Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Murat Hoca tarafından sunulan bir Türkçe dilbilgisi dersidir. Eğitmen, "de" ve "de" bağlaçlarının kullanımını ve yazım kurallarını anlatmaktadır.
- Videoda öncelikle "de" ve "de" bağlaçlarının farklı kullanım şekilleri ve yazım kuralları açıklanmaktadır. Ardından "de" bağlaçının farklı anlamları (bağlama, pekiştirme, neden-sonuç, hız, olumsuzlaşma) örneklerle anlatılmaktadır. İkinci bölümde ise "de" ekinin çekim eki olduğu, zaman zarfı, durum zarfı, belirteç tümleci, tamlama görevi ve dolaylı tümleç görevi gibi farklı görevleri nasıl aldığı örneklerle gösterilmektedir.
- Videoda ayrıca "de" ekinin yapım eki olarak da kullanılabildiği, yansıma sözcüklerden fiil oluşturduğu ve ünsüz uyumu girebileceği bilgisi de paylaşılmaktadır.
- "De" ve "De" Eklerinin Farkı
- Videoda "de" ve "de" eklerinin farkı anlatılacak, ikinci "de" ekinin yanında küçük bir çizgi bulunuyor.
- Çizgi olan "de" ekinin kendisinden önceki sözcüğe eklenecek bir yapısı olduğu, çizgi olmayan "de" ekinin ise tek başına bir sözcük olduğu belirtiliyor.
- "De" bağlacı alfabe sırasına göre "de" olarak yazılır.
- 00:44Bağlaç "De"
- Bağlaç "de" iki sözcüğü veya cümleyi birbirine bağlayarak yeni bir anlam oluşturabilir.
- Bağlaç "de" ayrı yazılır çünkü sözcüklerin içerisinde iki sözcüğü bağladığından görünür kalır.
- Bağlaç "de" çıkarıldığında anlam bozulmuyorsa ayrı yazılır, ancak "de" her zaman aynı anlamı vermez.
- 03:02Bağlaç "De"nin Farklı Anlamları
- "Sana bir de kalem alalım" cümlesinde "de" ekinin "daha önce bir şeyler alındı, bir de kalem alalım" anlamını verdiği belirtiliyor.
- "Mantı olmuş" cümlesinde "de" ekinin pekiştirme anlamı verdiği ve çıkarıldığında anlamın bozulduğu gösteriliyor.
- "Okula gitmedi de babası ona kızdı" cümlesinde "de" ekinin neden anlamı verdiği ve neden-sonuç cümlesi kurduğu anlatılıyor.
- 04:17Bağlaç "De"nin Diğer Anlamları
- "Çocuğa bir bakayım da geleyim" cümlesinde "de" ekinin "çabuk yapma" anlamını verdiği ve çıkarıldığında anlamın daraldığı belirtiliyor.
- "Artık gelsen de faydası yok" cümlesinde "de" ekinin "bile" edatı gibi "bu işi yapsan da yapmasan da fark etmez" anlamını verdiği anlatılıyor.
- "Sağlıklı olsun da gerisi önemli değil" cümlesinde "de" ekinin "bundan öncesinin hiçbir önemi yok" anlamını verdiği gösteriliyor.
- 05:24Bağlaç "De"nin Yazım Kuralları
- Bağlaç "de" asla uyuma girmez, "ta" olmaz.
- Bağlaç "de"nin ne sağına ne soluna virgül gelmez, hiçbir noktalama işareti gelmez.
- Bağlaç "de" bir bağlaçtır ve bağlama görevini yapar.
- 05:50Ek "De"
- Ek olan "de" bitişik yazılır ve yanındaki çizgi kendisinden önceki sözcüğe bitişik yazılır manasını ifade eder.
- Türkçe'de sadece dolaylı tümleç olan "de" yoktur, başka ek olan "de" değerleri de vardır.
- "De" ekinin bulunma manası verdiğinde dolaylı tümleç görevi görür, vermediği zamanlarda sıfat yapan ek veya şimdiki zamanın rivayetini (yor ekinin yerine) yapan ek görevi görür.
- 07:57Çekim Ekinin Görevleri
- Çekim eki, yeni bir kelime oluşturmadan cümlenin içinde farklı görevlere getirilebilir.
- "Saat sekiz'de gelecek" cümlesinde "de" çekim eki zaman zarfı (belirteç tümleci) görevine getirilmiştir.
- "Kuzuyu bir oturuşta yedi" cümlesinde "de" çekim eki durum zarfı (belirteç tümleci) görevine getirilmiştir.
- 09:15Çekim Ekinin Diğer Özellikleri
- Çekim eki, yansıma sözcüklerinden fiil yapım eki olarak da kullanılabilir.
- "Beşte iki ya da binde bir" cümlesinde "de" çekim eki tamlama görevinde kullanılmıştır.
- "De" bitişik yazılır ancak görevleri farklı olabilir: çekim eki, dolaylı tümleç, belirteç tümleci (zarf tümleci) veya tamlama görevinde kullanılabilir.
- 10:34Çekim Ekinin Özellikleri
- Çekim eki uyuma girer ektir ve ünsüz uyumu olabilir.
- Bağlaçta böyle bir durum yoktur.