Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen ve Recep adlı öğrencisi arasında geçen Türkçe dilbilgisi dersini içermektedir. Öğretmen, ek fiil konusunu detaylı bir şekilde anlatmaktadır.
- Videoda ek fiilin ne olduğu, fiilde ve isimde nasıl kullanıldığı, görevleri ve zaman kipleriyle ilişkisi ele alınmaktadır. Öğretmen, "seviyor" ve "yakışıklı" gibi örnekler üzerinden ek fiilin ismi yüklem yapma ve fiili birleşik zamanlı yapma görevlerini açıklamakta, geçmiş zaman, şimdiki zaman, gelecek zaman gibi farklı zaman kiplerini örneklerle göstermektedir.
- Videoda ayrıca "dikerdik" sözcüğünün birleşik çekimli olduğu ve terkedilmiş alışkanlık anlamı taşıdığı, Atatürk'ün sağlık durumu hakkında bir metin üzerinden ek fiilin ismi yüklem yapma görevi gösterilmektedir. Video, soru-cevap bölümüyle sonlanmakta ve bir sonraki derste konunun devam edeceği bilgisiyle tamamlanmaktadır.
- 00:12Ek Fiil Konusunun Tanıtımı
- Eğitmen, herkesin genellikle bir sorun yaşadığı ve durup düşündüğü bir konuyu anlatacağını belirtiyor.
- Konunun sınavlara yönelik olduğunu ve ek fiil (ek eylem) konusunu ele alacağını açıklıyor.
- Ek fiil denince öğrencilerin ikinci bir fiil arayışında olabileceğini, ancak aslında ikinci bir fiil olmadığını vurguluyor.
- 01:45Ek Fiilin İki Türü
- Ek fiilin iki şekilde karşılaşılabileceğini, birincisinin fiilde, ikincisinin ise isimde olduğunu belirtiyor.
- Fiile gelen ek fiil örneği vererek "seviyor" fiilini kullanıyor.
- İkinci bir zaman eki eklemek istediğimizde "i" ek fiilinin gelip kip ekiyle ikinci kip eki arasında birleşmeyi sağladığını açıklıyor.
- 03:46Ek Fiilin İşlevi
- Ek fiilin kip ekiyle sonrasında gelecek kip ekini birleştirmeye yaradığını açıklıyor.
- "Seviyor idi" örneğinde ikinci bir kip ekinin getirildiğini ve bunun orijinal halinin "seviyor" olduğunu belirtiyor.
- Günlük hayatta "seviyordu" şeklinde konuşulduğunda, ek fiilin fiili birleşik zamanlı yaptığını ve sözcüğün içinde kaldığını açıklıyor.
- 05:26İse Gelen Ek Fiil
- İkinci başlığı olan "isme gelen ek fiil" konusuna geçiyor.
- "Yakışıklı" sözcüğünü isim olarak örnek veriyor.
- 05:53Ek Fiilin Tanımı ve Görevleri
- Ek fiil, bir sözcüğün yargı bildirmesini sağlayan bir ektir ve cümlenin sonunda yargıyı taşıyan sözcük haline getirir.
- Ek fiil, isme geldiğinde ismi yüklem yapar veya fiile geldiğinde fiili birleşik zamanlı yapar.
- Ek fiil, fiilin yapısını etkilemez, sadece birleşik zamanlı yapar.
- 09:05Ek Fiilin Fiillerdeki Kullanımı
- Ek fiil, fiillerde görülen geçmiş zaman (sevdi), öğrenilen geçmiş zaman (sevmiş), şimdiki zaman (seviyor), gelecek zaman (sevecek), geniş zaman (sever), gereklilik kipi (sevmeli), dilek şart kipi (sevse), istek kipi (seve) ve emir kipi (sev) gibi kiplere eklenir.
- Emir kipine ek fiil getirilemez çünkü emir kipi anlık bir kiptir ve olay orada kapanır.
- Ek fiil, fiillerin hikaye, rivayet ve şart formlarını oluşturur.
- 12:23Ek Fiilin Fiillerdeki Özel Durumları
- Görülen geçmiş zamanın rivayeti (sevdiymiş) olmaz çünkü görülen geçmiş zaman kendimizin gördüğü veya bildiği bir şeyi ifade eder, rivayet ise başkasından duymuş olduğumuzu gösterir.
- Öğrenilen geçmiş zamanın rivayeti (sevmişmiş) alay, ironi veya kinaye yaparken kullanılır.
- Dilek şart kipi ve istek kipine ek fiil getirilebilir (sevsese, sevese) ancak bunların şart formları (şartın şartı) olmaz.
- 15:59Ek Fiil Sorusu
- "Buğdayları korumak için tarlaya korkuluk dikerdik" cümlesindeki "dikerdik" sözcüğü için "basit zamanlıdır" ifadesi söylenemez çünkü bu fiil birleşik zamanlıdır.
- "Dikerdik" fiili birleşik çekimlidir, terkedilmiş alışkanlık anlamı taşır ve ek fiil almıştır.
- Doğru cevap C şıkkıdır çünkü "basit zamanlıdır" ifadesi "dikerdik" fiilinin özelliklerinden biri değildir.
- 17:45Ek Fiilin Farklı Kullanımı
- Atatürk'ün sağlık durumunu anlatan metindeki cümlelerde "söylemişti" cümlesindeki "söylemek" fiili, "geçirirdi" cümlesindeki "geçirmek" fiili ve "giderdi" cümlesindeki "gitmek" fiili ek fiilin fiili birleşik zamanlı yaptığı görevde kullanılmıştır.
- "Sağlıklıydı" cümlesindeki "sağlıklı" sözcüğü bir isimdir ve ek fiil bu ismi yüklem yapmıştır.
- Doğru cevap A şıkkıdır çünkü "sağlıklı" sözcüğünde ek fiil farklı bir görevde (ismin yüklem yapması) kullanılmıştır.