ve onu dövdüğünü anlatıyor.
- Babasının kaynak ustası olduğunu, elinin 45 numara nasırlı olduğunu ve vurduğu yerin kanamadığını belirtiyor.
- Babasının onu bir saat dövdüğünü ve sıcak odaya götürdüğünü, annesinin bunu babasıyla şakalaşıyor zannettiğini anlatıyor.
- 19:20Sesteş ve Ortak Kök
- Sesteş, yazılışları aynı ancak anlamları tamamen farklı olan sözcüklerdir.
- Ortak kök, yazılışları aynı ve anlamları arasında bağ olan sözcüklerdir.
- Gerçek sınavlarda sesteş ve ortak kök sorulmaz, ancak seçeneklerde sorulabilir.
- 21:45Sesteş ve Ortak Kökler
- Sesteş kök, bir kelimenin farklı anlamlarına sahip olması ve bu anlamlar arasında bağ bulunmaması durumudur.
- Ortak kök, bir kelimenin farklı anlamlarına sahip olması ve bu anlamlar arasında bağ bulunması durumudur.
- Sesteş veya ortak kök sorularında, kelimenin cümlede isim veya fiil olması önemli değil, sadece kökün anlamını ve anlamlar arasındaki bağı incelemek gerekir.
- 22:49Örneklerle Sesteş ve Ortak Kökler
- "Saz" kelimesi hem enstrümanların genel adı hem de bitki olan sazlık anlamına gelir, bu nedenle sesteş köktür.
- "Boya" kelimesi hem boyama fiili hem de boyarken sürdüğümüz şeyin adı olarak kullanılır, bu nedenle ortak köktür.
- "Tat" kelimesi hem tatmak fiili hem de oluşan lezzet anlamında kullanılır, bu nedenle ortak köktür.
- 25:18Sınavlarda Kök Soruları
- Sınavlarda sesteş ve ortak kök soruları nadiren sorulur, genellikle isim kökü olarak değerlendirilir.
- Soru bankalarında "ortak kök" yerine "altı çizili sözcüklerin hangisi kökteştir?" şeklinde sorular sorulur.
- "Yemek" ve "güreş" gibi kelimeler ortak köktür çünkü hem fiil hem de isim olarak kullanılırken anlam bağı vardır.
- 27:23Kök Türleri ve Gelecek Konular
- ÖSYM'de kök soruları genellikle isim kökü, fiil kökü ve yansıma kökü şeklinde sorulur.
- Yansıma kök, ses çıkıyorsa yansıma, ses çıkmıyorsa yansıma değil ve yansıma kök isim kökü kabul edilir.
- Gelecek videolarda kök, ekler ve yapı konuları ayrı ayrı ele alınacak ve her konu için ÖSYM analizi yapılacaktır.