Buradasın

Türk Kahvesi Programında Bülent Şenay ile Din, Siyaset ve İslamofobi Üzerine Röportaj

youtube.com/watch?v=FKVFh17TuxQ

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

"Türk Kahvesi" adlı programda, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğretim üyesi ve dinler tarihi uzmanı Doçent Dr. Bülent Şenay ile yapılan kapsamlı bir röportaj sunulmaktadır. Bülent Şenay, Romanya Bükreş Üniversitesi'nde de ders veren ve AGİT'de İslamofobi ile mücadele konusunda özel temsilcilik görevi yapmış bir akademisyendir.
Röportajda Amerika'daki evanjelik hareketi, Hıristiyan Siyonizmi, İslamofobi ve Türk düşünce dünyası gibi konular ele alınmaktadır. Video, Martin Luther King'in suikastinden bahsederek başlayıp, Amerika'nın kuruluşundan günümüze evanjelik hareketinin gelişimini, Hıristiyan Siyonizminin teopolitik yapısını ve İslamofobinin Batı'daki yaygınlığını incelemektedir. Ayrıca Bülent Şenay'ın kişisel deneyimleri, akademik yolculuğu ve Türk düşünce dünyasından kitap önerileri de paylaşılmaktadır.
Röportajda ayrıca Bursa'daki Yahudi cemaati, Samuel Huntington'ın "Biz Kimiz?" kitabındaki görüşler, VASP (Beyaz, Anglosakson ve Protestan) kültürünün siyasi yapısı ve sosyal medyada dolaşan gerçek olmayan görsellerin (simulakra) etkileri gibi konular da tartışılmaktadır. Konuşmacı, İslam'ın akıl ve hikmet arasındaki dengeyi vurgulayarak, İslam'ın muhafazakarlıkla uyumlu olmadığını savunmaktadır.

00:20Türk Kahvesinde Din ve Politika Tartışması: Programda Türk Kahvesi adlı bir yerde din ve politika teması ele alınıyor.
Programda bir ilahi ve Martin Luther King'in suikastinden önceki bir olay ele alınıyor.
"Tek Manyetik Elimi Bırakma" adlı ilahinin Amerika'da ayrımcılık karşıtı gösterilerde sloganlaştığı belirtiliyor.
01:34İlahinin Önemi ve Amerika'da Ayrımcılık: İlahi, özgürlük mücadelesini simgeliyor ve Martin Luther King'in kabrinde "Free at last" (Sonunda özgür) ifadesiyle anılıyor.
Son olaylarda Amerika'da ayrımcılık karşıtı hareketlerde mesafe alınmamış, "deviding line" (bölünmüş hatlar) devam ediyor.
Sosyal medyada ırkçı görüşlerin ısrarla devam ettiği görülüyor.
03:27Bülent Şenay'ın Tanıtımı: Programa Uludağ Üniversitesi'nden ve Romanya Bükreş Üniversitesi'nde ders veren Bülent Şenay konuk olarak katılıyor.
Şenay, uluslararası birçok üniversitede seminerleri ve konuşmalarıyla Türkiye sınırlarına ünü aşmış bir akademisyen.
Bülent Şenay'ın akademik kariyeri, Amerika, Mısır, İngiltere, Hollanda gibi ülkelerde araştırma yapması ve çeşitli üniversitelerde ders vermesiyle dolu.
08:24Dünyada Dinlerin Yeri: Dünyada dinlerle ilgilenilmediği, Avrupa'nın %70'indeki insanların dinle bağlantısı olmadığı algısı var.
Bülent Şenay'ın CV'si ve katıldığı konferanslar, dünyada dinlerin hala önemli bir yeri olduğunu gösteriyor.
Amerika başkanı Trump'un incil ile bir kilisenin önünde durduğu fotoğraf, din ve politika ilişkisini gösteriyor.
10:33Amerika'nın Milli Dini: Bülent Şenay, siyasal bilimci olmadığını, ilahiyat fakültesi öğretim üyesi olarak teopolitik üzerinden konuşacağını belirtiyor.
Amerika'nın milli dini olarak Hıristiyan Siyonizm olduğunu ifade ediyor.
Amerika'nın anayasasındaki özgürlükler ve eşitlik gibi ilkelerin üzerinde, yöneten "Amerikan derin devleti"nin dini arka planında bir milli din olduğu vurgulanıyor.
12:45Amerika'nın Dini Kökenleri: Amerika, göçle oluşan bir kıta olup, ilk gelenler protestan Hristiyanlar olup, monarşilerin istemediği reformcu ve marjinal kişilerdi.
İngiliz hükümeti göçü desteklemiş, bir şirket kurarak ilk göçlere Amerika'ya gitmelerini sağlamıştır.
Amerika'nın kurucusu protestanlar olup, 1700'lerde katolikler, 1800'lerde ise Yahudiler gelmiştir.
14:14İngiliz Kilisesi ve Göçün Temelleri: İngiltere'den Amerika'ya göçün merkezinde, Anglikan Kilisesi ile barışamayanlar yer almıştır.
Anglikan Kilisesi, Katoliklik ve Protestanlığın bir karışımı olan, yarı Katolik, yarı Protestan bir kilisedir.
İlk göçün dini ve teolojik temelinde, Dispensiyonalist denilen bir literatür vardır; bu, Tanrı'nın beşer tarihini belli evrelere bölerek planlamış olması inancıdır.
16:58Evanjelik Kiliseler ve Siyaset: Trump'ın resim verdiği kilise onu onaylamıyor ve içeri girmemiş, dua etmemiş durumda.
Amerikan başkanının manevi danışmanları vardır ve grup halinde ellerini omuzuna koyarak dua yaptıkları fotoğraflar medyada görülmüştür.
Evanjelik kiliseleri Amerika'da 90-100 milyon seçmene karşılık geldiği söylenir ve Trump'ı Tanrı'nın gönderdiği kurtarıcı olarak tanımlarlar.
19:29Evanjeliklerin Kutsal Kitap Yorumlaması: Evanjelikler sadece İncil değil, Kutsal Kitap'ın tümünü kullanırlar ve Eski Ahit'teki kehanetleri Yeni Ahit metinleriyle birleştirerek bugünkü siyasete bağlarlar.
Örneğin, Vahiy Kitabı'ndaki "kadına kartal kanatları verildi" ifadesini Amerika'ya işaret eden bir ayet olarak yorumlarlar.
Bu tefsir modeli, Ortadoğu'daki askeri ve ekonomik müdahaleleri meşrulaştırıcı bir teopolitik yorum yapar.
22:41Amerika'daki Son Gelişmeler: Son aylardaki Amerika'daki olaylar geçmişteki şiddet hareketlerinden farklıdır ve iç güvenlik ile üst yönetim arasında büyük ihtilaf ortaya çıkmıştır.
Amerika'da asker sokağa indirilmiş, polis şiddeti devam ederken sivil şiddeti de sürdürülmektedir.
Amerika, beyaz, Anglosakson ve Protestan yapısıyla (Vasp) bir özgürlükler cenneti değil, sıradan insanlara sınırlı bir özgürlük alanı tanınan bir yerdir.
25:08Amerika'daki Hıristiyan Siyonizmi ve VASP İdeolojisi: Konuşmacı, Amerika'daki mekanizmanın beyaz protestan, anglo-sakson protestan olduğunu ve bu ideolojinin think tank'ların kitaplarında detaylı olarak ele alındığını belirtiyor.
Samuel Huntington'ın "Biz Kimiz?" adlı kitabında VASP (White Anglo-Saxon Protestant) ideolojisi ele alınıyor ve sosyal medyada beyazların zencilere "burası bizim" diyerek hak iddia ettiği ifadeler bu ideolojiyi yansıtmaktadır.
VASP bilinci evanjelik kiliselerde de üzerinde durulan bir konu olup, Türkiye meselesi de bu bağlamda ele alınıyor.
26:35Hıristiyan Siyonizminde Türkiye'nin Rolü: 17. ve 18. yüzyılda Amerika'ya giden misyonerlerin vaazlarında, Kitap-ı Mukaddes'teki metinlere göre Armageddon'a ve Mesih'in gelişine giden yolda oluşacak on krallık arasında Türkiye'nin önemli bir yer tuttuğu belirtiliyor.
Evanjelik vaazlarda Türkiye'nin tehlike arz ettiği, Yecüc-Mecüc yapısının bugün Türkiye olan topraklar olduğu ve buradan İsrail'e yönelik bir saldırı olacağı ifadeleri bulunuyor.
Osmanlı'nın son döneminde Amerika'dan gelen misyoner ekibi etkili olmuş ve 160'dan fazla misyoner okulu açılmış.
28:58Katip Çelebi ve Batı Hıristiyanlığı: Katip Çelebi'nin "İrsadül Hayra ile Yunan ve Rumen Nasara" adlı eserinde, Batı Hıristiyanlığının emperyalli hedeflerinden bahsedilerek Osmanlı'yı ve Müslümanları uyarıldığı belirtiliyor.
Katip Çelebi, Müslümanların kafire küfrederek, aşağılayarak bir yere varamayacaklarını, Batı'yı tanımaları gerektiğini ve mücadele edecekleri yerleri tanımaları gerektiğini vurguluyor.
17. yüzyılda Batı'da sadece Protestanlık değil, Katoliklik içinde yetişmiş ilahiyatçılar da dispensiyonalist düşünceyi seslendirmeye başlamış ve Türkiye bu bağlamda önemli bir yer tutmuş.
35:46Hıristiyan Siyonizmi ve Yahudi Siyonizmi: Konuşmacı, Hıristiyan siyonizminin Yahudi siyonizminden daha tehlikeli olduğunu belirtiyor.
Batıdaki antisemitizm ve Yahudi karşıtlığı derin bir şekilde varlığını sürdürüyor.
Hıristiyanlıktaki Mesih inancının dispensiyonalist bir şekilde gerçekleşebilmesi için Yahudiler araçsallaştırılıyor.
36:36Yahudilik ve İslam İlişkisi: İslam coğrafyasında yaşama imkanı olmasaydı, Yahudilerin İslam tarihi içerisinde kendine yer bulamasalardı, günümüzdeki Yahudi kimliği olmayacaktı.
Bazı Yahudi akademisyenler ve düşünürler, günümüzdeki Yahudiliğin Müslümanlara borçludur diyorlar.
İki devletli çözüm (Filistin Devleti ve İsrail) ve Arap dünyasının dengesine oturması durumunda Yahudilerle Müslümanlar bir arada yaşayabilirler.
37:34Hıristiyan Siyonizmi ve Şiddet: Hıristiyan siyonizmi, Yahudileri araçsallaştırıyor ve başkalarının kanının akması meşruiyetini temellendiriyor.
Hıristiyan siyonizmi, Tanrı'yı çarmıha germiş bir teolojiden dolayı şiddetin meşruiyetini savunuyor.
Hıristiyan siyonizmi, Tanrı'nın insan tarihinde evrelere ayırarak planını gerçekleştirmesi inancı gereği (dispensiorinalist) her şeyi meşru kabul ediyor.
39:05Yahudiler ve Siyonizm: Hıristiyan siyonizmi, Yahudi siyonizmiyle ilgili değil, sadece kendilerine bir başlarını sokacakları bir vaat olmuştur.
Yahudiler arasında bir köşede "bize dokunmayın, biz yaşayalım" diyerek dünya hakimiyeti hedeflerine yöneliyorlar.
Yahudilerin Hristiyanları yoldan çıkardığını ve şiddete yönelttiğini düşünmek yerine, Hristiyan teorisinin Yahudilikle birleşmesiyle ortaya çıkan bir sentez olduğu tezi savunuluyor.
39:45Amerika'da Hıristiyan Siyonizmi: Evanjelit Amerika'da VASP (Vadedilmiş Topraklar Siyonist Partisi) şiddetidir ve bu Amerikan milli kimliğinin bir tezahürüdür.
Trump'ın arkasındaki evanjelik kiliseleri, ırkçılıkla ilgili konularda açıkça ses çıkarmıyor.
Trump karşıtı evanjelik kiliseler de var ve bu kiliseler "İsa'nın mirasına ihanet ediyorsunuz" diyerek ses çıkarmaktadır.
41:51Siyahi Kiliseler ve Vadedilmiş Topraklar: Martin Luther King'in "Vadedilmiş toprakları gördüm" sözleri, beyaz kiliselerde olduğu gibi siyahi kiliselerde de benzer bir teopolitik olduğunu göstermektedir.
Vadedilmiş topraklar söylemi üzerinden kurgulanmış bir teopolitik, beyaz şiddetinin arkasında yer almaktadır.
Siyahi kiliselerde de teolojisi ve inanç kurgusu sonuçta aynıdır: Vadedilmiş topraklar, Mesih'in geleceği topraklar olduğu için vaat edilmiş topraklardır.
42:55Rapture Teorisi ve Türkiye: Evanjelik rahiplerden bazıları Rapture teorisini savunuyor: Tarihin belirli bir aşamasında seçilmişler göğe yükselecekler.
İnanan Yahudiler Hıristiyanlara katılacak, diğer Yahudiler ve Müslümanlar Armageddon savaşı'nda yok edilecekler.
Martin Luther King'in vaat edilmiş topraklardan kastettiği de aynı topraklardır ve bu Türkiye'nin içinde de bulunmaktadır.
44:31Amerika'da Değişim ve Teoloji: Amerika'da süreçten etkilenen, düşüncelerini değiştiren beyazlar var, ancak müesses nizam çok kuvvetli değişiyor.
Black Lives Matter hareketi yasal yapılanma istiyor, olayın başındaki polis memurları mahkum edilmiş olsa bile geri adım atmıyorlar.
Amerika teolojik olarak bir şey değişmeyecek gibi görünüyor, Amerika hıristiyan siyonistler için vaat edilmiş topraklar bir anlamda.
46:54Bursa'da Yahudiler: Bursa, İstanbul'dan önce Yahudilerin varlığını taşıyan bir şehirdir.
İlk sinagog, Orhan Gazi'nin fermanıyla Bursa'da kurulmuştur.
47:16Yahudi Tarihi ve Sinagoglar: Bursa'da Arap Şükrü olarak bilinen eski Yahudi mahallesinde "Hayat Ağacı" adında bir sinagog bulunmaktadır.
Bizans ve Hıristiyanlar Yahudilere kendi ibadet yerlerini kurma izni vermemişken, Müslüman Türkler hoşgörülü davranmış ve bu izni vermişlerdir.
İlk sinagogun duvarları ve giriş vasadı hala durmaktadır, İspanya'dan kaçan Yahudilerin gelmesiyle (reconquista) Bursa'da Mayor Sinagogu ve İstanbul'da iki sinagog daha kurulmuştur.
49:06İslamofobi ve Batı Medyası: Batı medyasında "Allahu Ekber" nidaları veren görüntüler ve "İslam tehlikesi" başlıklarıyla İslam bir tehdit olarak sunulurken, Batı'nın kendi ilahiyatı ve videoyu gündeme getirmez.
Edward Said, Oryantalizm kitabının girişinde Oryantalizmin köklerinin antisemitizmin kökleriyle aynı olduğunu tespit etmiştir.
İslamofobi, Batının antisemitik geleneğinin devamıdır ve bu ikiyüzlü yaklaşım, Hristiyan birinin cinayet işlemesi durumunda İncil'i açıp ayet aramamakla karşılaştırılabilir.
52:00İslamofobinin Kökenleri ve Çözümü: Batı'daki İslamofobiyi çözmek kolay değildir; Amerika'da VASP gibi örgütler varken, Avrupa'da İslam'la farklı bir ilişki tarihi bulunmaktadır.
12-13. yüzyılda Barcelona'dan Bağdat'a kadar Arapça konuşarak seyahat edilebilecek kadar geniş bir dünya vardı ve Venise'de Türk tüccarları bulunuyordu.
Batı, Viyana Sendromu ve göç olayları nedeniyle İslam'ı sürekli tehdit olarak algılamaktadır.
54:03İslamofobinin Yasal Çerçevesi: İslamofobinin çözülememe sebeplerinden biri, Batı'nın antisemitizmi etnisite ile ilgili bir problem olarak görüp, inanca saldırılarını ifade özgürlüğüne girmektedir.
AGİT (Avrupa ve G7 Topluluğu) içinde İslamofobi ile mücadele için özel temsilciler bulunmaktadır.
İslamofobik saldırılar pandemi nedeniyle artmış ve Müslüman kadınlara yönelik saldırılar daha geniş nefret suçları bağlamında ele alınmaya başlanmıştır.
58:43İslamofobi Kavramı ve Batı'daki Durumu: Türkiye'de kültür, entelektüel ve siyaset dili konusunda ödünç kavramlar kullanılır, İslamofobi kavramı da Türkiye'de değil, Batı'da ortaya çıkmıştır.
İslamofobi kavramı, Müslümanlara yönelik saldırıları eleştiren Batılıların bir araya gelerek oluşturduğu bir kavramdır.
Yahudi örgütleri İslamofobi kavramını kullanmamayı isterler çünkü antisemitizmle mücadele, çok önemli bir lobi faaliyeti olup, ikinci bir mücadelein ortaya çıkmasını istemezler.
1:01:30Simulakralar ve Gerçeklik: İspanya'da Corona döneminde okunan ezanın aslında 2017 yılında Almanya'da bir Katolik vakfı tarafından stüdyoda yapılmış bir kaydı olduğu, ancak birçok Müslüman tarafından İspanya'da okunan ilk ezan 500 yıl sonra olarak yanlış algılanmaktadır.
George Floyd olayı gibi gerçeklerin arkasına, gerçek olmayan görüntülerin ve mesajların yerleştirilmesi, Müslümanların bilinçsizliğine dayanmaktadır.
Gerçek zulüm olayları, simülakralar üzerinden yansıtılırken, hakikat tahrif edilir ve bu durum muhafazakar popülizmi destekler.
1:06:31Muhafazakarlık Kavramı: Muhafazakarlık kavramı bize ait bir kavram değil, İngilizce'den tercüme edilmiş bir kavramdır ve 18. yüzyılda Fransız Devrimi'ne karşı gelişmiştir.
Muhafazakarlık kavramı, İslam'ın değerlerini korumanın adı olarak algılansa da, aslında nostalji arayışı, otoriteryanizme meylediş ve ötekileştirme gibi unsurları içerir.
Konuşmacı, Müslümanların muhafazakar olamayacağını, sadece Müslüman olmaları gerektiğini savunmaktadır.
1:09:41Konuşmacının Dinler Tarihine Yönelik Motivasyonu: Konuşmacının dedesi Kütahya'da medreselerde hoca olmuş, babası ise ilk imam hatip okullarından birinde mezun olmuştur.
Konuşmacı kendisi Bursa İmam Hatip Lisesi'nden mezun olup, oğulları da İmam Hatip okullarından mezun olmuştur.
Konuşmacı, ailesindeki İmam Hatip ruhu sevgisini vurgulamaktadır.
1:10:45Bir Din Üstadi'nin Hayat Hikayesi: Konuşmacı, İmam Hatip ve İlahiyatta olmayan bir babanın çocuğudur; babası 1960'lı yıllarda Ankara'da batı müziği okumuş ve Samsun'da müzik öğretmeni olmuş biridir.
Babası, İmam Hatip Lisesi'ne tayin edilirken 19 Mayıs gösterilerinde İmam Hatip Lisesi'nin kortejinin en arkasına atılmasına karşı çıkarak, Türkiye'nin ilk İmam Hatip Lisesi'nin güftekarı ve bestekarı olmuştur.
Konuşmacı, Balaban Bey Molla Arap'ta ilkokulu bitirmiş ve babasının ikna etmesiyle İmam Hatip Lisesi'ne gitmiştir; abisi de İmam Hatip mezunu olup tıp doktorudur.
1:13:33İslam Anlatımının Başlangıcı: Konuşmacı, İmam Hatip Lisesi'nde Bursa'da Yeşil Camii ve Ulu Camii'nde turistlere İslam anlatmaya başlamıştır.
Bu süreçte Hıristiyanlık ve Yahudilik gibi dinlerle ilgili bilme ihtiyacı duymuş ve ilgi alanını dinler tarihine çevirmiştir.
Ulu Camii'nin şadırvanında ayetlerin İngilizce çevirilerini yazarak turistlere yardımcı olmuş ve bu deneyimden manevi haz almıştır.
1:14:15Gazali'nin Etkisi: Konuşmacı çocukken babasının kütüphanesinde Gazali'nin "Müslümanlığı" kitabını okumuş ve Gazali'nin terbiyesini kendi yaşamına entegre etmiştir.
Gazali'nin "El-Iktisat ve İtikad" eserinin girişindeki dua, tanrıdan gelen şeriatın getirdikleri ile makuliyetin gerçekliği arasında dengeyi gözetmeyi vurgulamaktadır.
Gazali'nin "Mukteday-ı Şerai ve Mucibe Okul" ifadesi, vahyin gereklilikleriyle aklın gereklerini dengeleyen insanlar olma yolunu açtığı için Allah'a hamd olsun diye bir dua biçimidir.
1:16:33Akademik Yolculuk: Konuşmacı, Uludağ İlahiyat'tan sonra İslam Araştırmaları Merkezi'ne (İAM) girmiş ve Hayrettin Karaman'ın öğrencisi olmuştur.
Yüksek lisans tezi "Hristiyan Cemaatler ve Dini Cemaatler" konulu olup, doktora tezi ise "Heolojiye" konulu olmuştur.
Dinler tarihine spesifik ilgisi, Yahudi ve Hristiyanlar arasındaki iç içe geçmişi incelemesiyle yoğunlaşmıştır.
1:17:49Ortodoks ve Heresiyoloji: Konuşmacı, dinlerde ilahi fakültesinde "Ortodoks ve Heresiyoloji" dersi okutmaktadır.
Bir dinin sünniliği veya merkezi noktası, rafiziler sebebiyle oluşur; sapkın hareketler ortaya çıkınca sistemleştirilir.
Bir dini anlamak için rafizilerini de iyi anlamak gerekir ki, sahih olan ve merkezi olan muhafaza edilebilsin.
1:19:33Houston Smith'in Etkisi: Konuşmacı, dinler tarihi alanında Amerikalı profesör Houston Smith'in çalışmalarından etkilenmiştir.
Houston Smith, bir ezeli hikmet felsefesine inanan kişi olup, müslüman olduğunu söylemese de günah namazıyla başladığını ve oruç tuttuğunu belirtmiştir.
Houston Smith'in "The Wonders" (Harikalar) kitabı, hayata dair bir merakname gibidir ve konuşmacı dinler tarihi okumalarını ondan beslemiştir.
1:22:04Yaşamak ve Ümit Etmek: Konuşmacı, Türkistan'da Hoca Ahmet Yesevi'nin mekanını ziyaret ederken, doksan yaşındaki bir Türkistanlı amcanın duasını duymuş.
Dua ederken amcanın büyük bir körük gibi çalışan ciğeriyle başka bir aleme baktığını hissetmiş.
Amcanın duası: "Yahşılara yanaştır, yamanlardan dolaştır, cennetine kavuştur" şeklindeydi ve konuşmacıya yaşamak ümit etmek olduğunu hatırlattı.
1:23:37Kitap Önerileri: Konuşmacı, komplo teorilerini aşmak için akademik olmayan birkaç ismi öneriyor: Erol Güngör, Sezai Karakoç, Cemil Meriç, Peyami Safa, Ahmet Haşim ve Tanpınar.
Erol Güngör'ün eserlerini okumadan Türkiye ve dünya anlaşılamaz, Sezai Karakoçsuz Türk düşüncesi olamaz.
Dinler tarihi alanında Alev Alatlı'nın yazdıklarından faydalanılabilir, ancak teo politikalar konusunda Türkçe'de henüz doyurucu bir kaynak yok.
1:27:10Program Kapanışı: Konuşmacı Bursa'dan geldiğini ve programda bilgi birikiminden faydalandıklarını belirtiyor.
Konuşmacı, Türkiye'nin bir ulu çınar şehri olan Bursa'dan geldiğini söylüyor.
Program sonunda "bir Türk kahvesinin daha sonuna geldik" diyerek programı kapatıyor.

Türk Kahvesi Programında Bülent Şenay ile Din, Siyaset ve İslamofobi Üzerine Röportaj

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir