Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, tezhip sanatını anlatan eğitici bir içeriktir. Video, tezhip sanatının tarihçesi, teknikleri ve özellikleri hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır.
- Video, tezhip sanatının tanımı ve tarihçesiyle başlayıp, Anadolu'ya Selçuklular döneminde girmesi ve Osmanlı döneminde altın çağını yaşaması anlatılmaktadır. Ardından altın varakların hazırlanması, kağıtların aharlanması, tezhip desenlerinin çizilmesi ve doldurulması gibi teknik aşamalar detaylı olarak gösterilmektedir. Son bölümde ise tezhip sanatında kullanılan desenler (nokta, rumiler, hataylar, münhaniler) ve bu sanatın günümüzdeki durumu hakkında bilgiler verilmektedir.
- 00:44Tezhip Sanatının Tanımı ve Özellikleri
- Altın, rengini ve parlaklığını yitirmeyen değerli bir metal olup, tezhip sanatının özüdür.
- Tezhip sanatı, adını altından alsa da yalnızca altınla değil boyayla da yapılabilmekte, sadece altınla yapılan tezhip ise halkari olarak adlandırılır.
- Tezhip, desenlerin kağıda minik fırça darbeleriyle ince ince yansıtıldığı bir tür sabır sanatıdır.
- 01:47Tezhip Sanatının Kullanım Alanları
- Tezhiple bezen eserlere mühep, tezhip yapılan atölyelere nakkaşhane, tezhiple süsleme yapan sanatçıya da müzehhip adı verilir.
- Tezhip, el yazması kitapların sayfalarını ve hat levhalarının kenarlarını süslemek amacıyla yapılagelmiş bir sanattır.
- Özellikle Kur'an-ı Kerim sayfalarının kenarları tesibin çeşitli desenleri ve renkleri ile bezelidir.
- 03:18Tezhip Sanatının Tarihi
- Anadolu'ya Selçuklular döneminde giren sanat, Osmanlılar döneminde altın çağını yaşar.
- Fatih döneminde Baba Nakkaş tarafından yönetilen Saray Nakkaşhanesi'nde yapılan tesbihler Osmanlı teshibinin ilk önemli yapıtları arasındadır.
- 16. yüzyılda en parlak dönemini yaşar tezhip sanatı, ancak sanatçılar 18. yüzyıla dek yapıtlarına isim yazmazlar.
- 04:48Altın Varak Hazırlama
- Altının tezhipte kullanılabilmesi için varak denilen çok ince tabaka haline getirilmesi, bunun için de altının en az on bin kez dövülmesi gerekir.
- Altın varak belli ölçüde Arap zamkı ya da bal ile bazen de her ikisiyle birden karıştırılır ve porselen ya da cam bir tabak içinde yapılır.
- Altın varakların tümü aynı uygulamaya tabi tutulur, parlaklığı geçip mat bir renk alınca tezhipte kullanılacak kıvama gelmiş demektir.
- 05:51Altın Varakın Temizlenmesi ve Kağıdın Hazırlanması
- Altın varakların içindeki Arap zamkından ve baldan arındırılması için kaynar su dökülerek derin bir kaba akıtılır.
- Mat renkli bir toz haline gelen altın kağıtla buluşmaya ve şekilden şekle girerek kağıt üzerinde desen desen dal dal boy göstermeye hazırdır.
- Tezhip yapılacak kağıt, önce yumurta akı ve nişasta karışımından oluşan aharla kaplanır, ağırlaştırma işleminden önce kağıdın rengi ustanın beğenisine göre koyulaştırılabilir.
- 07:30Tezhip Çizimi ve Süsleme
- Tezhip yapılırken kağıdın çizgilerle küçük bölümlere ayrılması gerekir, bunun gerekçesi çizilecek desenlerde orantıyı sağlamaktır.
- İnce bir kağıt üzerine kalemle çizilen desenler, sonra asıl tezhip yapılacak kağıda ya da üst üste yapıştırılmış kağıtların karton kalınlığına getirilmiş hali olan murakkalara özenle kopya edilir.
- Çizimler belirgin duruma getirildikten sonra altınla ya da boyayla doldurulma işlemine geçilir, tüm işlem aşamalarında kağıdın temiz tutulmasına özen gösterilir.
- 09:43Tezhip Sanatının Sembolleri ve Figürleri
- Cümleleri ayırmakta kullanılan nokta, tezhipte değişik şekiller ve adlar alarak adeta kişilik kazanır; altı köşelisine şene, beş köşeli pen berk, üç köşelisine de sek denir.
- Yazma kitapların pek çoğu kubbeli taç şeklinde bir tezhiple süslenir.
- Tığ işi, 11. yüzyılda Selçuklu Türkleri tarafından süsleme sanatına sokulan, başlangıçta hayvan şekillerinden esinlenerek oluşturulan ve zamanla hayal gücünün etkisiyle değişime uğramış figürlerdir.
- 12:24Tezhip Sanatının Son İşlemleri ve Geleceği
- Son işlem, ortaya çıkan yapıtın mühre adı verilen özel bir aletle parlatılmasıdır, bu işlem altının ezilirken kaybettiği rengini yeniden kazandırır.
- Tezhip, bugün sayıları oldukça azalmış olan ustalar ve bu sanatın genç sevdalıları sayesinde varlığını sürdürme çabasındadır.
- Desen altın ve boyanın muhteşem birleşimini duygu dünyalarıyla bütünleştiren hünerli eller, teshibi daha uzun yıllar meraklılarına öğretecek ve yaşatacaklar.