Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İstanbul Teknik Üniversitesi öğretim üyesi ve Sürdürülebilir Üretim Tüketim Derneği Başkanı Profesör Dr. Filiz Karaosmanoğlu'nun bir toplantıda yaptığı akademik sunumudur. Sunum, ikinci oturumun başlangıcı olarak gerçekleşmiştir.
- Sunumda sürdürülebilir üretim ve tüketim kavramları, temiz üretim, yeşil ekonomi ve döngüsel ekonomi detaylı olarak ele alınmaktadır. Konuşmacı, doğrusal ekonomiden döngüsel ekonomiye geçiş, atık yönetimindeki öncelikler, yaşam döngüsü değerlendirmesi ve karbon ayak izi ölçümü gibi konuları açıklamaktadır.
- Sunumda ayrıca Avrupa Yeşil Mutabakatı, Türkiye'nin Yeşil Mutabakat Eylem Planı 2021, iklim direnci kavramı ve Avrupa Birliği'nin sınırda karbon düzenleme mekanizması gibi güncel konular da ele alınmaktadır. Profesör, işletmelerin çevreye olan maliyetlerini hesaplamak için güvenilir ve yetkin kuruluşlardan hizmet alması gerektiğini vurgulamaktadır.
- 00:26Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Kavramı
- Konuşmacı, İstanbul Teknik Üniversitesi öğretim üyesi ve Sürdürülebilir Üretim Tüketim Derneği başkanı olarak, sürdürülebilir üretim ve tüketim kavramına geçmişten bugüne bir yaklaşım yapacağını belirtiyor.
- İnsanların yaşam döngüsü, katı, sıvı, gaz kirleticileri, sera gazları yayarak ve doğal kaynakları tüketerek çevreye, iklim krizine, biyoçeşitliliğe, sağlığa, su ve gıda güvenliğine etki ediyor.
- Her ürün veya hizmetin hem akçeli maliyeti hem de gezegene maliyeti vardır ve bu konuda birincil maliyet gezegene maliyettir.
- 02:14Temiz Üretim Kavramı
- Temiz üretim 1989 yılında Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından tanımlanmış olup, verimliliği arttırmak ve insanlar ve çevre üzerindeki riskleri azaltmak amacıyla bütünsel önleyici bir çevresel stratejinin proses, ürün ve hizmetleri sürekli olarak uygulanmasıdır.
- Temiz üretim, ürün tasarımından ürün süreçlerine kadar her şeyin doğal ekolojik döngülerle uyum halinde olması ve çevreyle teknolojik bir ahenk oluşturmasıdır.
- Temiz üretim, hammadde, su, enerji gibi girdileri verimli kullanarak, toksik ve tehlikeli girdileri kullanmayarak, atık ve artıkları en aza indirerek, ürünlerin yaşam döngüsündeki olumsuz etkilerini azaltarak ve hizmetlerin çevresel etkilerin tasarım ve hizmet aşamalarıyla bütünleştirilmesini gerçekleştirerek başarılabilir.
- 03:37Temiz Üretim Uygulaması
- Temiz üretim için önce hedef belirlemek, imalat akım şemasını almak, kütle ve enerji denkliklerini çıkararak emisyon oluşum noktalarını belirlemek ve atık yerlerini tanımlamak gerekir.
- Temiz üretim stratejisi, imalat veya üretimi kütle ve enerji dengesinde, emisyon oluşumunda ve atık oluşumunda saptama yaparak, sorgulayarak cevap bulmak ve temiz üretim seçeneklerini belirlemektir.
- Temiz üretim uygulamasında önleme, en aza indirme, iyileştirmeler yapma ve değiştirme aşamaları sırayla gerekli olabilir ve teknoloji seçimi önemlidir.
- 08:15Sürdürülebilirlik Kavramı
- Sürdürülebilirlik, hayatta kalmamız ve refahımız için ihtiyaç duyduğumuz her şeydir ve doğrudan ve dolaylı olarak doğamızdadır.
- Sürdürülebilirlik, mevcut ve gelecek nesilleri desteklemek için, insanların ve doğanın üretken bir uyum içinde var olabileceği koşulları yaratmak, korumak ve sürdürmektir.
- Sürdürülebilirlik yönetiminin ekonomik, sosyal ve çevresel sürdürülebilirlikleri vardır ve bu bağlamda kuruluş ilgili risklerini etkin ve verimli yönetme yeteneği kazanır.
- 09:24Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim
- 1987 yılında sürdürülebilir kalkınma tanımlanmış olup, gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılama olanağı ortadan kaldırmadan, ödün vermeden günümüz ihtiyacını karşılamak ve kaynakları daim kılmak için en temiz üretim için uğraşmak gerekir.
- Birleşmiş Milletler'in sürdürülebilir kalkınma küresel amaçları içinde 12 numaralı amaç sorumlu üretim ve tüketimi belirlemektedir.
- Sürdürülebilir tüketimde kuruluş, ürününü arz ettikten sonra tüketicisi ile karşı karşıya kalır ve tüketicinin bilinçli tercih yapması ve ürünün yaşam döngüsünü iyi bilmesi gerekir.
- 13:36Döngüsel Ekonomi ve Atık Yönetimi
- Doğrusal ekonomide üretip tüketip atma modeli yerine, döngüsel ekonomide atık yönetiminde döngüsellik sağlayıp atığa yukarı dönüşümde katma değer katarak ilerlenir.
- Atık yönetimindeki öncelikler: atığı oluşturmama, kaynağında azaltma, yeniden kullanma, geri dönüşüm, atık ekonomisinde katma değer ve istihdam, enerji ve malzeme geri kazanma, doğadan uzaklaştırma ve bertaraf etme.
- Yeşil Mutabakat Eylem Planı 2021, yeşil ve döngüsel bir dönüşüme işaret etmekte ve atık yönetimine hak ettiği yeri vermekte.
- 15:50Tüketici Bilinci ve Yeşil Seçimler
- Tüketicinin yeşil seçime gidebilmesi için bilgili olması, alım gücünün olması ve ürününü atık olduktan sonra yasal atık dönüşüm işleme zincirine katması gerekiyor.
- Giderek güçlenen atık iş dünyasında plastikler, elektrikli elektronik eşyalar, cam, ahşap, metal gibi atıkların geri dönüşümü önemlidir.
- Atık ulusal servettir ve her atık için yatırımlar yapılmaktadır.
- 17:34Yeşil Ekonomi ve Sürdürülebilirlik
- Birleşmiş Milletler Çevre Programı'na göre yeşil ekonomi, gelecek nesilleri çevresel riskler ve ekolojik kıtlıklara maruz bırakmadan, uzun vadede eşitsizlikleri azaltarak insan refahına ulaşılan ekonomidir.
- Yeşil Mutabakat Eylem Planı 2021'de sınırda karbon düzenleme mekanizması takip edilmeli ve ihracatçı kuruluşlar sürdürülebilir üretim yapmaya davet edilmelidir.
- Avrupa Birliği'nde sürdürülebilir ürün inisiyatifi takip edilmeli ve ihracatımızda yeşil pasaportlu ürünlere ihtiyaç vardır.
- 20:30Yeşil ve Mavi Toparlanma
- Birleşmiş Milletler ve ilgili organları 2021 yılından itibaren on yılı ekosistemi yenileme on yılı olarak belirlemişlerdir.
- Yaklaşık bir milyon tür yok olma tehlikesiyle karşı karşıya, iklim krizinin etkileri her yerde, toprak, hava, su kirliliği ve besin zincirleri bozulmuştur.
- Yeşil ve mavi toparlanmak için önce bozduğumuzu toparlamamız, sonra korumamız ve geliştirmemiz gerekiyor.
- 22:16İklim Direnci ve Sürdürülebilir Yaşam Yönetimi
- İklim direnci, iklim krizinin etkilerinin kuruluşun coğrafi konumuna ve hammaddelerine karşı dirençli, dayanıklı ve esnek olmak demektir.
- Sürdürülebilir yaşam yönetimi için evde, işte, okulda, ormanda, yolda her yerde girdilerimizi ve çıktılarımızı hesap etmemiz gerekiyor.
- İnsan için yakışır, ekonomik büyüme için, sağlıklı ve mutlu yaşam için, iklim eylemi için, sürdürülebilir üretim ve tüketim için hepimizin gayret etmesi gerekiyor.
- 26:08Yeşil Pasaportlu Ürünler
- Avrupa Birliği'nde cam, çimento, demir-çelik, gübre, elektrik gibi enerji yoğun sektörler için sınırda karbon kaçağı verilmeyecek ürünler belirlenmiştir.
- Bu sektörler için üç yıllık bir geçiş dönemi vardır ve Avrupa Birliği kendi içindeki üretim için çalışma yapacak.
- Yeşil pasaportlu ürünler, ürünün karbona etkisi, CE belgesi, malzeme, bilgi, güvenlik formları ve fiyatı gibi bilgilerle ihraç edilecek ve kapıdan sokulmayacak.
- 27:43Yeşil Mutabakat ve Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi
- Konuşmacı, kimya endüstrisinde yaklaşık on yıldır ev bakım ürünleri ve kişisel bakım üreticileriyle çalıştığını belirtiyor.
- Almanya'dan gelen bir müdürün, ev temizlik ürünü ambalajının geri dönüşümünden sorulduğunu ve bu konuda her şeyin bir yerden başlanması gerektiğini vurguluyor.
- Kuruluşların kendilerine check-up yaparak, üretim süreçlerinde neyi nerede yaptıklarını ve nerede kirlettiklerini sorgulamaları gerektiğini, önlem almaya ve öğrenmeye gayret etmeleri gerektiğini öneriyor.
- 29:17Yeşil Mutabakat Eylem Planı ve Gelecek
- Bakanlığın Yeşil Mutabakat Eylem Planı kapsamında yaşam döngüsü eğitimleri yapabileceği ve KOSGEB'lerin bu konuda başvurulabileceği belirtiliyor.
- Üretimde akçeli maliyetin yanı sıra gezegene olan maliyeti hesaplamak ve geleceğe hazır olmak gerektiği vurgulanıyor.
- Bu bir dönüşüm ve yeşil devrim olarak tanımlanıyor, düşük karbon ekonomisi yolu olarak görülüyor.
- 31:40Karbon Ayak İzi Ölçümlerinin Uluslararası Kabul Edilebilirliği
- Yaşam döngüsü değerlendirmesi akademik grupta saygın dergilerde hakem görüşüyle yayınlanabilirken, endüstriyel ürün için karbon ayak izi ve su ayak izi hesaplaması doğrulanması gerekir.
- Karbon ayak izi beyan edebilmek için sertifikalanması ve doğrulanması gerekir, bu da küresel başarılı kurumlar tarafından yapılabilir.
- Karbon ayak izi bir hesaplamadır ve ISO standardı gereği uluslararası uzmanca veya kritik hakem heyeti tarafından denetlenir.
- 35:05Akreditasyon ve Doğrulama Hizmetleri
- Türk Akreditasyon Kurumu'nun hem kurumsal karbon ayak izi hem de ürün hizmet ayak izi için iki standardı var (ISO 14064-1 ve ISO 14664-7).
- Ulusal akreditasyon kuruluşu Türk Akreditasyon Kurumu şu anda bu iki standart kapsamında akreditasyon hizmeti vermiyor.
- Avrupa Akreditasyon Kuruluşu (EA) ISO 1464-1 standardını karşılıklı tanıma anlaşmasına alınabilir diyor, ancak bu sadece Avrupa Birliği üye ülkeleri içerisinde geçerli olur.
- 37:34Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Avrupa Yeşil Mutabakatının ortaya çıkmasıyla beraber sanayicilere yönelik belgelendirme hizmeti konusunda bilgi kirliliği oluştu.
- İşyeri sahipleri ve üreticilerin, belgelendirme hizmetlerini alırken dikkatli olmaları, bakanlığa veya çevre şehircilik il müdürüne sormaları öneriliyor.
- Bu hesaplamaların ilgili standartlarla, yetkin kuruluşlarca ve saygın isimli kuruluşlarca yapılması ve uluslararası bir sertifikasyonda olması gerektiği vurgulanıyor.