Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Aker Hoca olarak hitap edilen bir öğretmenin öğrencilere Türkçe dil bilgisi konularını anlattığı eğitim içeriğidir. Videoda Mehmet Celal abi ve Furkan adlı öğrenciler de yer almaktadır.
- Video, Türkçe dil bilgisinin çeşitli konularını kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk olarak ikilemeler ve anlam olayları (ad aktarması, dolaylama, kinaye, benzetme, istihare, güzel adlandırma, deyim aktarmaları, atasözleri ve vecizeler) detaylı olarak açıklanmakta, ardından cinsiyet farkları ve günlük hayattan örneklerle pekiştirilmektedir. Video, ÖSYM, KPSS ve TYT sınavlarına hazırlık için önemli bilgiler içermektedir.
- Videoda her konu örneklerle anlatılmakta, Necip Fazıl, Mevlana, Talha ve Aker Kartal gibi yazarların örnekleri kullanılmaktadır. Ayrıca boşluk doldurma ve altı çizili söz sorularının çözüm yöntemleri de paylaşılmaktadır.
- 00:29Eş ve Zıt Anlamlı Kelimeler
- Bir sözcüğün eş ve zıt anlamlısı cümledeki anlamına göre bulunur.
- "Ak akçe kara gün içindir" cümlesinde "kara gün" eş anlamlısı kötü, zıt anlamlısı iyi olarak kullanılır.
- 01:57İkilemeler
- İkilemeler aynı sözcüğün tekrarı ile (eğri büğrü), biri anlamlı biri anlamsız sözcüğün bir araya gelmesiyle (eciş bücüş, ıvır zıvır) oluşabilir.
- Her ikisi de anlamsız sözcükle (ıvır zıvır, eciş bücüş) veya zıt anlamlı sözcüklerle (aşağı yukarı) kurulan ikilemeler vardır.
- Ünlemlerle (vah vah, tüh tüh), eş anlamlı sözcüklerle (eş dost), yansıma sözcüklerle (şırıl şırıl, çıtır çıtır) oluşturulan ikilemeler vardır.
- 03:06İkilemelerle İlgili Sorular
- ÖSYM genellikle ikilemelerden hangisinin farklı bir şekilde kurulduğunu sormaz, sadece paragrafta ikileme olup olmadığını kontrol eder.
- Soru bankalarında "aşağıdaki cümlelerin hangisinde zıt anlamlı kelimelerle oluşturulan bir ikileme vardır?" gibi sorular sorulabilir.
- "Aşağıdaki cümlelerde bulunan ikilemelerden hangisi sözcük tek başına cümlede kullanılamaz?" sorusunda, her ikisi de anlamsız olan sözcüklerle oluşan ikileme (ıvır zıvır, eciş bücüş) cevap olarak işaretlenmelidir.
- 05:03İkilemeler ve Pekiştirmeler
- İkilemeler iki kelimenin bir araya gelmesiyle oluşur ve arasına virgül gelmez.
- İkilemeler cümlede sıfat, isim veya zarf olabilir (şırıl şırıl akıyor, koşa koşa geldi).
- Pekiştirmeler p, r, sm ünsüzü ile oluşturulan kelimelerdir (tertemiz, düpe, düz, sapasağlam) ve iki kelimenin yan yana gelmesiyle oluşanlar ikilemedir.
- 06:49Anlam Olayları
- Ad aktarması, bir sözcüğün yerine benzetme amacı güdülmeden başka bir sözcük kullanmaktır.
- Dolaylama da aynı şeydir, ancak ad aktarması isimler hariç tek kelimeyle yapılırken, dolaylama daima iki kelimeyle yapılır.
- Baykuşa "güzel kuş" denir çünkü Süleyman Peygamber'e göre baykuş ölümü hatırlattığı için güzel kuştur.
- 11:30Kinaye Kavramı
- Konuşmacı, Mehmet Celal adlı biriyle olan ilişkisini anlatıyor ve onun Afyon'dan Ankara'ya geldiğini belirtiyor.
- Mehmet Celal, pijama ve takma elbise giyerek geldiğini ve televizyonda "Yasak Elma" dizisini izlediğini söylüyor.
- Konuşmacı, dizideki karakterlerin yanlış bilgi verdiğini fark ediyor ve kinaye kavramını açıklıyor.
- 14:16Kinaye Kavramının Açıklanması
- Kinaye, bir cümlenin hem gerçek hem de mecaz anlama gelmesidir.
- ÖSYM genellikle kinayeyi deyimler ve atasözleriyle sorar.
- "Diken üstünde oturmak" ve "damlaya damlaya göl olur" gibi örnekler kinaye örnekleridir.
- 17:39Erkek ve Kadın Arasındaki Farklar
- Konuşmacı, tarihin kadına özgü bir şey olduğunu ve kadınların yeryüzündeki en kutsal varlık olduğunu iddia ediyor.
- Erkeklerin en zekisi ile kadınların en aptalı aynı seviyede olduğunu, kadınların erkeklerden bir adım önde olduğunu söylüyor.
- Erkeklerin sinirlendiğinde bağırıp gittiğini, kadınların ise sabırlı olduğunu ve alttan laf soktuğunu belirtiyor.
- 21:30Erkek ve Kadın Davranışlarının Karşılaştırılması
- Erkeklerin her şeyi abarttığını, kadınların ise alttan laf soktuğunu vurguluyor.
- Kadınların doğum yaptıktan sonra tarlada çapa yapabildiğini, erkeklerin ise grip olduğunda çok abarttığını anlatıyor.
- Erkeklerin yalan sevdiğini, kadınların ise yalan söylemediğini iddia ediyor.
- 23:56Benzetme ve İstihare
- Benzetme, bir varlığın çeşitli yönlerden başka bir varlığa benzetilmesidir.
- Benzetme ile istihare karıştırılmamalıdır; benzetmede birbirine benzetilen varlıkların ikisi de cümlede iken, istiharede benzetilen varlıklardan sadece biri cümlede olur.
- "Aslan gibi çocuk" benzetme örneğidir çünkü hem aslan hem çocuk cümlede yer alırken, "cennetimsin, bebeğimsin" istihare örneğidir çünkü sadece cennet vatan cümlede yer alır.
- 25:46Diğer Edebi Teknikler
- Ad aktarması, bir sözcüğün yerine başka bir sözcük kullanmaktır; iki kelimeyle yapılıyorsa dolaylama, tek kelimeyle yapılıyorsa isimler hariç ad aktarmasıdır.
- Kinaye, bir cümlenin hem gerçek hem de mecaz anlama gelmesidir.
- Mübalağa, grup alttan laf sokması veya tarih abartmasıdır.
- 26:33Kişileştirme
- Kişileştirmenin diğer adı insandan doğaya aktarmadır.
- Kişileştirme, insan dışı bir olgunun insana ait özellikleri ona yansıtılmasıdır.
- "Gökyüzü ağlıyor" ve "kaldırımlar uyanık" örnekleri kişileştirme (insandan doğaya aktarma) örnekleridir.
- Kişileştirme veya insandan doğaya aktarmayı bulduğunuzda aynı zamanda mecaz anlamında bulursunuz çünkü gerçekteki uyanıklık ve serserilikle alakası kalmamıştır.
- 28:03Necip Fazıl'ın Şiiri
- Necip Fazıl, voleybol maçına giderken bir kızla göz göze gelir ve uzun süre bakışırlar.
- Necip Fazıl ümitlenir ve eve gider, "Ne hasta bekler sabahı, ne taze ölüyü mezar, ne de şeytan bir günahı benim seni beklediğim kadar" şiirini yazar.
- Kız Necip Fazıl'ı beğendiği halde çok umut vermez çünkü ondan önce başka biriyle buluşmuştur.
- Bir gün Necip Fazıl'ın kapısı çalar ve karşısında o kız der ki "sana geldim", Necip Fazıl kapıyı kapatır, koşarak içeriye gider, eline kaleme alır ve şiirin ikinci dört'ünü yazar.
- 29:29Güzel Adlandırma ve Duygular
- Necip Fazıl'ın "İstemem gelmeni, yokluğunda buldum seni" sözleri kişileştirme örneğidir.
- Aldatılmak, sevmek ve ayrılık gibi duygular insanı olgunlaştırır, güven duygusunu tazeler ve güçlü kılar.
- Güzel adlandırma, kötü olayları naif şekilde söylemektir; örneğin "öldü" yerine "vefat etti", "hakk'a yürüdü" veya "uçağa gitti" denir.
- 31:55Güzel Adlandırma Örneği
- Konuşmacı, güzel adlandırmayı en çok yaşayan kişilerden biri olduğunu belirtiyor.
- Evde karşı cinsten bir kardeş varsa düşmana ihtiyaç yoktur çünkü anneniz ve babanız onu da büyütmüştür.
- Konuşmacı, kız kardeşi Damla ile yaşadığı bir olayı anlatıyor: Damla, konuşmacıyı korkutmak için çeşitli yöntemler kullanıyor ve konuşmacı bu durumdan korkuyor.
- 38:15Deyim Aktarmaları
- Deyim aktarmalarından insandan doğaya aktarma kişileştirme olarak çıkıyor.
- Doğadan insana aktarma, doğadaki özelliklerin insana aktarılmasıdır (pişkin tavırlar, olgun hareketler).
- Doğadan doğaya aktarma, doğadaki bir varlığın özelliğinin başka bir doğadaki varlığa aktarılmasıdır (aslan miyav der, fare kükrer).
- Duyular arası aktarma, bir duyunun diğer duyuya aktarılmasıdır (acı bir çığlık geldi içeriden, ekşi bir koku vardı içeride).
- 40:15Deyimler ve Atasözleri
- Konuşmacı, KPSS, TYT ve paragraf soru bankalarına ÖSYM'nin son on yılda sınavlarda sorduğu deyimlerin anlamlarını içeren bir sözlük eklediğini belirtiyor.
- Atasözleri geniş zamanlıdır (örneğin "ayağını yorganına göre uzat"), deyimler ise o an için söylenir (örneğin "etekleri zil çalıyor").
- Atasözleri öğüt mesaj içerirken, deyimlerde bu özellik yoktur.
- 41:38Vecize ve Özdeyişler
- Vecizenin diğer adı özdeyiş olup, söyleyeni belli olan sözlerdir.
- Konuşmacı, Talha'nın "dostuna aramızda kalsın diyorsan aranızda dostluk kalmamıştır" sözünü, Mevlana'nın "kalp denizdir, dilde kıyı" sözünü ve Aker Kartal'ın romanından "eğer bir damla yaş düşüyorsa yanağımdan, şunu bilin zehri değmiştir yüreğime, fütursuz bir dilin" sözünü örnek olarak veriyor.
- 42:39Soru Çözümü
- Konuşmacı, akıllı ekrana döneceğini ve önceki videoda anlattığı üç ve dört numaralı soruların yanı sıra, bu videoda bir ve ikinci sorular (boşluk doldurma ve altı çizili söz) için ÖSYM'yi inceleyeceğini belirtiyor.