Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Adem Hoca tarafından sunulan bir Türkçe dilbilgisi eğitim içeriğidir. Öğretmen, cümle ögeleri konusunun nesne bölümünü detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Videoda nesne kavramı, belirtili ve belirtisiz nesne türleri, sıfat tamlaması, dolaylı tümleç ve zarf tümleci gibi konular örneklerle açıklanmaktadır. Öğretmen, nesne bulma yöntemini "yöntem" olarak adlandırarak önce yüklem, sonra özne, sonra nesne ve sonra tümleçler bulunması gerektiğini vurgulamakta ve 2013-2019 yılları arasında TYT, SBS ve LGS sınavlarında çıkan soruları çözerek konuyu pekiştirmektedir.
- Video, dolaylı tümleçte kullanılan dokuz soru (kime, kimde, kimden, nereye, nerede, nereden, neye, ney) üzerinde durulmakta ve bu soruların cevaplarının nasıl bulunacağı adım adım gösterilmektedir. Ayrıca, zarf tümleci konusunun ayrı bir videoda anlatılacağı bilgisi de paylaşılmaktadır.
- 00:01Nesne Ögesi Tanımı ve Özellikleri
- Nesne, öznenin yaptığı işten etkilenen ögedir.
- Nesne, yükleme eylem olan cümlelerde aranmalıdır; yüklem isimse nesne aranmaz.
- Özne ve nesne karıştırmamak için önce yüklem, sonra özne, sonra nesne, sonra tümleçler bulunmalıdır.
- 00:27Belirtili ve Belirtisiz Nesne
- Belirtili nesne, "neyi" ve "kimi" sorularına cevap verir.
- Belirtisiz nesne, "ne" sorusunun cevabıdır.
- Bir cümlede birden fazla belirtili nesne bulunabilir.
- 02:03Örneklerle Öge Ayırma
- "Yazınsal türlerin birbirine benzeyen ve birbirinden ayrılan yönlerini belirlemek zordur" cümlesinde "zor" yüklem, "yazınsal türlerin birbirine benzeyen ve birbirinden ayrılan yönlerini belirlemek" öznedir.
- "Film eski bir destan kahramanın başından geçenleri anlatıyor" cümlesinde "film" özne, "eski bir destan kahramanın başından geçenleri" belirtili nesnedir.
- "Seni, sesini, gözlerinin rengini unutabilsem" cümlesinde "unutabilsem" yüklem, "seni, sesini, gözlerinin rengini" belirtili nesnelerdir.
- 06:03Zor Örnekler ve Yöntem Uygulaması
- "Modern şehir hayatının gün içerisinde onlarca kişiyle iletişime geçmeyi zorunlu kılan ve kişiler binlerce mesaja maruz bırakan insana daha önce deneyimlediği bir uyum sürecini dayatıyor" cümlesinde "dayatıyor" yüklem, "modern şehir hayatının gün içerisinde onlarca kişiyle iletişime geçmeyi zorunlu kılan ve kişiler binlerce mesaja maruz bırakan yapısı" öznedir.
- "Seneye İzmir'de okumayı düşünüyorum" cümlesinde "düşünüyorum" yüklem, "seneye İzmir'de okumayı" belirtili nesnedir.
- "Aylardır üzerinde çalıştığı eseri kaybolmuş" cümlesinde "kaybolmuş" yüklem, "aylardır üzerinde çalıştığı eseri" öznedir.
- "Tatilde birbirinden heyecanla polisiye romanlar okudum" cümlesinde "okudum" yüklem, "tatilde birbirinden heyecanla polisiye romanlar" belirtisiz nesnedir.
- 12:29Cümle Ögeleri ve Örnekler
- "Bereketli sofralar sunar bize yıldızlı gökler" cümlesinde "yıldızlı gökler" özne, "bereketli sofralar" belirtisiz nesne, "bize" yer tamlayıcısıdır.
- "Öğretmenimiz yeri geldikçe güzel şiirler okurdu" cümlesinde "güzel şiirler" belirtisiz nesne, "bize" dolaylı tümleç, "yeri geldikçe" zarf tümleçtir.
- Dolaylı tümleç, yükleme yer yön bakımından tamamlayan ögedir ve "kime, kimde, kimden, nereye, nerede, nereden, neye, ney" gibi dokuz soru ile belirlenir.
- 15:23Cümle Ögeleri Örnekleri
- "Bahçe sahibini gören çocuklar hemen ağaçtan atladı" cümlesinde "bahçe sahibini gören çocuklar" özne, "hemen" zarf tümleci, "ağaçtan" yer tamlayıcısıdır.
- "Erciyes dağı güneş batarken bütün heybetiyle bulutların arasından bizi selamlıyor" cümlesinde "Erciyes dağı" özne, "güneş batarken" zarf tümleci, "bütün heybetiyle" zarf tümleci, "bulutların arasından" yer tamlayıcısı, "bizi" belirtili nesnedir.
- "Ufacık bir tohumda koskoca bir ağaç görüyorum" cümlesinde "ben" gizli özne, "koskoca bir ağaç" belirtisiz nesne, "ufak bir tohumda" dolaylı tümleçtir.
- 17:35Cümle Ögeleri Örnekleri
- "Bir edebiyat dergisinde ünlü sanatçı ile ilgili yazılar var" cümlesinde "var" yüklem, "bir çok ünlü sanatçı ile ilgili yazılar" öznedir.
- "Daima bu şehre ilk giren ve onu yeni baştan bir Türk şehri olarak kur'an dedelerimizin yaşayışlarındaki halis hayran oldu" cümlesinde "hayran oldum" yüklem, "bu şehre ilk giren ve onu yeni baştan beri Türk şehri olarak kur'an dedelerimizin yaşayışlarındaki halis" dolaylı tümleçtir.
- "Ünlü yazar söyleşimi sırasında bana günlerce nasıl geldiğini anlattı" cümlesinde "anlattı" yüklem, "ünlü yazar" özne, "bana" dolaylı tümleç, "söyleşimi sırasında" zarf tümleçtir.
- 20:42Cümle Ögeleri Örnekleri
- "Karadan gemilerle uyumuşların önüne ini verdik" cümlesinde "in" yüklem, "uyumuşların önüne" dolaylı tümleç, "karadan" dolaylı tümleç, "gemilerle" zarf tümleçtir.
- "Babadan kalma eski evinde mutluydu" cümlesinde "mutluydu" yüklem, "babadan kalma eski evinde" dolaylı tümleçtir.
- "Başka bir kuşun gagasına tatlı bir öpücük kondurdu" cümlesinde "kondurdu" yüklem, "tatlı bir öpücük" belirtisiz nesne, "kuşun gagasına" dolaylı tümleçtir.
- 22:28Cümle Ögeleri Örnekleri
- "Şirkette yirmi yılını dolduran herkes altın saat hediye etti" cümlesinde "hediye etti" yüklem, "şirkette yirmi yılını dolduran herkes" özne, "herkese" dolaylı tümleç, "altın saat" belirtisiz nesnedir.
- "Büyük bir albümde çektiği resimleri toplamış" cümlesinde "toplamış" yüklem, "çektiği resimleri" belirtili nesne, "büyük bir albümde" dolaylı tümleçtir.
- "Bu şehir fırtınadan çok etkilenmiş" cümlesinde "etkilenmiş" yüklem, "şehir" özne, "çok" miktar zarfı, "fırtınadan" dolaylı tümleçtir.