Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Açık Lise TV'de yayınlanan bir eğitim içeriğidir. Videoda bir öğretmen, toprak çeşitleri konusunu anlatmaktadır.
- Video, toprak çeşitlerinin üç ana kategorisine (zonal, azonal ve intrazonal) ayrılarak detaylı bir şekilde ele alınmasını içermektedir. Öğretmen önce zonal toprakları (laterit, kahverengi orman, terra rossa, podzol, kestane ve kahverengi step, çernezyum ve çöl toprakları) tanıtarak her birinin özellikleri, humus miktarı, verimlilik derecesi ve dünya üzerindeki dağılımını açıklamaktadır. Türkiye'deki toprak tipleri hakkında da bilgiler verilmektedir. Video, bir sonraki bölümde azonal ve intrazonal toprakların anlatılacağı bilgisiyle sonlanmaktadır.
- Toprak Çeşitleri
- Toprak çeşitleri, dünyanın neresinde ne var ve hangi iklim bölgesinde yerlerini bilmeniz gereken önemli bir konudur.
- Topraklar zonal, azonal ve intrazonal olmak üzere üç gruba ayrılır.
- Zonal topraklar (laterit, terra rossa, kahverengi orman, podzol, kestane ve kahverengi step toprakları, çernezyum, tundra ve çöl) ana kaya üzerinde iklimin etkisiyle oluşur ve genellikle A, B, C, D katmanları oluşur.
- 02:19Laterit Toprakları
- Laterit toprakları kırmızı renkli, demiroksitten kaynaklı ve her mevsim yağış alan ekvatoral iklim bölgesinde yaygındır.
- Her mevsim yağışlı iklimde toprak sürekli yıkandığı için humus az, kireç ve tuz birikimi de azdır.
- Amazon havzası, Kongo havzası, Endonezya adaları ve Malezya gibi yerlerde görülebilir, Türkiye'de ise sadece Vize çevresinde lateritsiz toprak olarak görülebilir.
- 03:40Kahverengi Orman Toprakları
- Kahverengi orman toprakları orta kuşakta (30-60 derece arası) nemli ve ılıman iklim bölgelerinde görülür.
- Türkiye'de Karadeniz kıyılarında (ılıman okyanusa iklim bölgesi) bulunur ve geniş yapraklı ormanlar altında gelişir.
- Humus bakımından zengin, yıkanma az olduğu için tarıma elverişli topraklardır ve üzerinde zeytin ve turunçgil tarımı yapılabilir.
- 04:42Terra Rossa ve Podzol Toprakları
- Terra rossa (kalker) toprakları Akdeniz bölgesinde görülür ve humus birikimi biraz azdır.
- Podzol toprakları soğuk ve nemli bölgelerde, iğne yapraklı ormanlar altında görülen, humus bakımından fakir ve soluk boz renkli topraklardır.
- Rusya ve Kanada'da görülen podzol toprakları Türkiye'de Batı Karadeniz'in yüksek kesimlerinde iğne yapraklı ormanların olduğu yerlerde bulunabilir.
- 06:02Kestane ve Kahverengi Step Toprakları
- Kestane ve kahverengi step toprakları az yağış alan yarı kurak step bölgelerinde görülür, Türkiye'de İç Anadolu Bölgesi'nde bulunabilir.
- Tuz ve kireç birikimi fazla, humus bakımından fakirdir ve üzerinde küçükbaş hayvancılık gibi faaliyetler yapılır.
- Tundra toprakları kuzey yarımkürenin yüksek enlemlerinde görülür, Türkiye'de bulunmaz ve yılın büyük bir kısmı donmuş haldedir.
- 07:32Çernezyum ve Çöl Toprakları
- Çernezyum (kara toprak) orta kuşağın nemli iklim bölgelerinde, uzun boylu ot toplulukları altında gelişir ve humus bakımından zengindir.
- Türkiye'de Erzurum ve Kars platosunda bulunur, çok verimli topraklardır ancak yükseklik ve soğuk nedeniyle tarım zordur.
- Çöl toprakları yağış miktarının çok az olduğu yerlerde, denizden uzak veya kıtaların iç kesimlerinde görülür, humus bakımından fakirdir ve Türkiye'de henüz çöl bölgesi yoktur.