Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Suriye ve Ortadoğu'daki siyasi gelişmeleri ele alan bir belgesel formatındadır. Videoda Sami Al-Taki (Suriye Stratejik Araştırmalar Vakfı Başkanı), Şam Üniversitesi'nden Prof. İbrahim Zarur, Prof. Ahmet Berkavi ve Mehmet Yuva gibi uzmanların görüşleri aktarılmaktadır.
- Belgesel, Suriye'nin Amerika ve İsrail tarafından terörist ülke olarak tanımlanması, "Büyük Ortadoğu Projesi"nin tarihsel gelişimi ve Suriye'deki muhalefet hareketlerinin Batı desteğiyle nasıl desteklendiği konularını ele almaktadır. İçerik, Sykes-Picot anlaşmasından başlayarak bölgedeki istikrarsızlığın Batı'nın emperyalist hedefleri için nasıl kullanıldığı ve Suriye'nin laik yapısının korunması için yapılan çabaları incelemektedir.
- Videoda ayrıca Suriye'nin Rusya, İran ve diğer komşu ülkelerle ilişkileri, Kürt muhalefet hareketleri, Türkiye-Suriye ilişkileri ve bölgedeki güç dengeleri de ele alınmaktadır. Şam Üniversitesi öğrencileri ve Suriye'deki muhalefet liderlerinin görüşleri de belgeselde yer almaktadır.
- 00:12Suriye'nin Dış İlişkileri ve Amerika'nın Tutumu
- Amerika, Suriye'yi terörist ülke olarak tanımlarken, Suriye bölgenin güçlü ülkeleriyle yakın ilişkiler kuruyor.
- Suriye, Türkiye ile bağlarını sıklaştırıyor, Ürdün ile toprak sorununu hallediyor, Rusya ile yakınlaşıyor ve İran'la ortak cephede buluşuyor.
- Amerika ve İsrail, Suriye'yi teröre destek vermekle, Lübnan'a karışmakla, kitle imha silahları edinmekle ve balistik füze programları olduğundan kuşkulanıyor.
- 01:26Amerika'nın Suriye'ye Yönelik Tehditleri
- Amerika, Suriye'yi terörist devlet ilan ediyor ve George Bush, Beyrut'taki bombalı saldırının arkasında Suriye ve İran'ın olduğunu iddia ediyor.
- Refik Hariri'nin ölümünün ardından parmaklar Suriye'yi göstermiş ve Ortadoğu'da Irak'tan sonra sıranın Suriye'ye gelebileceği mesajı verilmişti.
- Amerika Savunma Bakanı Donat Ramsfeld, Suriye'nin terörist devlet listesinde bulunduğunu hatırlatmış ve kimyasal silah suçlaması ortaya atılmıştı.
- 03:40Suriye'nin Suçlamaları ve Amerika'nın Amacı
- Sami Al-Taki, Suriye Stratejik Araştırmalar Vakfı Başkanı, Amerika ve İsrail'in ortaya çıkan her durumdan fayda sağlamayı bildiğini belirtiyor.
- Amerika'nın amacı Ortadoğu'nun kargaşa içinde olması ve dizginlerinin Batının elinde durmasıydı.
- Ortadoğu enerji cennetiydi ve tüm paylaşım savaşlarının nedeniydi.
- 04:41İsrail'in Suriye'ye Yönelik Tutumu
- İsrail Savunma Bakanı Mofaz, yeniden şekillenen Ortadoğu'da Suriye tehdidinden sık sık bahsediyor.
- İsrail Altyapı Bakanı Joseph Paritk, Musul-Halfa boru hattının yeniden inşası için düğmeye basıyor ve Suriye'nin işgal edilmesi gerektiğini söylüyor.
- İsrail, Musul-Halfa boru hattı projesinin enerji sorunlarına son vereceğini ve Suriye'deki rejimin değişmesi durumunda engeli aşacaklarını belirtiyor.
- 06:08Büyük Ortadoğu Projesi
- Büyük Ortadoğu teorisi, büyük Ortadoğu siyasi sistemlerinin çökmesi ve ardından Amerika'nın bölgeye gelerek bunları kendi çıkarlarına göre kullanması teorisidir.
- Amaç enerjiye ulaşmaktır ama becerememişlerdir.
- Bölgedeki durum çevre ülkeleri önlemler almaya zorluyor ve Suriye Rusya ile Çin'le, İran'la yakın ilişkiye giriyor.
- 06:47Suriye ve İran İlişkileri
- Şam Üniversitesi'nin ünlü profesörü Zarur, Suriye-İran münasebetlerini sevinçle karşılayıp bu iki ülke arasındaki ilişkilerin büyük ilerleme kaydettiğini belirtiyor.
- Her iki ülkede terörist olarak tanımlanmıştı, her iki ülkeye gizli ve açık ambargolar vardı ve her iki ülkede de etnik ve dini gruplar kışkırtılıyordu.
- Yeni Ortadoğu planı İslam dünyasını yeniden kamplara ayırmaktaydı.
- 08:27Ortadoğu'nun Bölünmesi Planı
- 1982'de İsrail'in ünlü Kiwin adlı enformasyon dergisinde yayınlanan bir belgede, Ortadoğu'nun bölünmesi planı ayrıntılı olarak belirlenmişti.
- Lübnan din ve mezheplere göre beş bölgeye bölünecekti, İsrail işgalindeki topraklar İsrail denetiminde ayrı bir bölge olacaktı.
- Irak üçe bölünecekti: güneyde Şii, ortada Sünni, kuzeyde Kürt devletleri olacaktı.
- 09:20Suriye'nin Bölünmesi Planı
- Suriye topraklarında kuzeyde bir Alevi devlet yaratılacak, Halep bölgesinde bir Sünni devlet kurulacaktı.
- Şam'da bir başka Sünni devlet ortaya çıkacak, İsrail sınırında bir Dürzi devleti kurulacaktı.
- Suriye en az dört parça olacaktı.
- 10:31Bölgedeki Devletlerin Durumu
- Şam Üniversitesi'nden Profesör Ahmet Berkavi, bölgedeki devletlerin ortak sıkıntılarının başında zoraki kopuşlarla devletleşmiş olmaları olduğunu belirtiyor.
- Bu bölgedeki ülkeler ulusal kimliğe sahip olmadan cılız olarak doğmuşlardır.
- Doğu Akdeniz gibi önemli bir bölgede yer alan bu ülkelerin Batı'nın etki alanı dışında kalmaları düşünülemezdi.
- 11:24Din Savaşları ve Kürt Grupları
- Din savaşları için Sünni cephenin Şii ülkeleri çevrelemesi öngörülmüştü.
- Sünni ülkeler Suudi Arabistan, Mısır, Ürdün, Şii Suriye ve İran'a karşı bir harekata doğru yönlendirilmeye çalışılıyorlardı.
- Suriye muhalifleri Amerika'da, İngiltere'de ve Fransa'da ciddi bir biçimde destek görüyorlardı.
- 12:32Kürt Gruplarının Rolü
- Amerika Kürt gruplara verdiği destekle bir taşla iki kuş vuruyordu: hem Suriye'de ayrılıkçı hareket büyüyor hem de Filistinli Kürt gruplar küresel harekata çekilmiş oluyorlardı.
- Suriyeli Kürt muhalefet, Türkiye ve İran'daki Kürt muhalefetle bir arada hareket ederek bölgeyi de tehdit ediyordu.
- 12 Mart 2004'te Suriye'nin Kamışlı bölgesinde Kürtlerle Araplar arasında çıkan kanlı olaylar bölgedeki etnik grupları cepheleştirmeye yaramıştı.
- 14:02Sykes-Picot Anlaşması ve Ortadoğu'nun Değişimi
- 1916 yılında İngiltere ve Fransa, Osmanlı'nın ölümü için Sykes-Picot Anlaşması imzaladı ve bu anlaşmayla tüm Ortadoğu haritası değişime uğradı.
- Emperyalist devletlerin savaş nedeni, hasta adamın elindekileri çekiştirirken kullanılacak en önemli kart olan etnik karttı; Araplar, Kürtler ve Ermeniler bu iş için kullanıldı.
- Suriye'deki Kürtlere yönelik planlar, Irak ve Suriye Kürtlerini birbirlerine coğrafi olarak bağlamayı hedefliyordu.
- 15:10Ortadoğu'daki Mevcut Durum
- Tarihte her zulm dönemi bir başkaldırıyla sonuçlanıyor; işgal altındaki Irak her gün kan kaybediyor.
- Filistin 70 yıldır saldırı, işgal ve işkence altında; Gazze ve Batı Şeria duvarlarla çevrili açık hava hapishanesinde yaşayan 3 milyona yakın Filistinli kuşatılmış durumda.
- Lübnan yeni bir iç savaşın eşiğinde; Beyrut mahalleler bazında bölünmüş ülke içinde ülkeler kuruluyor.
- 16:30Büyük Ortadoğu Projesi
- Şam Üniversitesi'nin bahçesinde Suriyeli ve çeşitli Arap devletlerinden gençler Büyük Ortadoğu Projesini değerlendiriyor.
- Büyük Ortadoğu Projesi, dünyadaki kapitalist sistemin özellikle Amerika'nın sopası altında başka ülkelere şırınga edilme projesidir ve bölgedeki zenginliklerin Batıya taşınması projesidir.
- Bu proje bölgede istikrarsızlığı artırmak içindir çünkü bölgede istikrarsızlık hep para getirmiştir.
- 17:10Amerika'nın Ortadoğu Politikası
- Condole Saraysi, Amerika'nın İran ve Suriye'ye karşı Ortadoğu ülkelerini silahlandıracağını açıklamıştı.
- Amerika Birleşik Devletleri 10 yıllık süre içerisinde Mısır'a 13 milyar, İsrail'e ise 30 milyar dolar tutarında askeri yardım yapacaktı.
- Amerika Dışişleri Bakanı, El Kaide ve Hizbullah terörüne ve İran ve Suriye'nin bölgedeki olumsuz etkilerine karşı ılımlı güçleri destekleyeceğini belirtmişti.
- 19:46Ortadoğu'daki Geçmiş ve Şimdiki Durum
- Büyük Ortadoğu Projesi kapsamında Ortadoğu'daki bazı ülkeler müttefik ilan edilirken, bazıları şer eksenine konuluyordu.
- Ortadoğu zenginliklerin anası; bu toprakların insanları birbirine düşman olmalı ki devran dönsün.
- Ortadoğu'da ne zaman huzur havası esse, ne zaman iki ülke yan yana gelse ya darbeler oldu, ya suikastler yapıldı, ya büyük ayaklanmalarla bölge sarsıldı.
- 21:06Suriye ve Avrupa İlişkileri
- Türkiye ile Suriye arasında neredeyse 30 senelik bir ilişki var; ilişkiler 1979 yılında başladı ve ilk temsilcilik de o zaman açıldı.
- Avrupa, Suriye ile ilişkilerini Akdeniz Ortaklığı çerçevesinde geliştiriyor ve Türkiye'yi de bu çerçeveye sokuyor.
- Avrupa, Suriye'de reformların başarıya ulaşmasına yardım ediyor, sosyal ve ekonomik programlar için atılan adımlarda deneyimini paylaşıyor.
- 23:10Suriye'deki Muhalefet ve Avrupa'nın Rolü
- Suriye'deki muhalefet birkaç koldan çalışıyor; bir tarafta Suriyeli Kürt gruplar var, öbür yanda Esad ailesinin içinden gelip Batı ile işbirliği yapanlar.
- Suriye asıllı Amerikalı Ferit Kadiri, Washington'da örgütlediği Suriye Reform Partisi'nin lideri ve Amerikan desteği arkasında Suriye'deki rejimi değiştirmeye aday en önemli muhalefet odağı olarak dikkat çekiyor.
- Avrupa Birliği Temsilciliği, Suriye'deki reformlar için projeler üretiyor ve yoksullukla mücadele, sosyal güvenlik projeleri ile halkın dertlerini daha fazla paraya tahvil etmeye çalışıyor.
- 26:16Suriye'nin Avrupa İlişkileri Hakkındaki Görüşleri
- Suriye Avrupa Birliği'ne üye olmak istemiyor; Suriye Avrupa'nın kapısını çalarsa zayıf olduğunu tüm dünyaya ilan etmiş olur.
- Suriye şu anda kendi çıkarlarını koruyabilen ve bölgesel açılımı olan bir devlet olarak görülüyor.
- Suriye, bölgedeki uzlaşı sürecinde önemli rol oynuyor ve uluslararası toplumun Suriye'ye ihtiyacı var; onlar Suriye'nin kapısına gelmeli, Suriye onların kapısına gitmemeli.
- 26:57Batı'nın Suriye'deki Stratejisi
- Avrupa ve Amerika, Suriye'de muhalefeti örgütlerken dini oluşumları da düşünmüşlerdi; Amerika ve Fransa'nın desteklediği grupların yanında İngiliz parmağı bulunan Müslüman Kardeşler örgütü de vardı.
- Batı, Suriye'deki rejim muhalifleri arasına bir de İslam örgütü ekleyerek Suriye'nin laik yapısını bozmayı hedeflemişti.
- Suriye toplumu laik bir toplumdur ve bu durumla gurur duyulur; ancak Batı'nın desteklediği çarpık İslam anlayışının ülkede yayılma çabalarına karşı durulmaktadır.
- 28:34Batının Ortadoğu Politikası
- 2001 Eylül saldırıları ardından Başkan Bush, Ortadoğu'ya haçlı seferi ilan ettiğini söylemiş, Irak'ı işgal etmeseydik Müslüman ülkeler Ortadoğu'da bir İslam ülkeleri birliği kurarak İsrail'i haritadan silebilirlerdi.
- Batı İslam'ı iki şekilde tanıttı: kökten dincileri öne çıkarttı ve yumuşatılmış bir İslam uygulaması ortaya sürdü.
- Batı, hedef seçtiği ülkelerde din bazında ayrımları kışkırttı, etnik ayrımları körükledi ve ekonomiyi bozarak fakir-zengin uçurumu yarattı.
- 29:52Amerika'nın Ortadoğu Projesindeki Çıkmazları
- Ortadoğu emperyalist hayallerin yörüngesine girmemişti ve Amerika petrol coğrafyasındaki oyunlarında zafer elde edememişti.
- Suriye Stratejik Araştırmalar Vakfı Başkanı Samiral Taki, Amerika'nın Ortadoğu projesindeki çıkmazları sıralıyor: Batı Ortadoğu'da sanki bu bölge kimsesiz, ortada bir bölgeymiş gibi davranıyor.
- Irak'ın işgalinin sonuçlarının fena olacağını ve bölgedeki devletler zaafa düşerse devletsiz aktörler ortaya çıkacağını önceden belirtmişlerdir.
- 30:56Suriye'nin Direnişi ve Batı'nın Tepkisi
- Suriye, bölgedeki oyunu deşifre eden ülkelerden biri olup, yeni Ortadoğu'da dayatılan siyasi gerçeğe direnmesi şimşekleri üzerine çekiyor.
- Washington Post gazetesi, Beşar Esad'ın yeni siyasi gerçekliği görmemekte direnmesi halinde kendi iktidarında riske sokacağını söylüyor.
- Suriye küresel güce ve onun Ortadoğu politikalarına boyun eğerse hayat hakkı olacaktı, yoksa ambargo, yaptırımlar, bölünme ile yüz yüze kalacaktı.
- 32:13Arap Ligi'nin Demokrasi Tavsiyesi
- Yükselen seslere Batı ile yakın ilişkiler içindeki oluşumlardan da destek geliyordu; Arap Ligi, bölge ülkelerine demokrasi tavsiye ediyordu.
- Arap Ligi Genel Sekreteri Amr Musa, bölge ülkelerinde artık demokratik seçimler dönemi başladığının altını çizmişti.
- Mısır'da, Filistin'de, Kuveyt'te, Irak'ta, Lübnan'da, Cezayir'de, Tunus'ta ardı ardına yapılan seçimler geriye dönülmez bir yola girdiğimizin belirtisidir demişti.
- 33:03Suriye'nin Arap Birliği'nden Uzak Duruşu
- Suriye olarak Arap Birliği'nden uzak duruluyor çünkü bazı ülkeler bölgede politikayı başkalarına bırakıp sadece ekonomik çıkarlar peşinde koşuyorlar.
- Durumları zayıf, ekonomik kriz içindeler, sosyal problemlerini çözemiyorlar ve Amerika'nın baskısından korkuyorlar.
- Suriye, Batı'ya karşı komşularıyla ittifaklar kuruyor, İran'la müttefik oluyor, Rusya ve Çin ile yakın ilişkilere giriyor, Türkiye ile tüm engellere rağmen yakınlaşıyor.
- 35:00Türkiye-Suriye İlişkileri
- Şam Üniversitesi öğretim üyesi Mehmet Yuva, Türkiye-Suriye münasebetlerinde son dönemlerde yaşanılan iyileşmenin ekonomik proje ile özellikle de stratejik öneme sahip ekonomik projelerle desteklenmediği takdirde yüzeysel kalmaya mahkum olduğunu belirtiyor.
- Siyasi ilişkilerin pekişmesi açısından bu ekonomik projelerin hayata geçmesi hayati bir öneme sahip.
- Türkiye'nin coğrafyasında çok güçlü olmasını istemeyen ve bu coğrafyanın ekonomik istikrarını arzulamayan merkezlerle rekabet halindeyiz.
- 36:35Ortadoğu'nun Geleceği
- Genişletilmiş Ortadoğu projesinin hedefi 20. yüzyılda da 21. yüzyılda da değişmemiştir; enerjiye sahip olmak için bu bölgedeki ulus devletleri bölüp parçalamak gereklidir.
- Ortadoğu'da güç sahibi devletler Türkiye, İran ve Suriye'dir ve bu devletlerin ortak çıkarları vardır.
- Petrol, gaz ve madenlerle donanmış, Akdeniz ve Basra Körfezi gibi çok stratejik kıyılara sahip ve iç içe geçmiş kültürlerle sarılmış bu coğrafya, Mustafa Kemal'in dediği gibi bir gün her şeye rağmen kucaklaşacaktır.