Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Açıksa TV'de Türkan Hoca ile sunulan bu eğitim videosunda, Türkçe dil bilgisi konuları anlatılmaktadır. Hoca ve sunucu, coğrafi, siyasi ve kültürel özelliklerden kaynaklanan dil farklılıklarını açıklamaktadır.
- Video, Türkçe'deki beş temel dil bilgisi kavramını detaylı şekilde ele almaktadır: lehçe, şive, ağız, argo ve jargon. Her bir kavramın tanımı, özellikleri ve örnekleri açıklanmaktadır. Lehçenin bilinmeyen bir dönemde ayrıldığı ve büyük farklılıklar gösterdiği, şivenin bilinen bir tarihte ayrıldığı ve az farklılıklar gösterdiği, ağızın aynı ülke içindeki konuşmadaki farklılıkları ifade ettiği, argo'nun genel dildeki kelimelere yeni anlamlar yüklendiği ve jargon'un özel grupların kendi aralarındaki meslek terimleri olduğu anlatılmaktadır. Ayrıca standart dil kavramı da İstanbul ağzı örneği üzerinden açıklanmaktadır.
- 00:02Dilin Farklılıkları ve Kavramlar
- Coğrafi, siyasi ve kültürel özelliklerden kaynaklanan farklılıklar veya dilin kullanımından doğan farklılıklar konusu ele alınacak.
- Lehçe, şive, ağız, argo ve jargon olmak üzere beş kavramdan bahsedilecek.
- 01:05Lehçe Kavramı
- Lehçe, bir dilin tarih içerisinde bilinmeyen bir dönemde kendinden ayrılmış olup büyük farklılıklar gösteren kollarına denir.
- Türklerin iki lehçesi vardır: Çuvaşça ve Yakutça.
- Lehçeyi bildiğimizde iki bilgiyi verir: bilinmeyen bir dönemde ayrılmıştır ve diller arasında çok büyük farklılıklar gösterir.
- 02:10Şive Kavramı
- Şive, bir dilin bilinen tarihi seyri içerisinde kendinden ayrılmış olup bazı farklılıklar gösteren kollarına denir.
- Şiveyi biliyorsanız şiveyi bulmak çok kolaydır çünkü ne zaman ayrıldığını biliyorsunuz ve dilbilgisel özelliklerini takip edebiliyorsunuz.
- Azerbaycan Türkçesi, Kırgız Türkçesi, Özbek Türkçesi, Kazak Türkçesi ve Türkiye Türkçesi birer şive örneğidir.
- 03:46Ağız Kavramı
- Ağız, aynı ülke içerisinde yaşayan kişilerin farklı konuşma şekilleridir.
- Ağız yazı dilinde gösterilmez, sadece konuşmadaki farklılıklardır.
- İstanbul ağzı yazı dili kabul edilmiş olup herkes yazıda İstanbul ağzını kullanır.
- 04:45Argo Kavramı
- Argo, genel dilde kullanılan kelimelere yeni anlamlar yüklenmesidir.
- Argo'nun kaba söz olmadığı, sadece yeni anlamlar yüklendiği bilinmelidir.
- Örneğin "moruk" kelimesi normal koşullarda yaşlı demekken, argo'da farklı bir anlam taşır.
- 06:16Jargon Kavramı
- Jargon, aynı meslek grubundaki kişilerin kendi aralarında terimsel konuşmalarıdır.
- Jargon özel bir dil olarak adlandırılır ve bir grup içerisinde kullanılır.
- Örneğin doktorlar kendi meslekleri ile ilgili kavramları kullanarak konuşurlar.
- 07:09Standart Dil Kavramı
- Bir ülkedeki ağızlardan biri çeşitli sebeplerden dolayı ortak kültür dili kabul edilir.
- Ortak kültür dili durumuna geldiğinde yazı diline dönüştürülür ve standart dil olarak kabul edilir.
- Türkiye'nin standart dili İstanbul ağzıdır ve ülkenin 81 ilinde yazı dilinde kullanılır.