Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan İnkılap Tarihi dersidir. Eğitimci, TBMM'ye karşı çıkan isyanları, sebeplerini ve TBMM'nin aldığı önlemleri anlatmaktadır.
- Video, TBMM'ye karşı çıkan isyanların temel sebeplerini (İstanbul hükümetinin idama mahkum etmesi, saltanat ve hilafetin otoritesini devam ettirme düşüncesi, azınlıkların yeni devletler kurma çalışmaları, İngilizlerin boğazları kontrol etme planı, Kuvayi Milliyecilerin düzenli orduya katılmak istememesi) açıklamakta ve isyanların dört sınıfa ayrılarak harita üzerinde görselleştirilmesini sunmaktadır. Ayrıca TBMM'nin yasama, yürütme ve yargı yetkilerini kullanarak olağanüstü bir meclis olduğunu ve güçler birliği ilkesine göre hareket ettiğini vurgulamaktadır.
- Videoda isyanların sonuçları da ele alınmakta olup, kaynakların zayi olması, kardeş kanı dökülmesi, düzenli ordunun kurulması gecikmesi ve İtilaf Devletleri'nin işgal alanlarını genişletmesi gibi olumsuz etkiler ile TBMM'nin otoritesinin güçlenmesi ve halk üzerindeki etkisinin artması gibi olumlu sonuçlar anlatılmaktadır.
- 00:01Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne Karşı Çıkan İsyanlar
- Bu derste İnkılap tarihinden Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne karşı çıkan isyanlar, isyanların sebepleri ve TBMM'nin aldığı önlemler ele alınacaktır.
- İsyanların temel sebepleri arasında İstanbul hükümetinin Mustafa Kemal ve silah arkadaşlarını idama mahkum ettirmesi, saltanat ve hilafetin otoritesini devam ettirme düşüncesi ve milli bilinci yok etme isteği bulunmaktadır.
- Şeyhülislam'ın milli mücadele lider kadrosu aleyhinde fetva yayınlaması, azınlıkların yeni devletler kurma çalışmaları ve İngilizlerin boğazları elde tutma planı da isyanların sebepleri arasındadır.
- 03:52İsyanların Sınıflandırılması
- Çıkan isyanlar dört sınıfa ayrılır: İstanbul hükümetinin çıkardığı isyanlar, hem İstanbul hükümeti ve İtilaf devletlerinin çıkardığı isyanlar, azınlıklar tarafından çıkarılan isyanlar ve Kuvayi Milliyeciler tarafından çıkarılan isyanlar.
- İstanbul hükümetinin çıkardığı isyanlar arasında Kuvayi İnzibatiye ve Ahmet Hanzavur ayaklanmaları bulunmaktadır.
- Azınlıklar tarafından çıkarılan isyanlar arasında Pontus Rumları'nın Karadeniz bölgesinde ve Ermenilerin Doğu Anadolu'da bağımsız devlet kurma çabaları yer almaktadır.
- 06:27İsyanların Detayları
- İstanbul hükümetinin çıkardığı ayaklanmaların amacı İstanbul ve boğazları kontrol altında tutmaktır.
- İtilaf devletleri ve İstanbul hükümeti tarafından çıkarılan isyanlar arasında Bolu, Düzce, Hendek, Adapazarı, Konya ayaklanması, Bozkır ayaklanması, Sivas ve Erzincan civarında çıkan isyanlar bulunmaktadır.
- Azınlıklar tarafından çıkarılan ayaklanmalar arasında Doğu Anadolu'da Ermeniler, Doğu Karadeniz'de Rumlar ve Batı Anadolu'da Rumlar tarafından çıkarılan isyanlar yer almaktadır.
- 10:32TBMM'nin Alınan Önlemler
- TBMM tarafından Hıyanet-i Vataniye Kanunu çıkarılarak yasama gücü kullanılmıştır.
- İstiklal Mahkemeleri kurularak yargı yetkisi kullanılmış ve suçlular yargılanmıştır.
- Ankara Müftüsü Rıfat Börekçi imzasıyla karşı fetva hazırlanmış, Anadolu Ajansı ve Hakimiyeti Milliye gazetesi ile aleyhte propagandalara karşılık verilmiştir.
- Kuvayi Milliye birlikleri kaldırılmış, yerine düzenli ordu kurulmuştur.
- 11:48TBMM'nin Güçler Birliği İlkesi
- İstiklal Mahkemesi üyelerinin Meclis içerisinden seçilmesi, TBMM'nin yargı yetkisini kullandığını gösterir.
- Meclis, yasama, yürütme ve yargı yetkisini kullanması, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin olağanüstü bir meclis olduğunu ve güçler birliği ilkesine göre hareket ettiğini gösterir.
- Normal durumlarda yasama gücünü Meclis, yargı gücünü mahkemeler, yürütme gücünü hükümet kullanırken, savaş dönemi gibi olağanüstü şartlarda tüm yetkiler Meclis tarafından kullanılır.
- 12:54Ayaklanmaların Sonuçları
- TBMM, ayaklanmaları askeri yöntemlerle bastırmak için insan ve malzeme gücünü kullanarak kaynakların zayi olmasına ve boşa gitmesine sebep olur.
- Aynı milliyetten ve dinden insanlar birbiriyle savaşarak kardeş kanı dökülür.
- Düzenli ordunun kurulması gecikir çünkü Kuvayi Milliye şeflerini çıkardığı ayaklanmalarla uğraşırken, düzenli ordunun kurulmasına ve Kurtuluş Savaşı'nda düşmanla mücadeleye ayrılması gereken zaman isyanlara ayrılır.
- 14:10İtilaf Devletleri ve Halkın Tepkisi
- İtilaf devletleri ve Yunanlılar, TBMM'nin ayaklanmalarla uğraşmasına yararlanarak işgallerini genişletirler.
- TBMM'nin ayaklanmaları bastırmasındaki başarılarından dolayı halk üzerindeki gücü ve otoritesi artar.
- Halk artık milli mücadele saflarına akın akın geçer ve milli mücadele'nin başarıya ulaşacağına daha fazla inanır.