Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında gerçekleşen Malgaç Baskını ve Yörük Ali Efe hakkında bilgi veren bir eğitim içeriğidir. Videoda Hasibe Nine'nin anıları aktarılmakta ve Türkçe dilbilgisi konuları ele alınmaktadır.
- Video iki ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde 16 Haziran 1919'da gerçekleşen Malgaç Baskını'nın detayları, Yörük Ali Efe ve arkadaşlarının İzmir-Aydın demiryolu üzerindeki Yunan karakolu'na düzenledikleri baskın ve köy halkının kutlamaları anlatılmaktadır. İkinci bölümde ise Türkçe dilbilgisi konuları, özellikle fiil kipleri ve zamanları detaylı olarak ele alınmaktadır.
- Videoda tarih bilgisi, okuma-anlama ve dil bilgisi etkinlikleri yer almaktadır. Fiil kipleri (haber, dilek, duyulan) ve zamanları (geçmiş, şimdiki, geniş) ile kişi (tekil, çoğul) bilgileri örneklerle açıklanmaktadır.
- 00:06Malgaç Baskını ve Yörük Ali Efe
- Malgaç baskını, 16 Haziran 1919 tarihinde Sultanhisar ile Atça arasındaki Malgaç Deresi'nin üzerinden geçen Osmanlı'nın ilk demiryolu olan İzmir-Aydın demiryolu üzerindeki Malgaç demiryolu köprüsü yanındaki Yunan karakolu'na yapılan bir baskındır.
- Yörük Ali Efe, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında 16 Haziran 1919'da Malgaç baskını ile düşmana ilk darbeyi vurmak suretiyle Aydın yöresinde düşman kuvvetlerinin ilerlemesini durdurmuş olan efe babası Sarı Tekeli aşiretinde İbrahim oğlu Abdi, annesi ise Yörüklerin Atmaca aşiretinden Fatma'dır.
- 01:05Malgaç Baskını Anıları
- Malga Kemir köyünden Hasibe Nine'nin anılarına göre, Haziran ayının ortalarında Malgaç Emir köyü imamının sabah ezanı sesi büyük bir patlama ile kopan gürültüye karışmış, evler toprak damları elek gibi sallanmış ve üstler toz toprağa bulanmıştı.
- Efeler, zeybekler, marşlar ve türküler söyleyerek köye girdiler ve önlerinde Yörük Ali Efe vardı; Malgaç baskınını başarıyla uygulamıştı.
- Köy halkı efeleri sarıp "yaşayın, sağ olun" diye bağırıyor, yoğurt, ayran, incir, üzüm getiriyor ve efe ve zeybeklere sunuyorlardı.
- 03:20Baskının Sonuçları
- Ertesi gün istasyon önünden çıkan dumanlar azalmış, güneş ılık bir yaz sabahını oluşturuyordu ve efeler, zeybek ve köy halkı bir gün önce havaya uçurulan düşman yığınına gittiler.
- Olay yerinde demiryolu rayları, traversler sökülmüş, ötelere fırlamıştı, köprü yerle bir olmuştu, taşlar ve topraklar kireç gibiydi, bahçelerde otlar ve ağaçlar kül olmuştu.
- Çanakkale ve Kafkas gazileri eski deneyimlerinden örnekler veriyor, bu patlamanın çok küçük olduğunu anlatıyorlardı.
- 04:32Yaralı Yunan Askeri
- Hasibe Nine, yanmış bahçeler arasından bağırarak torunu Mustafa'nın geldiğini gördü; Mustafa nefes nefesiydi, gözlerinden korku ve heyecan okunuyordu.
- Mustafa, bahçe yolunda yanıkların içinde ölmemiş yaralı bir Yunan askeri olduğunu haber verdi ve Hasibe Nine, Mustafa'nın gösterdiği çalılığa doğru yürüdüler.
- Gerçekten orada kanlar içinde, yanık çalılar arasında inleyen bir Yunan askeri yatıyordu; yüzü, elleri yanmış, ayağı kırılmış, acısı fazla olmalıydı.
- 05:41Yaralı Askerin Tedavisi
- Hasibe Nine, üstündeki yeleği çıkardı, yanındaki kişilerin yardımıyla yırttı ve yaralı askerin kanlarını sildi; yüzündeki yanıkları sildi, ayağındaki kırığı Köse Emmi'nin getirdiği bir tahta parçasıyla tutturarak yeleğin artanıyla sardı.
- Mustafa az ileride otlayan eşeğini getirdi, hayvanı hep birlikte merkebe bindirdiler ve halk ve Mustafa önde, Hasibe Nine arkada eve geldiler.
- Hasibe Nine, yaralının yanına sokuldu ve "Ne işiniz vardı da geldiniz buralara? Niceleri göz koydu, hiçbirisi de alamadan geri gitti. Sizin yüzünüzden bir evden iki şehit verdim. Siz hiç utanmıyor musunuz?" dedi.
- 07:21Yaralı Askerin Kimliği
- Komşular Ali, askerde sıhhiye çavuşu terhis olup gelirken yaralara sürmek ve sarmak için ilaç ve bez getirmişti; o yeni baştan yaraları temizledi, ilaç sürdü, bağladı.
- Köye çok eskiden gelerek yerleşmiş yaşlı bir değirmenci olan Garip Adalı, Yunan dilini iyi biliyordu; Mustafa'yı getirdi ve ikisi konuşmaya başladılar.
- Yaralı Yunan askerinin Mustafa Kemal'in kentindenmiş, büyük kayıp vermişler, Türkiye'ye geldiğine pişman olmuş, kendisini ne kadar süre esir tutacaklarını soruyormuş, memleketinde anası, babası, iki kız kardeşi varmış.
- 08:31Yaralı Askerin Ayrılışı
- Yörük Ali Efe ve zeybekleri sabahleyin olay yerini inceledikten sonra Nazilli'ye gitmişler, bu yaralı Yunan askerinden duyumları olmamış.
- Askeri konuk odasına götürdüler, bir yer yatağına yatırdılar; sabahleyin iki aklı gelmişti: bir asker, diğeri zeybek giysi.
- Köyden sağlanan bir öküz kanısına yaralı Yunan askerini bindirdiler ve Malga istasyonuna doğru götürdüler; asker elini öpmek istediğini Garip Adalı'ya söylemiş, iki damla gözyaşı elinin üstüne atmış.
- 09:40Etkinlikler
- Malgaç baskını Yunanlılara karşı düzenlenmiştir ve Türküde Yörük Ali Efe'den bahsedilmektedir.
- Malgaç baskınını başarıyla tamamlayan zeybeklere halk sarılıp, "yaşayın, sağ olun" diye bağırıp, yoğurt, ayran, incir, üzüm getirip ikram etmiş, yemekler pişirilmiş, baskın onuruna büyük bir şenlik yapılmış, sabaha kadar eğlenip türküler söylemişler.
- Yaralı asker kendisine yapılan iyilikten dolayı duygulandığı için ağlamıştır.
- 12:00Türkçe Fiil Kipleri ve Zamanları
- Haber kipi görülen geçmiş zaman üçüncü tekil kişi: "Yer yerinden oynamış."
- Haber kipi görülen geçmiş zaman üçüncü tekil kişi: "Bahçe yolunda yanıkların içinde ölmemiş yaralı bir düşman askeri yatıyor."
- Haber kipi şimdiki zaman üçüncü tekil kişi: "Bizim gibi birileri ilgilenip yaralarını sardı."
- 12:32Diğer Fiil Kipleri ve Zamanları
- Dilek kipi bileşik zamanlı fiil üçüncü tekil kişi: "Söylediklerinin hiçbirini anlamaz."
- Haber kipi geniş zamanın olumsuzu üçüncü tekil kişi: "Söylediklerinin hiçbirini anlamaz."
- Haber kipi görülen geçmiş zaman üçüncü çoğul kişi: "Yaralı askere imzalattılar."
- 12:52Son Fiil Kipleri ve Zamanları
- Haber kipi duyulan geçmiş zaman üçüncü çoğul kişi: "Büyük kayıp vermişler."
- Haber kipi görülen geçmiş zaman üçüncü çoğul kişi: "Uruca sorular sordular."
- Haber kipi şimdiki zaman birinci tekil kişi: "Milletinizin efendiliğine hayranlığımdan ağlıyorum."