Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir akademisyen ve öğrenciler arasında geçen tarih ve coğrafya dersi formatındadır. Konuşmacılar arasında İlber Hoca, Fuat Sezgin Hoca ve diğer akademisyenler bulunmaktadır.
- Video, jeoloji uzmanıyla yapılan bir röportajla başlayıp, Fatih Sultan Mehmed'in kişiliği ve bilgisiyle devam etmektedir. Ardından Roma İmparatorluğu'nun yıkılışı, Bizans İmparatorluğu, İslam'ın doğuşu ve yayılışı, Doğu-Batı kültürlerinin etkileşimi, Avrupa tarihi ve son olarak Moğol İmparatorluğu'nun yükselişi ve askeri sistemi gibi geniş bir tarih yelpazesini kapsamaktadır.
- Videoda haritalar ve eserler gösterilerek konular açıklanmakta, tarihsel olaylar kronolojik olarak ele alınmakta ve farklı medeniyetlerin birbirleriyle olan etkileşimleri detaylı şekilde incelenmektedir. Özellikle Cengiz Han'ın imparatorluğu, Moğol ordusunun organizasyonu ve askeri taktikleri üzerinde durulmakta, bu sistemin modern hava kuvvetlerine benzerlikleri vurgulanmaktadır.
- Jeoloji Çalışmaları ve Makaleler
- Konuşmacı, Orta Anadolu Yaylası'nı izah edecek bir makale yazmanın zorluğunu belirtiyor.
- Konuşmacı, yeni bir jeoloji kitabı yazacağını ve epeydir bir makale yazdığını, şimdi Almanca yazdığını söylüyor.
- Avrupa'nın sismisitesi ile ilgili makalenin tahsihleri geliyor ve Orta Asya hakkındaki makale yerbilimlerindeki en önemli mecmuada çıkmak üzere.
- 00:58Önemli Dergiler ve Çalışmalar
- Vio ve Frank Sciences adlı dergiye sadece davet üzerine yazılıyor ve senede sadece bir sayı çıkıyor.
- Konuşmacı ve arkadaşları davet edilmiş, Orta Asya'daki Altayitlerin evrimini ve kıta kabuğunun evrimini yazmışlar.
- Gerilmeli tektonik hakkındaki fikirlerin tarihçesi hakkında bir makale yazmışlar ve 19. yüzyılda unutulmuş önemli jeologları hatırlatmışlar.
- 01:42Gelecek Projeler
- Konuşmacı, hemen hemen bitmiş olan bir kitabıyla uğraşıyor ve bittikten sonra Ebfuss'un biyografisini yazacak.
- Avusturya'daki sevgili arkadaşı Hasir ile birlikte yazıyorlar ve bu bittikten sonra söz ders kitabına gelecek.
- Konuşmacı, öğrencilerin ders kitabı istemesine rağmen son yıllarda sadece iki kere ders kitabı yazdığını belirtiyor.
- 02:29Ders Kitabı Yazma Konusu
- Konuşmacı son yıllarda ders kitabı yazmadığını, ancak bir monografi yazması gerektiğini belirtiyor.
- Türkiye'de Rıfat Kandiotti, İsmail Tosun ve Erdoğan Şuhubi gibi önemli bilim insanlarının ders kitapları yazdığını, bunların bazılarının yurt dışında okutulduğunu söylüyor.
- İstanbul Teknik Üniversitesi'nde ders kitabı yazma geleneği olduğunu, ancak kendisinin yazmadığı için üniversitenin kendisini "hafif meşrep ders kitabı" olarak tanımladığını belirtiyor.
- 05:11Tarih Eğitimi Hakkında Görüşler
- Konuşmacı, Türk halkının tarih konusunda yarım yamalak tahsiller gören ve tarihi daha çok dedikoduyla öğrenen bir toplum olduğunu belirtiyor.
- Liselerde tarih öğretim branşının Türkiye'de en kötü olduğunu, ciddi memleketlerde tarihe çok önem verildiğini vurguluyor.
- Tarih şuurunun vatandaşlar için çok önemli olduğunu, uygar dünyada onsuz olamayacağını ifade ediyor.
- 07:43Fatih Sultan Mehmed'in Kişiliği ve Bilgisi
- Fatih Sultan Mehmed'in kişiliğinin son derece karanlık ve tartışılır bir hükümdar olduğunu, ancak bu karanlık bilinmez anlamında olduğunu belirtiyor.
- Fatih'in Ptolemaios'un "Atlas Mayo" adlı kitabını okuduğunu, bu kitabın hala gemicilerin seferlerinde kullanıldığını ve Amerika'nın keşfedilmesinde önemli olduğunu söylüyor.
- Fatih'in Homeros'un İlyada'sını okuduğunu, Yunancası, Farsça ve Arapça şiir yazdığını, İtalyanca konuştuğunu belirtiyor.
- 10:40Fatih'in Eğitim ve Bilgi Seviyesi
- Fatih'in 1432'de doğduğunu, 1481'de 49 yaşında öldüğünü, yaşadığı çağda Fransızca'nın henüz önemli bir dil olmadığını, İtalyanca'nın diplomasi dili olduğunu belirtiyor.
- Osmanlı hanedanının şehzadelerinin Enderun'daki gulamlarla birlikte eğitim gördüklerini, bu sayede bilgilerinin sonsuz olduğunu vurguluyor.
- Fatih'in önce literatüre okuyup sonra kanunları yapmaya başladığını, bu sayede bilimsel bir çalışma yaptığını ifade ediyor.
- 13:18Fatih'in Diğer Yetenekleri
- Fatih'in dinler üzerine araştırma yapmadığını, ancak hükümdarların akıllıları tarafından yapılan tartışmalara katıldığını belirtiyor.
- Fatih'in coğrafya konusunda çok iyi olduğunu, sefere çıktığı için coğrafyayı kurmaylardan iyi bildiğini söylüyor.
- Fatih'in mimari bilgisi olduğunu, zevkleri olduğunu ve elli tane memleketi gezdiğini, İstanbul'un bütün büyük binalarını bildiğini ifade ediyor.
- 15:52Coğrafya Kitapları ve Atlaslar
- Konuşmacı, İbn İdris'in atlasını gösteriyor ve bu eserin küpesiz olduğunu belirtiyor.
- İbn İdris'in ikinci ve dominant araştırması, Roger'ın kitabından binbeşyüz sene sonra yapılmış.
- İbn İdris, dünyayı düz olarak görüyordu ve güneşin etrafta döndüğünü biliyordu, ancak küre olduğunu ve merkezde olduğunu düşünüyordu.
- 18:44Batlamyos ve Topkapı Sarayı
- Batlamyos'un eseri, Fatih Sultan Mehmet'in çok okuduğu ve paramparça olmasında rolü olan bir eserdi.
- Konuşmacı, bu eser hakkında bir makale yazmış ve İlber Ortaylı'ya göndermiş.
- Fatih Sultan Mehmet, devletin reisi ve halifeydi, ancak İslam hilafeti Yavuz Sultan Selim ile ilk defa geldi.
- 20:25Hurufilik ve Mahmut Paşa
- Hurufilik, Sünni, Hanefi mezhebe ve fıkha saygı duyar, bu da Dürzilerin fıkıh bakımından Hanefi fıkhına riayet etmesi gibi bir durumdur.
- Edirne'de çukura doldurup yakılan hurufiler, Mahmut Paşa tarafından yakılmıştır.
- Mahmut Paşa, bir ruhban ailesinin çocuğu olarak devşirilmiş, ikna yoluyla Müslüman olmuş ve Karaman'dan Rumeli'ye olan sürgünü yumuşatmakta büyük rol oynamıştır.
- 22:42Katerina II ve Rusya
- Katerina II, İkinci Katerina'nın antiseps prensesidir ve hukukta içsel müdahaleler için balans yaratmayı akıl eden bir kadındır.
- Katerina II'nin muazzam coğrafya bilgisi vardır ve Asya'ya Pallası, Malası gibi yerlere göndermiştir.
- 18. asırda Rusya'nın coğrafya tetkikleri uzun sürmüş ve Sibirya'ya da çalışmalar yapılmıştır.
- 24:29İslam Coğrafyası ve Endülüs
- İslam coğrafyasını, filozofya'yı ve musiki'yi kullananlar, Arapça kullanan Müslüman dünyadır.
- İslam kültürünün inkisafında İranlılar, Türkler, eski Süryaniler ve Endülüs'e kaydığında Yahudiler de önemli paylar vardır.
- Endülüs, üç dinin kaynaştığı bir yerdir ve burada öğretici ve yaratıcı olan Müslümanlar ve Yahudilerdir.
- 26:04Mozaraplar
- Mozaraplar, Hristiyanlaşmış Araplar değil, Araplaşmış Hristiyanlardır.
- Mozaraplar, Hıristiyanlıklarına ve İspanyolluklarına laf ettirmiyorlar, ancak kültürleri o derecede yaygın ki.
- Toledo'daki katedraldeki Mozarap şapeli tamamen oryantaldir ve Mozaraplar burada oturuyorlar.
- 28:09Roma İmparatorluğu'nun Yıkılışı ve Göçler
- Roma İmparatorluğu'nun yıkılışı ve göçlerin tam doğru bir şeması tarih atlaslarında bulunmamaktadır.
- Hunlara en büyük kabahat atılırken, diğer göçlerin de farklı iddiaları vardır.
- Hunların Türkik bir ırk olduğu iddiası, tarihi derinleştiren Türklerin ve bazı ecnebilerin itiraz etmediği bir görüştür.
- 29:08Göçlerin Kaynakları ve Etkileri
- Hunlar hakkında yazılı malzeme geçmediği için bilgiler fragmanlar halinde başkaları tarafından tutulmaktadır.
- Hunlar doğuluları iterek İtalya'ya getirmişlerdir.
- Batı Gotlar, Langobardlar, Vandallar ve Vescotlar gibi gruplar farklı zamanlarda farklı bölgelere yerleşmiştir.
- 32:19Roma'nın Yıkılışı ve Latince'nin Dönüşümü
- Roma 411 yılında yağmalanmış ve Ravenna'ya yerleşilmiştir.
- Roma'nın yıkılışıyla klasik Latince yavaş yavaş "Latina Vulgata" adı verilen bir süreç girmiştir.
- Latina Vulgata ile klasik Latince arasında birçok kelime ve deyim benzerliği olsa da kültür olarak kolay benzerlik yoktur.
- 33:28Dil İlişkileri ve Tarih Yazımı
- Türkçe cümle düşünüp Latince yazmaya kalkan bir öğrenci çuvallar, ancak Türkçe cümle düşünüp Latince yazmaya kalkan bir öğrenci daha düzgün cümleler kurabilir.
- Eski Latince'ye en yakın diller Romence ve Portekizce'dir.
- Fransa'da ilk defa tarihlerini yazan Langedok rahipleri vardır ve tarihlerini 18. yüzyılda yazmışlardır.
- 37:43Doğu Roma İmparatorluğu ve Frank İmparatorluğu
- Doğu Roma İmparatorluğu parçalanmadan, generallerin ve hukukçuların parçalanmasıyla ortaya çıkan, hiçbir zaman Doğu Roma olmayan bir imparatorluktur.
- Altıncı asrın ilk yarısında Franklar Hristiyan olup bugünkü Fransa kurulmuş sayılıyor.
- Vizigotlar İber Yarımadası'nda, Vandallar ise Tunus'a yerleşmişlerdir.
- 41:08Etrüskler ve Doğu Roma İmparatorluğu
- Etrüsklerin yaşadığı bölge Toscana'dan Roma'ya kadar uzanıyordu ve Kafkasya'dan gelmiş olabilirler.
- Etrüsklerin konuştuğu dil, Asya ve Kelt dilleri gibi enteresan bir yapıya sahipti ve bir zamanlar okunup anlaşılabiliyordu.
- Doğu Roma İmparatorluğu'nun sınırları, Osmanlı İmparatorluğu'nun 19. yüzyıldan daha küçüktü ve Mısır güneyi o dönemde önemli değildi.
- 43:43Doğu Roma İmparatorluğu'nun Akdeniz'deki Hakimiyeti
- Narsis ve Belisarius adlı komutanlar ve donanma ile İtalya, Sicilya, Akdeniz adaları ve İspanya'nın güney kısmı kontrol edildi.
- Doğu Roma İmparatorluğu'nun Roma Antlaşması, Akdeniz'e hakim oldu ve Tripolitanya gibi bölgeler ele geçirildi.
- İkinci önemli olay, Roma hukuk kaynaklarının toplanmasıydı ve Corpus Jus Civilis adlı külliyat oluşturuldu.
- 45:15Bizans'ta Hukuk ve Eğitim
- Theodosius döneminde İstanbul'da büyük bir hukuk mektebi açıldı ve teoloji ile birlikte üniversite haline geldi.
- Tribon ve Theodosius gibi kişiler bir hukuk ekolü kurdu ve Roma hukuku kaynaklarını külliye haline getirmek yaratıcılığı engellemedi.
- Türk idaresi döneminde de hukuk uygulaması devam etti, ancak barbar göçleri (Avarlar, Gepitler) bu devri kesti.
- 47:33Bizans'ta Mimari ve Sanat
- Ayasofya, klasik Roma mimarisinin en mükemmel tatbikidir ve kendisinden sonra 900 sene boyunca benzer bir kubbe ve statik strüktür oluşturulamadı.
- Bizans, klasik heykeltıraşlığın ve resmin inceliklerini götüren bir yerdi.
- Justinyan, Atina felsefe mektebini kapattı çünkü koyu bir Hristiyan olan Makedonyalı Justinyan, Yunancayı ve Yunan medeniyetini pek sevmezdi.
- 49:19Roma Hukuku ve Sasaniler
- Roma hukukunun hangi kaynaklardan beslendiği üzerine büyük tartışmalar vardır ve Spengler teorisi bu konuda önemli bir görüş sunar.
- Sasaniler, Bizans'ın görüşüyle hayata devam etti ve Cundu Şapir adlı birinci sınıf tıp merkezi vardı.
- Bizans'ta da tıp bilgisi vardı; Yenikapı'da tünel kazılırken 80 küsur kırık ceset bulunmuş ve hepsinin iyi tedavi edildiği tespit edilmiştir.
- 52:17Tarihsel Yerler ve Dinler
- Kıtasifon (Medain Arapçası) ve Uttu la Mera gibi tarihi yerler inceleniyor.
- Justinianus'tan sonra İslam ortaya çıkıyor ve Herakleios'un haritasında Hıristiyanlıktan uzak tutumu görülüyor.
- İslam ilk çıktığında Hıristiyanlık'a benzer bir yorumla karşılanıyor.
- 53:43Julian Apostat ve Mitra Kültü
- Julian Apostat, çok tanrılılığı benimseyen bir asker olarak ortaya çıkıyor.
- İran'dan kaynaklanan Zerdüşt diniyle ilgili bilgiler veriliyor.
- Mitra kültü, askerlere mahsus bir din olarak Roma ordusuyla yayılmış ve Londra'ya kadar ulaşmış.
- 56:42İslam'ın Doğuşu ve Yayılışı
- İslam'ın doğuşu 632'den başlayıp 750'ye kadar devam ediyor.
- Dört Halife Devri'nde Hz. Ebubekir iki yıl, Hz. Ömer sekiz yıl hilafet yapmış.
- Hz. Ömer döneminde Mısır, Filistin, Şam ve Irak gibi bölgeler alınmış.
- 58:49İslam'ın Yayılışındaki Önemli Komutanlar
- Ukba bin Nafi, İfrikiyye'nin fatihi olarak biliniyor.
- Berberiler, Cezayir'in önemli bir halk grubu olarak tanımlanıyor.
- Tarık bin Ziyad, İspanya'nın (Endülüs) fatihi olarak önemli bir komutan olarak vurgulanıyor.
- 1:00:40Roma İmparatorluğu ve Kültürel Etkileşimler
- Romalı bir imparator olan Septimse, Leptidiz Magna'dan Roma'dan ithal edilen bir patriçi kadını ve yerli aristokrat bir baba olan Mandala'dan gelmektedir.
- Kartacalılar, Malta'daki insanlarla aynı dili konuşmaktadır ve bu dil günümüzde Lübnan'ın köylüleriyle de konuşulmaktadır.
- Roma İmparatorluğu'nda Yahudi mahallesi bulunmuş olup, bu mahalledeki Yahudiler Safarat Yahudileri olup İspanya'dan gelmiştir.
- 1:02:23İslam'ın Gelişimi ve Etkileri
- İslam'ın yayılımında Arapça, kendisine benzeyen Sami dilleri yemeye başlamış ve Hıristiyanlık yavaş yavaş erimeye başlamıştır.
- İslam'ın felsefesinde, ahlak ve dünya görüşünde Roma hukuk müesseseleri yer almış, Sasanilerin toprak sistemindeki motifler Hazreti Ömer tarafından ithal edilmiştir.
- İslam'da sadaka için vakıf sistemi İranlilardan alınmıştır ve bu hukuk dili mantığı ve işleyişi universaldir.
- 1:04:48Ortaçağ ve Doğu-Batı Etkileşimleri
- Ortaçağ, Doğu ile Batının birbirinden kopması ve bir yerde kaynaşacağı yerdir.
- Doğu'da eski Yunan felsefesi ve Roma kültürü benimsenmiş, Ptolemaios, Platon ve Aristoteles gibi düşünürler Eflatun ve Hakim olarak anılmıştır.
- İran ve Hint'in etkisiyle Hint sıfırı matematiği kolaylaştırmış ve rakamları sayı haline getirmiştir.
- 1:06:13Abbasiler ve Eğitim Sistemi
- 8-10. yüzyılda Abbasilerin parçalanma zamanında Samaniler ve Tahiriler gibi devletler hüküm sürmüştür.
- Şarlman İmparatorluğu'nda okuma yazma iyi bilinmeyen imparatorlar etrafında klasik kültürden bahseden son adam Boety hapishanede ölmüştür.
- Batıda eğitim sistemi trivium (mantık, gramer ve geometri), quadrivium (müzik, aritmetik, astronomi ve diyalektik) olmak üzere yedi liberal arttan oluşmaktadır.
- 1:13:25Normanlar ve Kültürel Etkileşimler
- Charles Magnus bir Norman Karolenjlerdendir ve 8-10. yüzyıllarda Normanlar İngiltere'ye akınlar başlamıştır.
- Normanlar Sicilya'ya kadar gelmiş ve İngiliz diline kalıcı etki yapmışlardır.
- İngiliz kraliyet ailesi uzun zaman Fransızca konuşmuş ve İngiltere'nin güneyinde Fransız mutfağı yiyebilirsiniz.
- 1:14:34Roma İmparatorluğu'nun Sonrası ve Kilise'nin Hakimiyeti
- Yeni kavimler ve milli diller inkisaf ederken, Roma İmparatorluğu'nun kalıntıları yeni bir dünyayı ortaya çıkarıyor.
- Karolenjler döneminde kiliseler Bizans'taki Ayasofya gibi narteks ve imparator locası gibi törensel alanlara sahipti.
- 12. yüzyılın sonunda ve 13. yüzyılın başında Papa'nın investitur kavgasından sonra kilise galip gelerek mimariye etki ediyor, narteks ve imparator locası kalkıyor.
- 1:16:18Roma'da Kadın Papa
- Roma'da bir kadın papa tayin edilmiş, ancak bu bilgi zamanla gizlenmeye çalışılmış.
- Kabiliyetli bir Saksonyalı kız, eğitim yasak olmasına rağmen okuma yazmayı, İncil'i ve tıp öğrendi ve Roma'ya sığındı.
- Roma'da papayı tedavi eden bu kadın, çekişme anında papa tayin edildi, ancak hamile kalmasaydı yakalanacaktı.
- 1:18:15Normanların Kurduğu Devletler
- Normanlar Kuzey Fransa'da, Normandiya'da, İngiltere'de ve Güney İtalya'da etki alanları oluşturdu.
- Güney İtalya'da Bizans ve Araplar'ın etkisi altında karmaşık bir ırk var.
- Apostolik krallık doğuyor ve Macaristan'da STSWN'la birlikte krallık kuruluyor.
- 1:19:56Macaristan'ın Gelişimi
- Macaristan'ın Hıristiyanlığı ve STSWN'ın krallığı büyük bir kuvvet çıkarıyor ortaya.
- İlk defa Arian olmayan bir dil (Macarca) Latince, Roma kültürü ve Hıristiyanlıkla bağdaşıyor.
- Bu kültürün devamı ilk Rönesans'ın alıntılarına kadar gidiyor ve Macaristan'da Luteryanizm de diriltilecek.
- 1:21:16Rus İmparatorluğu ve Macaristan'ın Etki Alanı
- Kiev başkent olmak üzere Rus İmparatorluğu başlıyor ve Ruslar Vikingler veya İskandinav kökenli olarak görülüyor.
- Macaristan'ın etki alanı Sırbistan'ın içinde Belgrad'a kadar, Romanya'nın ortasına kadar, Hırvatistan ve Ukrayna'nın bir kısmına kadar uzanıyor.
- Macaristan Litvanya ve Polonya tahtına da oturmuş, 1442'de Varna'da Osmanlılarla kavga etmiş ve Viyana'yı bir müddet için ele geçirmiş.
- 1:25:28İslam Dünyasının Siyasi Yapısı
- 11. yüzyılda İslam dünyası siyasi bakımdan parçalandı ve bunu diriltenler gelen Türkler oldu.
- Gazneviler Selçuklulardan evvelkiler olmakla birlikte, Basra Körfezi'ne kadar inemiyorlar, Hindistan'a ise iniyorlar.
- Memluklar Kafkas, Orta Asya ve Volga boyu Kıpçaklarından, Türklerinden ve Kafkaslardan oluşan askerlerle Mısır'a hakim olmuşlar.
- 1:27:49Memluk İmparatorluğu ve İspanya'daki Gelişmeler
- Memluk İmparatorluğu dört asır boyunca yaşamış ve Mogolları bile yenmiş, ancak Kuzey Afrika'nın dağınık kabileleri ve Endülüs'ün Müslümanları canını okumuş.
- İspanya'da yedi asır hakimiyet kurmuşlar ancak sonunda Yahudileri ve Müslümanları kovmuşlar, bu da İspanya için zararlı olmuştur.
- İspanya'nın kaybı Müslüman dünyası için de korkunç bir şey olmuştur.
- 1:32:54İTÜ Kütüphanesi Projesi
- İTÜ kütüphanesinin yapılabilmesi için vatandaşlardan bağış talep ediliyor ve bu Türkiye'nin kültürü için bir abide olarak görülüyor.
- Kütüphanenin içerisinde 18. yüzyıldan kalma kitaplar ve hocaların 19. yüzyılın başında yaptığı gemilerin planları bulunuyor.
- İTÜ'nün Türkiye'nin en eski üniversitesi olduğu ve Türkiye'ye örnek olacak bir araştırma kütüphanesi oluşturmaya çalıştıkları belirtiliyor.
- 1:34:30İslam Medeniyetinin Sarsılması
- İslam kültürünün sarsılmasında iki önemli faktör vardır: askeri saldırılar (Haçlılar ve Moğollar) ve aşari tarikatının vahiyyi aklın önüne koymaları.
- Avrupa 11. yüzyılda kilise reformu yapıp bilimi öne çıkarmaya başladığı zaman, İslam dünyası bilimi ortadan kaldırmaya başlamış ve eşarilik başlamıştır.
- Fuat Sezgin Hoca'ya göre Müslüman medeniyeti Yunan medeniyetinin bir devamıdır ve Avrupa medeniyetinin beşiğidir.
- 1:36:47İslam Medeniyetinin Bilimsel Katkıları
- Trabzon, İstanbul, Sicilya ve İspanya'da yapılan Arapçadan yapılan tercümeler Avrupa'da Rönesans'ı tetikleyen en önemli amillerden biridir.
- Bizans eski Yunan medeniyetini kollamış ve korumuşsa, Müslüman medeniyeti hatta Bizans'tan daha büyük ölçüde bunu korumuş ve kollamıştır.
- Fuat Sezgin Hoca'ya göre bir medeniyet var: Yunanlılardan başlıyor, Müslümanlara geçiyor, Müslümanlardan Avrupa'ya geçiyor.
- 1:37:33Haçlı Seferleri
- İlk Haçlı seferi 1095-1099 yılları arasında gerçekleşmiş, Almanya, Roma, Romanya ve Belçika'dan gelen askerler İstanbul üzerinden Selçuklularla karşılaşıp savaşmış, 1099'da Kudüs fethedilmiş ve orada bir krallık kurulmuş.
- İkinci Haçlı seferi 1147-1149 yılları arasında gerçekleşmiş, üçüncü Haçlı seferinde Selahaddin Eyyubi (aslen Kürt, Tikritli) Müslüman dünyasının büyük komutanlarından biri olarak Haçlıları geri püskürtmüş.
- Dördüncü Haçlı seferi (Latin istilası) 1204'te gerçekleşmiş, Haçlıların Kudüs'ü kurtarmak için yola çıkması yerine İstanbul'u üç haftada 30 bin kişiyle fethetmiş ve şehri yağmalamışlar.
- 1:41:36Bizans İmparatorluğu'nun Durumu
- Dördüncü Haçlı seferinden sonra Bizans İmparatorluğu'nun entelektüel olarak en parlak dönemi olan Paleologların son Bizans dönemi gelmiş, bu dönem Bizans'ın en zayıf düştüğü ancak entelektüel olarak en güçlü olduğu dönemdir.
- 1261'den sonra Bizans İmparatorluğu küçücük bir hale gelmiş, 1243'te Köse Dağ'a meydan savaşı yaşanmış ve Selçuklu Sultanı, Gürcülerden ve Bizanslılardan yardım alarak Moğollara karşı güçlü bir müttefik ordusu oluşturmuş.
- Köse Dağ'a meydan savaşı'nda Moğollar Selçukluları darmadağın etmiş, bu olaydan sonra Selçuklu gücünden bahsetmek mümkün olmamış ve kargaşa beyliklerin ve Osmanlıların kurulmasına sebep olmuş.
- 1:43:25Moğol İmparatorluğu
- Moğol İmparatorluğu dünya tarihinde en başarılı askeri güçlerden biri olup, yaklaşık 40 milyon km² büyüklüğünde Asya'nın tamamı, Avrupa'nın yarısından fazlası ve Ortadoğu'nun önemli bir kısmını kaplamış.
- Moğolları durduran kendi içlerinde çıkan anlaşmazlıklardır, aksi takdirde durdurmak mümkün olmazdı.
- Papa III. Innocenti, Moğolları durdurmak için Piyano Delicapini adlı bir papazı Karakoru'ya göndermiş, ancak Moğol sınır komutanı Batuhan (Altın Ordu'nun hanı) onu büyük han'a değil, kendisinin amcası olan Ogeday Han'a hitap etmesi gerektiğini söylemiş.
- 1:47:35Moğolların Yönetimi ve Cengiz Han
- Moğollar gittikleri yerin kültürünü adapte etmişler, kendi getirdikleri tek şey askerlik olup, gittikleri yerlerde medeniyet bırakmamışlar.
- Cengiz Han'ın süvari birliklerini stratejik silah olarak kullanması, modern hava kuvvetlerinin kullanılması arasındaki benzerlikler vardır.
- Moğol ve Türk orduları Orta Asya'da sadece süvariye dayanır, her bir Moğol askerinin dokuz tane atı vardır.
- 1:49:42Cengiz Han'ın İmparatorluğu ve İngiliz İmparatorluğu Karşılaştırması
- Cengiz Han dünyanın en büyük imparatorluğunu kurmuştur (44 milyon kilometrekare), bundan sonraki en büyük imparatorluk İngiliz İmparatorluğu'dur (30 milyon kilometrekare).
- İngiliz İmparatorluğu barut, rüzgar ve buhar gücüne dayanırken, Cengiz Han'ın imparatorluğu sadece at ve insan kas gücüne dayanmıştır.
- İngiliz İmparatorluğu denizaşırı ticaret ve endüstri tarafından finanse edilirken, Cengiz Han'ın imparatorluğu sadece yağma ve kervan ticaretiyle finanse edilmiştir.
- 1:51:19Cengiz Han'ın İmparatorluğunun Etkileri
- İngiliz İmparatorluğu insanlığın yaşama tarzına hiçbir etki yapmazken, Cengiz Han'ın imparatorluğu İslam medeniyetini yıkarak Asya-Avrupa yollarını açarak Avrupa'nın yücelmesine sebep olmuştur.
- Cengiz Han'ın faaliyeti Papa'nın Avrupa'daki otoritesini sarsmış ve modern dünyanın ortaya çıkmasında önemli bir rol oynamıştır.
- İngiliz İmparatorluğu çeşitli sınıflar tarafından uzun sürede kurulurken, Cengiz Han'ın imparatorluğu askeri bir elit tarafından bir nesil içerisinde kurulmuştur.
- 1:53:34Cengiz Han'ın İmparatorluğu'nun Süresi ve Etkisi
- Cengiz Han'ın imparatorluğu 40 milyon kilometre kare kaplamış ve yaklaşık 100 sene sürmüştür.
- James Chambers adlı askeri tarihçisi, 13. yüzyılda Moğol ordusunun dünyanın en iyi ordusu olduğunu, organizasyonu, eğitimi ve taktik prensiplerinin modern olduğunu belirtmiştir.
- Moğol ordusu sadece ateş gücüne değil, aynı zamanda muazzam bir hıza ve hareketliliğe dayanıyordu, bu özellik Avrupa ordularında yoktu.
- 1:55:50Moğol Ordusunun Yapısı
- Moğol ordusunun en üstünde bir orlok (mareşal) bulunurdu ve orloklar Han'ın huzuruna haber vermeden girebiliyorlardı.
- Orloklar iki-üç tümen ve birkaç topçu ve mühendis (mingan) ile birleşerek bir ordu oluştururlardı, tümenler 10 bin kişiden (10 mingan) oluşurdu.
- Noyanların altında gelen komutanlar bin kişiden itibaren kaşıktan yetişmek mecburiyetindeydi, kaşık ilk defa tarihte karşımıza çıkan kurmay okuluydu.
- 1:57:35Cengiz Han'ın Hayatı ve Ordusunun Gelişimi
- Cengiz Han, Yesugey'in oğlu basit bir kabile reisi olarak başlamış, babası öldürüldükten sonra esir düşmüş ve yıllarca hapishanede yaşamıştır.
- 1208 yılında ilan edilen Cengiz Han, 50 yaşına gelene kadar Moğolistan dışında adını bilen yoktu ve 60 küsur yaşında ölmüştür.
- Pekin seferinden sonra Cengiz Han, yazları savaşa giderken kışın eğitim yapma prensibini benimsemiş ve binbaşıdan yukarı tüm rütbeler kaşıktan yetişmek zorunda kalmıştır.
- 1:59:12Moğol Ordusunun Diğer Birimleri ve İstihbarat Sistemi
- Binbaşı altında minhan (tabur) bulunurdu, minhanlar on tane jagundan (bölük) ve arbanlardan (takım) oluşurdu.
- Her arban ve jagunun komutanını askerler kendileri seçiyordu, ancak bölükten yukarı olan birliklerin başında kurmay subaylar duruyordu.
- Moğol ordusunda yurtçu, istihbarat, doktor ve askeri doktorlar gibi muharip olmayan personel de bulunurdu.
- 1:00:51Moğol İmparatorluğu'nun Genişliği ve İstihbarat Sistemi
- Cengiz Han'ın ölümü zamanındaki imparatorluk, Ortadoğu, Anadolu, Avrupa'nın Almanya'ya kadar ve Rusya'nın tamamına kadar uzanıyordu.
- İmparatorluğun her köşesinde her gün Cengiz Han'a haberler geliyordu, bu haberler posta tatarlığıyla ulaştırılıyordu.
- Posta teşkilatının at istasyonları vardı, yolda atına bir şey olursa veya birisi posta tatarına atını vermeyi reddederse, posta tatarının bu kişiyi Cengiz Han'ın oğlu dahi olsa hakkı vardı.
- 2:02:57Moğol Ordusunun Süratli Hareket Sistemi
- Moğol ordusu, Orta Asya Türk imparatorlukları dışında hiçbir imparatorlukta bulunmayan, son derece süratli bir sistem kullanmıştır.
- Küçük Avrupalılar, Moğol ordularının aynı anda farklı yerlerde ortaya çıkmasını anlayamamış ve bunları farklı ordular sanmışlardır.
- Moğol lojistiği, atların otlayacağı yerleri bulma, coğrafyayı tanımak, orduyu beslemek ve iklim zonlarında hareket ettirmek gibi problemlere çözüm bulmak zorunda kalmıştır.
- 2:04:20Moğol Lojistik Sisteminin Özellikleri
- Moğollar, sıkı bir istihbarat sistemi oluşturarak posta tatara müesseselerini icat etmiş ve kervanları kullanmıştır.
- Kervanların içinde casuslar yer almış ve coğrafyalara uygun, mümkün olduğunca az çeşitlilikte nakliye araçları kullanılmıştır.
- Bu sistem, en basit askerin bile başa çıkabileceği bir standartlaştırılmış sistem olarak tasarlanmıştır.
- 2:05:19Moğol Ordusunun Gücü ve Komuta Sistemi
- Napolyon'un meşhur formülü olan "ordunun gücü kütlesi çarpı hızı"na göre, Moğollar kendilerinden çok büyük ordularla karşılaşmış, hızlı ve bilgili olmuşlardır.
- Cengiz Han'ın en kalabalık batıya saldıran ordusu yüz bin kişiyi geçmemiş, ancak bir milyon atla donatılmışlardır.
- Cengiz Han komutayı devredebiliyordu ve seçtiği komutanlar askerlik tarihinin büyük dahileriydi.
- 2:06:39Moğol Ordusunun Askeri Teknolojisi
- Moğollar ve Sezar'ın kullandığı silahlar aynı olmasına rağmen, Moğolların yaratmış oldukları askeri teknoloji çok daha gelişmişti.
- Moğollar çok daha basit ve kolay giyinmiş, Sezar'daki muazzam komuta birliği gibi küçük alanlarda değil, geniş alanlarda etkili bir komuta sistemi kullanmıştır.
- Modern tank ve tayyarelerin Moğol süvarilerinin varis ve devamı olduğu belirtilmiştir.