Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan eğitim dersi formatında olup, Tanzimat Edebiyatı'nın ilk dönem sanatçıları hakkında bilgi vermektedir.
- Videoda Tanzimat Edebiyatı'nın ilk dönem sanatçıları kronolojik olarak ele alınmaktadır. İbrahim Şinasi, Ziya Paşa, Namık Kemal, Ahmet Mithat Efendi, Şemseddin Sami, Ahmet Vefik Paşa ve Letafet Ayyar Hamza gibi önemli sanatçıların edebi özellikleri, eserleri ve edebiyat tarihindeki önemi detaylı şekilde açıklanmaktadır.
- Video, Tanzimat birinci dönem sanatçılarını ele alarak sona ererken, bir sonraki derste Tanzimat ikinci dönem sanatçılarının inceleneceği belirtilmektedir. Ayrıca sanatçıların Türk dilinin gelişimi için yaptıkları katkılar da videoda yer almaktadır.
- 00:26Tanzimat Edebiyatı ve İbrahim Şinasi
- Tanzimat edebiyatının öncüsü ve kurucusu İbrahim Şinasi, klasizm akımından etkilenmiş ve dilde sadeleşme düşüncesini gündeme getiren ilk yazardır.
- Şinasi, sanat toplum içindir anlayışıyla halka yönelmiş, aruz ölçüsünü ve divan edebiyatı nazım biçimlerini kullanırken hem içerik hem şekil yönünden yeniliğe gitmiştir.
- Şinasi'nin şiirlerinde insan, yaşam, kainat, yolsuzluk, adaletsizlik, rüşvet, insan hakları ve hukukun üstünlüğü gibi metafizik ve toplumsal konular üzerinde durulmuş, parça güzelliği yerine konu birliğine önem verilmiştir.
- 01:57İbrahim Şinasi'nin Eserleri
- Şinasi, ilk özel gazete Tercüman-ı Ahval'i Agah Efendi ile birlikte çıkarmış, ilk makale ve ilk yerli tiyatro eseri Şair Evlenmesi'ni yazmıştır.
- Şair Evlenmesi adlı oyununda ilk kez noktalama işaretlerini kullanmış ve paragraf düzenini getirmiştir.
- Duru Bu Emsali Osmaniye ilk atasözleri derlemesi, Tercüme-i Manzum ise ilk şiir çevirilerini yaptığı eseridir.
- 03:27Ziya Paşa
- Ziya Paşa, şair, devlet adamı ve gazeteci olarak çok yönlü bir sanatçıdır, aruz ölçüsünü kullanırken içeriğinde yeniliğe gitmiştir.
- Şiirlerinde devrinin siyasi ve sosyal olaylarını, sosyal ahlakın düşüklüğünü, ülkenin geri kalmışlığını hicvetmiş, haksızlığa, zulme ve şiddete karşı çıkmıştır.
- Ziya Paşa, terki bend ve tercihi bentleri ile tanınan, hakimane şiirin edebiyatımızdaki son büyük temsilcisi kabul edilir.
- 04:41Ziya Paşa'nın Eserleri
- Ziya Paşa'nın ölümünden sonra Eş'ar-ı Ziya adıyla bir kitap halinde toplanmıştır, Zafername adlı eseri hiciv türündedir.
- Rüya adlı eseri edebiyatımızda mülakat türünün ilk örneğidir, Defter-i Amal ise batılı tarzdaki ana türünün ilk örneklerinden sayılır.
- Harabat, divan şiiri antolojisidir ve burada divan şiirini övüp halk şiirini küçümsediğini gösterir.
- 05:49Namık Kemal
- Namık Kemal, edebiyatımızda vatan şairi ve en gür sesli şair olarak tanınmıştır, yaşamı boyunca siyasi nedenlerle çeşitli yerlere sürülmüş olsa da vatan ve özgürlük düşüncelerini dile getirmeye devam etmiştir.
- Tanzimat geleneğine uyarak toplumcu bir sanat çizgisindedir, divan edebiyatı tarzında yazdığı ilk şiirlerinden sonra Şinasi ile tanışıp batı edebiyatına yönelmiştir.
- Vatan, millet, özgürlük kelimelerini edebiyatımızda ilk kullanan kişidir ve tiyatroyu hem eğlence hem de halkı bilinçlendirme aracı olarak görür.
- 06:45Namık Kemal'in Eserleri
- Namık Kemal'in edebiyatımıza kazandırdığı ilklere baktığımızda ilk sahnelenen tiyatro eseri Vatan Yahut Silistre adlı oyunudur.
- İlk edebi romanı Intibah, ilk tarihi romanı Cezmi ve ilk eleştiri yazısı Lisan-ı Osmanî'nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülazatı Şamildir adlı makalesidir.
- Şiir türünde Hürriyet kasidesi, Vatan şarkısı, Vaveyla Murabba şiir türündeki eserleridir, tiyatro türündeki eserleri ise Vatan Yahut Silistre, Zavallı Çocuk, Gülnihal ve Celaleddin Harzemşah'dır.
- 09:05Ahmet Mithat Efendi
- Ahmet Mithat Efendi, halk için roman anlayışını başlatmıştır, eserlerinde halkı düşünerek yazdığı için hem halk yazarı hem de Hace-i Evvel (ilk öğretmen) denmiştir.
- Farklı konularda ikiyüzden fazla eser vermiştir, yazı makinesi ve ansiklopedik yazar olarak tanınmıştır, ancak romanları teknik açıdan kusurludur.
- Tanzimat bir dönem roman ve hikayesini anlatırken olayın akışını kesip araya girip bilgi verme, gereksiz açıklamalarda bulunma gibi durumlar Ahmet Mithat Efendi'de de söz konusudur.
- 10:21Ahmet Mithat Efendi'nin Eserleri
- Roman türünde Felatun Bey ile Rakım Efendi, Hasan Mellah, Hüseyin Fellah Hen Hanım, Yeryüzünde Bir Melek, Esrar-ı Cinayet, Acayip Alem, Voltaire Yirmi Yaşında Dünyaya İkinci Gelişi gibi eserleri vardır.
- Hikaye türünde Taif-i Rivayat batılı anlamda ilk hikaye örneğidir, Kıssadan Hissede ise hikaye fıkra tarzında ahlaki öğelere de yer verdiği bir eseridir.
- Anı türünde Menfa adlı eserini yazmıştır, özellikle dil bilgini olmasıyla tanınır, sözlük, dil ve ansiklopedi alanındaki çalışmaları ünlüdür.
- 11:16Tanzimat Dönemi Sanatçıları
- Türkiye Türkçesine çeviren ilk sanatçı, sözlük türünde "Kamusu Türkiye", "Kamusu Arabi", "Kamusül Alem" ve tiyatro türünde "Şeydi" eserlerini yazmıştır.
- Şemseddin Sami, Türk dilinin sadeleşmesi ve gelişmesi için çalışmış, Türkçenin sözlük, gramer ve edebiyatın meydana getirilemeyeceğini savunmuştur.
- Ahmet Vefik Paşa, Türk dili tarihi ve folklor alanında önemli çalışmalar yapmış, Moğol'den yaptığı çeviri ve adaptelerle tanınmıştır.
- 11:47Ahmet Vefik Paşa'nın Eserleri
- Ahmet Vefik Paşa'nın çeviri türünde "Kocalar Mektebi", "Kadınlar Mektebi", "Okumuş Kadınlar", "Dudu Kuşları", "Tartuf", "Savruk", "Adamcıl", "Infip Tabibi", "Aşk", "Dekbazlık", "Azarya Merakı" ve "Yorgaki Dandini" gibi eserleri bulunmaktadır.
- Tarih fezleke-i tarihi Osmaniye sözlük türündeki eserleri "Lehçe-i Osmaniye Müntehabatı Duru" ve direktörlük yapmıştır.
- Tiyatro ve mizah alanındaki çalışmalarıyla tanınmış, Moliere'den uyarlamalar yaptığı için mizah edebiyatının öncülerinden olmuştur.
- 12:50Diğer Sanatçılar
- Direktör Ali Bey, ilk mizahi sözlüğümüz olan "Lehçetü'l-Hakayık"ı yazmıştır.
- Letafet Ayyar Hamza tiyatro türündeki eserlerdir; "Letafet" operet türündedir ve Yunan mitolojisini işleyen hikayedir.
- Tanzimat birinci dönem sanatçıları burada bitirilirken, bir sonraki derste Tanzimat ikinci dönem sanatçıları görülecektir.