Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin Türkçe dil bilgisi konularından anlatım bozukluklarını anlattığı kapsamlı bir eğitim içeriğidir. Öğretmen, genel tekrar serisinin bir parçası olarak öğrencilere hitap etmektedir.
- Video, anlatım bozukluklarının iki ana başlığı olan anlamsal ve yapısal anlatım bozukluklarını detaylı şekilde ele almaktadır. Öğretmen, gereksiz sözcük kullanımı, çelişen sözcüklerin kullanımı, deyim yanlışlığı, zamiri eksikliği, sıralama yanlışlığı, özne-yüklem uyuşmazlığı, nesne eksikliği, dolaylı tümleç eksikliği, yüklem eksikliği, noktalama eksikliği, anlam belirsizliği, bağlaç yanlışlığı, yardımcı eylem fazlalığı ve ölçü birimleri arasındaki uyumsuzluk gibi çeşitli anlatım bozukluklarını örneklerle açıklamaktadır.
- Videoda ayrıca anlatım bozukluğu sorularının çözüm taktikleri de anlatılmakta, seri okuma yapmanın önemi vurgulanmaktadır. Öğretmen, bu konunun müfredattan kalkmadığını ancak bu sene çok düşük ihtimalle sorulabileceğini belirterek, öğrencilere bu konuyu nasıl çalıştıklarını önermektedir. Video, yüz civarı örnekle anlatım bozukluklarını kapsamlı şekilde ele almayı amaçlamaktadır.
- 00:10Anlatım Bozukluğu Genel Tanıtımı
- Anlatım bozukluğu iki başlık altında ele alınır: anlamsal ve yapısal anlatım bozuklukları.
- Anlamsal anlatım bozuklukları içerisinde en değerlisi gereksiz sözcük kullanımıdır.
- Yapısal anlatım bozuklukları arasında özne eksikliği, tamlama yanlışlığı, noktalama eksikliği, ek fiil eksikliği, çatı uyuşmazlığı, tümleç eksikliği ve yardımcı eylem fazlalığı bulunmaktadır.
- 00:55Anlatım Bozukluğu Sınav İhtimali
- Anlatım bozukluğu uzun zamandır sorulmuyor ve bu seneki sorulma ihtimali çok düşük.
- Gereksiz sözcük kullanımının sorulma ihtimali çok yüksektir.
- Anlamsal yapısal bozukluklarının gelme ihtimali her zaman daha yüksektir çünkü dil bilgisi soruları fazlasıyla sorulmaktadır.
- 01:55Anlatım Bozukluğu Örnekleri
- "Bulunduğumuz salonu değişik bir koku kapsadı" cümlesinde "kapsadı" sözcüğünün yanlış anlamda kullanımı anlatım bozukluğuna neden olmuştur.
- "Konumuz kesinlikle bitti sayılır" cümlesinde çelişen sözcüklerin kullanımı anlatım bozukluğuna neden olmuştur.
- "Yaptığım tüm iyiliklere göz yumruluyor" cümlesinde "göz yummak" deyiminin yanlış kullanımı anlatım bozukluğuna neden olmuştur.
- 03:32Diğer Anlatım Bozukluğu Örnekleri
- "Baştan tırnağa onu kontrol etmiştir" cümlesinde "baştan tırnağa" deyiminin yanlış kullanımı anlatım bozukluğuna neden olmuştur.
- "Sözlerini bir türlü unutamıyorum" cümlesinde kişi zamiri eksikliği anlatım bozukluğuna neden olmuştur.
- "Bu okula gitmiyor hatta ders çalışmıyordu" cümlesinde sıralama yanlışlığı anlatım bozukluğuna neden olmuştur.
- "O bahçeye hiç bakmadık yine de güzelleşmiş" cümlesinde özne eksikliği anlatım bozukluğuna neden olmuştur.
- 06:13Özne-Yüklem Uyuşmazlığı
- "Ben ve Hasan oturmak için parka gittim" cümlesinde özne-yüklem uyuşmazlığı vardır çünkü "ben" ve "Hasan" iki kişiyi ifade ederken yüklem "gittik" tekil olmalıdır.
- "Kuşlar sabaha kadar susmak bilmediler" cümlesinde özne-yüklem uyuşmazlığı vardır çünkü özne "kuşlar" çokluk içerirken yüklem tekil kullanılmıştır.
- Özne kişi değilse (insan değilse) özne-yüklemde çokluk içeremez, kişi ise (insansa) özne-yüklemde çoğul veya tekil olabilir.
- 07:25Anlatım Bozuklukları
- "Arkadaşına gitmiyor, ihmal ediyordu" cümlesinde nesne eksikliğinden kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır.
- "Ailesini tanıyoruz ve çok güveniyoruz" cümlesinde dolaylı tümleç eksikliği vardır.
- "Bugün ben ders o temizlik yaptık" cümlesinde yüklem eksikliği vardır.
- 08:24Noktalama ve Çelişen Sözcükler
- "Sarhoş şoföre bir sürü şey söyledi" cümlesinde noktalama eksikliği vardır, virgül koyarak anlam belirsizliği giderilebilir.
- "İkinci el araba üretim ücretlerinin artması şok etti" cümlesinde "ücret" kelimesinin anlamı belirsizdir, arabanın fiyatı veya hizmetin ücreti olabilir.
- "Bunu hiç unutma, bunu arada bir hatırla" cümlesinde "hiç" ve "arada bir" ifadeleri çelişen sözcüklerin kullanımıdır.
- 10:12Deyim Yanlışlığı ve Mantık Hatası
- "Bugün çok konuşarak beynimi şaşırtıyor" cümlesinde deyim yanlışlığı vardır, beyin şişmez, kafa şişer.
- "Bu hafta kesinlikle onlar gelebilir" cümlesinde çelişen sözcüklerin kullanımı vardır, bir tarafta kesinlik bir tarafta olasılık ifade edilmiştir.
- "Soğan soymak yemek bile yapamaz" cümlesinde mantık hatası vardır, sıralama hatası yapılmıştır.
- 11:48Olumlu ve Olumsuz Cümlelerde İfadeler
- "Hepsi herkes gibi" ifadeleri olumlu cümleler için kullanılır.
- "Hiçbiri" veya "hiç kimse" gibi ifadeler olumsuz cümleler için tercih edilmelidir.
- 12:12Anlatım Bozuklukları ve Gereksiz Sözcük Kullanımı
- Psikolojik ve tarihi romanlar fayda da yararlı sağlamaz ifadesinde "fayda" ve "yarar" sözcüklerinin birbirini karşıladığı için gereksiz sözcük kullanımı vardır.
- Televizyonu kapattım ama güzel bir program yoktu cümlesinde bağlaç yanlışlığı vardır, çünkü neden-sonuç ilişkisi varsa "çünkü" kullanılmalıdır.
- Karşılıklı tartışmanın bir anlamı yok ifadesinde "karşılıklı" sözcüğü gereksizdir çünkü tartışma zaten karşılıklı yapılır.
- 13:20Anlatım Bozuklukları Örnekleri
- Köşeden ikide bir sık sık ses geliyor ifadesinde "ikide bir" ve "sık sık" sözcükleri birbirini karşıladığı için gereksiz sözcük kullanımı vardır.
- Bu mevcut sorunlar şüphesiz kısa sürede çözülebilir ifadesinde "şüphesiz" kesinlik, "çözülebilir" olasılık içerdiği için çelişen sözcük kullanımı vardır.
- Oraya giderken neyi var, neyi yoksa yanına aldı ifadesinde "neyi yoksa" mantıken doğru değildir, "neyi varsa" kullanılmalıdır.
- 14:22Anlatım Bozuklukları ve Yardımcı Eylemler
- Sıkıntıların geçeceğini umut ediyorum ifadesinde "umuyorum" yardımcı eylem gereksizdir, "umuyorum olacak" şeklinde yazılmalıdır.
- Deplasmanda yenilgi almak çok üzülüyor ifadesinde "almak" gereksizdir, "yenilmek" kullanılmalıdır.
- İki kiloluk sıvı yağ taşıması kolaydır ifadesinde "kilo" gereksizdir, "litre" kullanılmalıdır çünkü sıvı şeyler için litre kullanılmalıdır.
- 17:10Anlatım Bozuklukları ve İyelik Eki
- Yeni arabaya binmiştim ki o arada ifadesinde "yeni" gereksizdir, "yeni" kelimesi "yeni araba" anlamına gelir.
- Bu kitaptaki soruların hepsi bana aittir ifadesinde "soruların" ve "bana aittir" ifadeleri birbirini karşıladığı için gereksizdir.
- 17:59Anlatım Bozukluğu Sorularında Taktikler
- Anlatım bozukluğu sorularında seri okuma yapmak çok işe yarar.
- Soruları parça parça değil, bütün olarak hızlı okuyarak aynı anlama gelen sözcükler, yanlış sözcük kullanımları ve eksiklikler daha net fark edilebilir.
- Hızlı okuma, özellikle deneyimli öğrenciler için daha etkili bir çözüm yöntemidir.
- 19:34Anlatım Bozukluğu Örnekleri
- "Yarın saat yirmibir'de orada olmalısın" cümlesinde saate gerek yoktur çünkü yirmibir zaten saat dilimi anlamına gelir.
- "Çabucak çiziverdi" ifadesinde "çabucak" ve "çizi vermekte" ifadeleri birbirine karşılık gelir, gereksiz sözcük kullanımını gösterir.
- "Saksıya diktiğim maydanozları kim kopardı" cümlesinde maydanoz dikilmez, ekilir.
- 21:08Anlatım Bozukluğu Hakkında Tavsiyeler
- Anlatım bozukluğu konusu müfredattan kalkmamıştır ancak bu sene gelme ihtimali düşük görünmektedir.
- Anlatım bozukluğu için videolarda beş-altı tane video bulunmaktadır ve toplamda on-onbeş bozukluk videosu mevcuttur.
- Anlatım bozukluğu için on-onbeş dakika veya bir buçuk saat ayırmak yeterlidir.