Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Mazhar Olcay tarafından sunulan etimoloji serisinin ilk bölümüdür. Sunucu, Türk kelimesinin kökenini araştırmaktadır.
- Videoda Türk kelimesinin tarihsel gelişimi kronolojik olarak anlatılmaktadır. M.Ö. 1. yüzyılda Çin kaynaklarında, M.S. 1. yüzyılda Romalı tarihçilerde ve 6. yüzyılda Göktürk Devleti'nde resmi olarak kullanıldığı belirtilmektedir. Ayrıca Türk adının farklı kaynaklardaki farklı anlamları ve teorileri (bir soydan gelen, bir atadan türeyen, bir araya gelmek, toplanmak, yasa, köprü ile alakalı) incelenmektedir. Video, Türk kelimesinin kökenini tam olarak bulamadıklarını ancak bu bilgileri paylaştıklarını belirterek sona ermektedir.
- Türk Kelimesinin Etimolojik Araştırması
- İlk videoda "Türk" kelimesinin anlamını anlamaya çalışacağız, ancak bu zor bir süreç olacak.
- Etimoloji serüveninin ilk adımını bu anlamlı kelimeyle atmayı uygun bulduk.
- 00:38Türk Kelimesinin İlk Kayıtları
- "Türk" adının bilim çevrelerince kabul edilen ilk kullanımı M.S. 1. yüzyılda Pomponius Mela ve Yaşlı Plinius adlı Romalı tarihçilerce kaydedilmiştir.
- Çin kaynaklarında MÖ 1. ve 3. yüzyıllarda "Türk" sözcüğüne yakın ifadeler rastlanmaktadır.
- Türk adının resmi kullanımı 6. yüzyıldaki Göktürk Devleti'nde kesinleşmiştir.
- 01:27Türk Adının Tarihsel Kullanımı
- Türk adı ilk defa Cücen Krallığı'nı yıkıp Göktürk Kağanlığı'nı kuran ve eski adı Aşina olan kabileye verilmiştir.
- Türk ismi, Göktürk egemenliği altında bulunan Türk veya Türk'ü olmayan kişilere verilen siyasi bir ünvan olarak yayılmıştır.
- Daha sonra Müslüman halk tarafından Orta Asya'daki Türkçesi konuşan çoğu kabileye bu isim verilmiştir.
- 02:13Türk Kelimesinin Etimolojik Teorileri
- Türk kelimesi "bir soydan gelen, bir atadan türeyen" anlamında eski Türkçede "tür" veya "bir araya gelmek, toplanmak" anlamında "türi" köklerinden türemiş olabilir.
- İran rivayetlerindeki Periyodun oğlu Turaç veya Turun soyu Türk adını taşıyan ilk kayınva olarak gösterilmek istenmiştir.
- Bazı tarih kitaplarında Nuh Peygamberin oğullarından Yafes'in oğlu Togarna'nın ilk Türk soyunun atası olduğu bilgisi verilmiştir.
- 03:37Sonuç
- Tarihi ve İslam kaynaklarına göre "Türk" kelimesinin en eski bahsi Çin kaynaklarında MÖ 1. yüzyılda rol oynadıkları belirtilen Hiung-nu (Hun) milletinde bahsi geçen "tik" ve "diler" kelimelerinde görülür.
- İki Romalı tarihçinin M.S. 1. yüzyılda "Türkkay- Tirkaye" isimli kavmin varlığından bahsetmesi ve Göktürk Kağanlığı'nın 8. yüzyılda miras bıraktığı Orhun anıtlarında ilk kez yazılı olarak görülmesi önemlidir.
- Tüm bu bilgiler ışığında "Türk" kelimesinin etimolojisi hala çözülmemiş bir av olarak Orta Asya'nın çorak topraklarında gezinmektedir.