Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitim dersi formatında Türkçe dilbilgisi konularından cümle türlerini anlatan bir içeriktir. Konuşmacı, cümle türlerinin ikinci kısmını ele almaktadır.
- Video, yüklemin yerine göre cümleler (kurallı, devrik ve eksiltili) ve yapısına göre cümleler (basit, birleşik, şart bileşik, kili bileşik, sıralı ve bağlı cümleler) olmak üzere iki ana bölümden oluşmaktadır. Her bir cümle türü için örnekler verilerek, özellikle birleşik cümlelerde temel cümle ve yan cümlecik kavramları, sıralı ve bağlı cümleler arasındaki farklar gibi detaylar açıklanmaktadır.
- 00:12Cümle Türlerinin İkinci Kısmı
- Bu videoda cümle türlerinin ikinci kısmı olan yüklemenin yerine göre cümleler ve yapısına göre cümleler incelenecektir.
- Yüklemenin yerine göre cümleler üç şekilde incelenir: kurallı cümleler, devrik cümleler ve eksiltili cümleler.
- Kurallı cümlelerde yüklem cümlenin en sonunda yer alırken, devrik cümlelerde yüklem başa veya ortaya geçmiş olur.
- 01:05Eksiltili Cümleler
- Eksiltili cümleler, yüklemin kullanılmadığı veya tamamlanmayan cümlelerdir.
- "Bakarsan bağ olur, bakmazsan dağ" gibi atasözleri eksiltili cümlelerdir.
- "Marketten ne aldın?" sorusuna "Süt" cevabı da eksiltili cümle örneğidir.
- 02:14Yapısına Göre Cümleler
- Yapısına göre cümleler dört türde incelenir: basit cümle, girişik birleşik cümle, şart bileşik cümle ve kili bileşik cümle.
- Basit cümlelerde sadece bir adet yüklem bulunur, başka yargı belirten ek veya fiilimsi yoktur.
- Girişik birleşik cümlelerde fiilimsi yer alır ve fiilimsi olduğu kısım yan cümlecik, yüklemin olduğu kısım temel cümle olarak adlandırılır.
- 04:26Diğer Cümle Türleri
- Şart bileşik cümlelerde "sa" eki ile koşullu cümleler oluşturulur.
- Kili bileşik cümlelerde "ki" bağlaçıyla cümleler birleştirilir.
- İç birleşik cümlelerde alıntı yapılan cümleler yer alır ve yan cümlecik temel cümlenin nesnesi görevinde olabilir.
- 05:30Sıralı ve Bağlı Cümleler
- Sıralı ve bağlı cümlelerde en az iki yüklem bulunur, sınırsız sayıda yüklem de olabilir.
- Bağlı cümlelerde yüklemler bağlaçla (ama, ancak, fakat, lakin) bağlanırken, sıralı cümlelerde virgül veya noktalı virgül gibi noktalama işaretleriyle bağlanır.
- Özge ortaklığı olan cümlelere bağımlı cümle denir, örneğin "Sabah uyandım ve yüzümü yıkadım" hem bağlı hem de sıralı cümledir.