• Buradasın

    Toplumsal Sınıfların Kuramsal Kapsamı ve Metodolojik Yaklaşımlar

    youtube.com/watch?v=8YuJZgCHLq0

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, toplumsal tabakalaşma ve eşitsizlik dersi kapsamında hazırlanmış bir eğitim içeriğidir. Konuşmacı, toplumsal sınıfların kuramsal kapsamını ve metodolojik yaklaşımlarını detaylı şekilde anlatmaktadır.
    • Video, toplumsal sınıf çalışmalarında temel yaklaşımları (kutuplaşmacı, çoklu ve çelişkili sınıf konumları) ele alarak başlıyor. Ardından toplumsal sınıf kuramlarının postmodern eleştirisi, tarihsel sosyolojiden katkı ve ilişkisel sınıf kavrayışı konularına geçiyor. Her bir yaklaşım için temel kavramlar, teoriler ve metodolojik özellikler açıklanarak, toplumsal sınıfların nasıl tanımlanacağı ve ölçüleceği sorusu üzerinde duruluyor.
    00:09Toplumsal Sınıf Çalışmaları ve Temel Yaklaşımlar
    • Toplumsal sınıf çalışmaları sosyolojik bilgi birikimi içinde tartışmasız bir ağırlığa sahip olsa da, günümüzün ana akım sosyoloji yaklaşımları sınıf kavramının açıklayıcı gücünün zayıfladığı görüşündedir.
    • Toplumsal sınıf kuramları iki temel sorun alanı ekseninde ele alınır: toplumsal sınıfların nasıl tanımlanacağı ve bu tanımın hangi değişkenlerle ölçüleceği sorusuyla nesnel sınıf konumları ile öznel tutum ve davranışlar arasındaki ilişkinin nasıl kurulacağı sorusudur.
    • Sınıf çalışmalarında temel yaklaşımlar kutuplaşmacı, çoklu ve çelişkili sınıf konumları olarak üç yaklaşımla özetlenir.
    01:17Kutuplaşmacı Yaklaşım
    • Kutuplaşmacı yaklaşımda Marx anlayışa göre toplumsal sınıfları tanımlayan ölçüt, üretim araçlarının mülkiyetidir; üretim araçlarının mülkiyetine sahip olanlar ile mülk sahibi olmayan üreticiler iki temel sınıfı teşkil ederler.
    • Kapitalizm söz konusu olduğunda bu iki temel sınıf işçi sınıfı ve burjuvazidir; sınıfsal kutuplaşma tezi, ara katmanlarda kapitalist gelişme sürecinde tasfiye olan toplumun sermaye sınıfı ve işçi sınıfı şeklinde iki büyük kampa ayrılması sürecini ifade eder.
    • Marksçı yaklaşıma göre bu kutuplaşma, kapitalist gelişmenin nesnel ve kaçınılmaz sonucudur; kapitalist gelişme süreci zorunlu olarak işçileşme sürecini bünyesinde barındırır.
    02:08İşçileşme ve Diğer Sınıfsal Süreçler
    • Tarihsel bir eğilim olarak işçileşme süreci ile yoksullaşma, mülksüzleşme, sermayeleşme ve metalaşma süreçleri iç içe yaşanır.
    • İşçileşme süreci, en yalın biçimiyle tarım ve zanaatin bağımsız üreticilerinin kendine yeter üretim olanak ve koşullarından kopartılarak işgücü piyasasına fırlatılmaları sürecidir.
    • Sermayeleşme süreci, mülksüzleşme sonucu bağımsız üreticilerden kopartılan üretim araçlarının, mülksüzleşmiş emekçileri sömürme ve denetleme araçları haline dönüştürülmesi olarak tanımlanır; metalaşma süreci ise varlıkların piyasada alınır satılır bir sermaye malı haline gelme sürecidir.
    03:07Marksçı Sınıf Kuramı ve Metodolojik Özellikleri
    • Marksçı sınıf kuramı, iktisadi temele dayanmasının yanı sıra iktisadi ilişkinin aynı zamanda toplumsal bir ilişki olduğunu ileri sürer; bu toplumsal sınıf kavramsallaştırması sosyal gerçekliğin dört analitik düzeyini teşkil eden iktisadi, toplumsal, siyasal ve kültürel düzeyi içerir.
    • Marksist sınıf çalışmalarının metodolojik özelliklerini üç başlık altında toplamak mümkündür: incelenecek sınıfın ancak diğer sınıflar içerisinde kavranması gerektiği, toplumsal sınıfların kesitsel değil boylamsal olarak çalışılması gerekliliği ve ampirik çalışmaların aksine bireyin analiz birimi değil gözlem birimi olmasıdır.
    03:52Çoklu Sınıf Yaklaşımı
    • Çoklu sınıf yaklaşımı Weber'in çalışmalarıyla ele alınır; Weber'in çoklu sınıf yaklaşımının temelleri, sınıf ve statü kavramları arasındaki ilişkiye dayanır.
    • Weber, toplumsal sınıf ve toplumsal statü konumlarını tabakalaşmanın iki ayrı boyutu olarak değil de, sınıfın geçici, statünün ise kalıcı olmak üzere örtüşme ya da kesişme noktalarına sahip toplumsal konumlar şeklinde resmeder.
    • Çağdaş araştırmacılar, toplumsal sınıfların içinde farklı statü grubu özellikleri arayıp yaşam tarzı esasına göre farklılaşmış sınıf tiplemeleri çizmişlerdir; örneğin Lacroud'a göre sınıf çalışmalarına yol gösterecek iki kuramsal model mevcuttur: gücü, çatışmayı ya da karşıtlığı, diğeri prestij, statü ya da hiyerarşiyi esas alır.
    05:04Çelişkili Sınıf Konumları Yaklaşımı
    • Çelişkili sınıf konumları yaklaşımına göre sınıf konumlarını tanımlayan üç ölçüt söz konusudur: üretim araçlarının mülkiyeti ölçütü, üretim araçları üzerinde kontrole sahip olmak ölçütü ve diğer çalışanlar üzerinde kontrole sahip olmaktır.
    • Toplumsal sınıf konumlarına bu ölçütler uygulandığında, her bir sınıf konumunun üretim araçlarının mülkiyeti var mı? bunlar üzerinde kontrole sahip mi? diğer çalışanlar üzerinde kontrole sahip mi? sorularına yanıt vermesi gerekir.
    • Bu üç soruya aynı şekilde yanıt veren sadece iki net sınıf konumunun olduğu görülecektir: işverenler için her üç sorunun yanıtı evet iken işçiler için üç net hayır gelir.
    06:36Toplumsal Sınıf Kuramlarının Postmodern Eleştirisi
    • Postmodernist sınıf çalışmaları, bir yanda üretimin merkezi öneminin kaybolarak yerini tüketime bıraktığı, diğer yanda da ileri kapitalist toplumların sınıflı toplumlar olmaktan çıktığı şeklinde iki iddialı teze sahiptir.
    • Postmodern meydan okuma ile salt sınıf çalışmalarında değil, genel olarak toplum çalışmalarında da kayda değer analitik ilgi kaymaları meydana gelir; genelden özele, bütünden tekie tarihsellikten konjonktüre, belirlenimden olumsallığa, belirlilikten göreliliğe, ortaklıktan farka, sınıf ve statüden kimliklere uzanan bu ilgi kayması, son yirmi yılın sosyal düşünce ortamını büyük ölçüde şekillendirir.
    • Bu düşünce ortamı içinde her toplumsal sınıf çalışması, ortaya koyduğu bilginin karakteri bakımından özcü, belirlemeci ve indirgemeci olmakla eleştirilir; postmodernist yaklaşıma göre, toplumsal gerçekliğin farklı düzeyleri arasında nedensel açıklayıcılığa dayalı bir ilişki kurmak, kaçınılmaz olarak belirlemecilikle sonuçlanacak metodolojik bir hatadır.
    08:54Tarihsel Sosyoloji ve İlişkisel Sınıf Kavrayışı
    • Disiplinlerarası bir alan olarak tarihsel sosyoloji, pozitivizm sonrası epistemik, teorik ve metodolojik dayanakları belirsizleşen sosyal çalışmalara yeni bir soluk getirir.
    • Özellikle halk sınıflarının tarihsel sosyolojisi söz konusu olduğunda, konunun merkezinde iki kuramsal ve metodolojik sorunun yer aldığı söylenebilir: birincisi işçi sınıfının iç katmanları arasındaki bağlantıların nasıl kurulacağı sorunudur; ikincisi işçi sınıfının oluşum süreci ile genel toplumsal çevre arasındaki ilişkiye aittir.
    • Thompson'a göre sınıf, kendi tarihini yaşayan insanlar tarafından tanımlanan kültürel bir oluşumdur ve diğer toplumsal sınıflara girdiği ilişkiler için de tanımlanabilir; işçi sınıfının oluşumunda kolektif eylemliğinden ve kültürel deneyimle ortaya çıkan motivasyonlar da görülür.
    10:29Sınıf Oluşumu ve Analiz Düzeyleri
    • Tarihsel sosyolojinin emek tarihi kanadından gelen kavramsallaştırmada toplumsal sınıf hem süreç, hem ilişkidir, hem uyum hem de çatışmadır; sınıf oluşumu ise oluşan, çözülen ve yeniden oluşan sınıf yapıları ile ele alınır.
    • Sınıf oluşumu kavramı bu şekilde tanımlanınca, iktisadi, toplumsal, siyasi ve ideolojik bakımdan sözü edilen oluşumun nasıl kuramsallaştırılacağı gibi bir sorun ortaya çıkar.
    • Kats Nelson'a göre ilk düzeyde makroekonomik koşullar, ikinci düzeyde yaşam deneyimleri, üçüncü düzeyde kültür, dördüncü düzeyde ise kolektif eylemler ve politika yer alır; toplumsal sınıflar, toplumsal yapı, yaşam örgüleri, eğilimler ve eylemler gibi dört düzeyde var olduğunda ancak bir sınıf oluşumundan söz edilebilir.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor