Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Kadir Gümüş adlı bir Türkçe öğretmeninin akıllı tahta ve beyaz tahta kullanarak isim tamlamalarını anlattığı eğitim içeriğidir.
- Videoda isim tamlamalarının temel özellikleri detaylı olarak ele alınmaktadır. Öğretmen önce belirtili ve belirtisiz isim tamlamalarını, ardından sıfat tamlaması ile isim tamlamasının farkını açıklamakta, ardından tamlayanı düşmüş, tamlananı düşmüş, tamlanan iki düşmüş isim tamlaması gibi çeşitli isim tamlaması türlerini örneklerle anlatmaktadır.
- Ders boyunca öğretmen, TYT ve ÖSYM sınavlarında bu konuların nasıl sorulabileceğine dair ipuçları vermektedir. Video, geçen yılın sınav sorularının çözülerek konunun pekiştirilmesi ve öğrencilere ödevler verilmesiyle sonlanmaktadır. Ayrıca "ipe un sermek" deyiminin hikayesiyle video zenginleştirilmiştir.
- 00:08İsim Tamlamaları Tanıtımı
- Kadir Gümüş Türkçe öğretmeni, isim tamlamalarını (atı atı veya isim tavlaması olarak da bilinir) anlatacak.
- İsim tamlamasında tamlayan isim veya zamir olabilir, tamlanan da isim veya zamir olabilir.
- Tamlayanın aldığı ek "tamlayan eki" veya "ilgi eki", tamlananın aldığı ek ise "tamlanan eki" veya "iyelik eki" olarak adlandırılır.
- 02:05Belirtili İsim Tamlaması
- Belirtili isim tamlamasında hem tamlayan hem tamlanan isim veya zamir olmak zorundadır ve her ikisi de ek alır.
- Örnekler: kapının kolu, ağacın dalı, bahçenin kapısı.
- İsim tamlamasında sıfatlar sayılmaz, sadece isimler sayılır.
- 04:00Belirtisiz İsim Tamlaması
- Belirtisiz isim tamlamasında sadece tamlanan isim veya zamir olmak zorundadır ve tamlayan ek almaz.
- Örnekler: kapının kolu, ağacın dalı, bahçenin kapısı.
- Belirtisiz isim tamlamasında sadece tamlanan eki (iyelik eki) vardır.
- 05:23Zincirleme İsim Tamlaması
- Zincirleme isim tamlamasında üç veya daha fazla isim veya zamir ard arda gelir.
- Örnekler: limon çiçeğinin kokusu, bahçe kapısının kolu, evimin ücreti.
- Zincirleme isim tamlaması parçalandığında sadece "zincirleme" olarak adlandırılır.
- 07:55Sıfat Tamlaması
- Sıfat tamlaması, sıfat ve isimden oluşur.
- Sıfat tamlamasında sıfat sıfatıyla, sayı sıfatı ile, belki sıfatı ile veya soru sıfatı ile olabilir.
- Sıfat tamlaması ve isim tamlaması farklı tamlama türleridir.
- 11:43İsim Tamlamalarında Zamir Kullanımı
- İsim tamlamalarında hem tamlayan hem tamlanan zamir olabilir.
- Tamlayan zamir olan belirtili isim tamlaması, tamlanan zamir olan belirtili isim tamlaması ve hem tamlayan hem tamlanan zamir olan belirtili isim tamlaması olabilir.
- 14:04Tamlayanı Düşmüş İsim Tamlaması
- İsim tamlamalarında tamlayan zamir olduğu zaman tamlayan düşebilir.
- "Evim güzeldi" ifadesinde "evim" tamlayan, "güzeldi" tamlanan olup, tamlayan düşmüş bir isim tamlamasıdır.
- "Dayısı gelmiş" ve "ülkemiz huzurludur" örneklerinde de tamlayan düşmüş isim tamlaması bulunmaktadır.
- 16:50Tamlananı Düşmüş İsim Tamlaması
- İsim tamlamasında tamlanan da düşebilir.
- "Bu araba kimin" ifadesinde "bu araba" tamlayan, "kimin" tamlanan olup, tamlanan düşmüş bir isim tamlamasıdır.
- "Benim kızım ODTÜ'yü kazanacak" ifadesinde "benim kızım" tamlayan, "ODTÜ'yü" tamlanan olup, tamlanan düşmüş bir isim tamlamasıdır.
- 23:02Tamlayan ve Tamlananın Yer Değiştirmesi
- Tamlayan ile tamlanan yer değiştirebilir.
- "İnsanların dertleri" ifadesinde tamlanan önce, tamlayan sonra gelmiştir.
- "Atların nalları" ifadesinde de tamlayan ile tamlanan yer değiştirmiştir.
- 25:15Tamlayan ile Tamlanan Arasına Sözcüklerin Girmesi
- Tamlayan ile tamlanan arasına rahatlıkla sözcükler girebilir.
- "Güzel kızların kötü dertleri" ifadesinde "güzel" tamlayanı, "kötü" tamlananı belirtme sıfatıdır.
- "Bu evin kızı" ifadesinde "bu" belirtme sıfatıdır.
- 27:44Belirtili İsim Tamlaması
- Belirtili isim tamlaması, tamlananı sıfatla nitelenmiş bir tamlamadır.
- Belirtili isim tamlamasında sıfat, sadece tamlayanı niteler.
- Belirtisiz isim tamlamasında ise sıfat, tamlamayı niteler.
- 31:20Belirtili İsim Tamlamasının Özellikleri
- Belirtili isim tamlamasında zincirleme olması için üç isim gerekir, iki isim yeterli değildir.
- Belirtili isim tamlamasında sıfat, nereye getirilirse onun sıfatıdır.
- Belirtisiz isim tamlamasında ise sıfat, tamlamayı niteler.
- 34:17Ortak Belirtili İsim Tamlaması
- Bir tamlayan birden çok tamlanana bağlanabilir, bu duruma "ortak belirtili isim tamlaması" denir.
- Zincirleme belirtili isim tamlaması için üç ismin birbirine bağlanması gerekir.
- Birden çok tamlayan bir tamlanana bağlanabilir, bu duruma "tamlananı ortak belirtili isim tamlaması" denir.
- 38:26Belirtisiz İsim Tamlamasının Özel Durumları
- Belirtisiz isim tamlamasında isim artı isim veya ismin yerine zamir gelebilir.
- Belirtisiz isim tamlamasında baştaki tamlayan komple cümle şeklinde olabilir.
- Belirtisiz isim tamlamasında sıfat tamlaması da bulunabilir, ancak zincirleme belirtili isim tamlaması için en az üç isim gerekir.
- 43:34İsim Tamlaması Türleri
- İsim tamlamasında tamlayan ve tamlanan olmak üzere iki kısım bulunur.
- İsim fiil, adlaşmış sıfat gibi farklı türlerde tamlayan kullanılabilir.
- Belirsiz isim tamlamasında tamlayan ve tamlanan ikisi de ek almaz, örneğin "felaket", "sınav stresi".
- 45:41Belirtili İsim Tamlaması
- Belirtili isim tamlamasında tamlayan ve tamlanan ikisi de ek alır, örneğin "kül rengi bulut".
- Belirtili isim tamlaması sıfat veya zarf görevinde kullanılabilir, örneğin "yaz günü".
- İsim tamlamasında sıfatlar (niteleme sıfatı, işaret sıfatı) ve zincirleme tamlamalar bulunabilir.
- 48:27Sınav Soruları Çözümü
- Sınav sorularında isim tamlaması türlerini belirlemek için tamlayan ve tamlananın ek alıp almadığı incelenir.
- Sıfat tamlaması, sıfat artı isim şeklinde oluşur ve belirtili isim tamlaması ile karıştırılmamalıdır.
- Zincirleme tamlamalarda araya sıfatlar girebilir, ancak tamlayan ve tamlanan ortak belirtisi olmalıdır.
- 53:39Ödev ve Dersin Sonu
- Öğrencilere isim tamlaması konusunda etkinlik oynatma listesi, TYT Türkçe soru bankası ve Taktikler Paragraf kitabından testler ödev olarak verilmiştir.
- Dersin sonunda "ipe un sermek" deyimi anlatılmış ve Nasrettin Hoca hikayesi ile açıklanmıştır.
- Öğrencilere ödevlerini yapmaları ve günlük paragrafı aksatmamaları tavsiye edilmiştir.