Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan ÖSYM tarih dersi formatındadır. Eğitimci, öğrencilere Türk-Islam dünyasındaki önemli bilginleri ve mimari eserleri anlatmaktadır.
- Video, Türk-Islam filozofları (Farabi, İbni Sina, Biruni, Harezmi, İbn Rüşd) hakkında bilgiler vererek başlıyor ve her birinin önemli eserlerini, alanlarını ve tarihsel önemini açıklıyor. Ardından İslam anlayışında resim sanatının haram sayılmasından dolayı gelişen sanat dalları (minyatür, hat sanatı, teship, vitray) anlatılıyor. Son bölümde ise ilk Türk-Islam devletlerindeki mimari eserler (Büyük Selçuklu, Karahanlı ve Gazneliler dönemlerindeki önemli camiler, türbeler ve medreseler) hakkında bilgiler veriliyor.
- 00:09Türk-Islam Bilginleri
- İlk Türk-Islam filozofu Farabi'dir, "Muallimi Sani" (ikinci öğretmen) olarak bilinir.
- Farabi, tarihte ilk defa müzik ile ilgili çalışmalar yapmış, nota notaları oluşturmuş ve "Kitabül Musiki" adlı eseri vardır.
- Farabi'nin "Siyasetname" veya "Medinetü'l- Fazil" (Faziletli Şehir) adlı devlet yönetimi ile ilgili eseri de vardır.
- 01:24Önemli Türk-Islam Bilginleri
- Türk-Islam bilginlerinden Farabi, İbni Sina, Biruni, Harezmi ve İbn Rüşd'in eserleri Avrupa dillerine çevrilmiştir.
- İbni Sina (Avicenna), en ünlü eseri "Kanun el-Fit" (tıp) ve "Kitabüş Şifa" olmak üzere tıp biliminde önemli isimdir.
- Biruni, Gazneliler döneminde yaşamış, dünyanın yuvarlaklığını, eksen eğikliğini, enlem ve boylamları tespit etmiş, sezeryan ameliyatı bile yapabilmiş çok yönlü bir bilim insanıdır.
- 02:45Diğer Önemli Bilginler
- Harezmi, cebir biliminin kurucusu olup ilk defa matematiksel işlemlerde cebir kullanmıştır.
- İbn Rüşd, Endülüs'ten (İspanya) gelen, Aristo'yu Avrupa'ya tanıtan ve "Aeros" (aklın babası) olarak bilinen akılcı bir filozoftur.
- Ömer Hayyam, Selçuklu döneminde yaşamış matematikçi, astronomi, geometri ve edebiyatçıdır; Celali Takvimini hazırlayan komisyonun başındadır.
- 04:14Diğer Bilginler ve Sanatlar
- Uluğ Bey, Timur dönemi Moğollar döneminin hem hükümdarı hem bilgini olup, zic (yıldızlarla, ayla, güneşle gözlemle uğraşmıştır).
- İbnu'l- Heysem, modern optik biliminin kurucusu; Cabir bin Hayyan, kimyanın babası; İbni Haldun ise Endülüs'ten gelen kültür ve sosyoloji biliminin kurucusudur.
- El-Cezeri, Artuklular döneminde yaşamış, sibernetiğin kurucusu, haberleşme denge teknolojisinin kurucusu olarak kabul edilir.
- 05:57Türk-Islam Sanatları
- İslam anlayışında resim sanatının haram sayılmasından dolayı Türk-Islam dünyasında gelişen sanat dalları minyatür ve hat sanatıdır.
- Minyatür, küçültülmüş resimdir, siyasi tarihi ile ilgili bilgiler verir, perspektif sanatı yoktur ve her olay en ince ayrıntısına kadar resmedilir.
- Hüsnühat (hat sanatı), Arap alfabesi ile süsleme sanatıdır; Amasyalı Yakuti ve Şeyh Hamdullah çok ünlü hattatlardır.
- 08:23Türk-Islam Mimari Eserleri
- Büyük Selçuklu dönemi mimari eserlerinde Mescid-i Cum'a (İsfahan'daki Bolca Nizamiye Medresesi), Sultan Sencer Türbesi ve Tuğrul Bey Türbesi bulunmaktadır.
- Karahanlı dönemi mimari eserlerinde Ayşe Ribatı ve Melik Türbesi bulunmaktadır.
- Gazneliler dönemi mimari eserlerinde Eşkere Bazarı, Zafer Kuleli Ribat-ı Mahi ve Arsu Felek Camii bulunmaktadır.