Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir kültür tarihçisi tarafından sunulan bilgilendirici bir içeriktir. Konuşmacı, Sümer uygarlığı ve semavi dinlerle olan bağlantısını detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Video, "Neden doğduk ve yaşıyoruz?" sorusuyla başlayıp, Sümer uygarlığının kökeni, dili ve fiziksel özellikleri hakkında bilimsel veriler sunmaktadır. Ardından Sümer dininin özellikleri, tanrıları (Anu, Enlil, Enki, Nanna, Utu, Inanna) ve sayı sistemi ele alınmaktadır. Son bölümde ise Sümerlerin inançlarının Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam gibi semavi dinlere etkisi incelenmektedir.
- Videoda ayrıca Sümerlerin ölümden sonraki hayat anlayışı, dini törenler, kurban kesme gelenekleri, kadınların durumu ve rahibelerin rolü gibi konular da ele alınmaktadır. Sümerlerin inançlarının Tevrat, İncil ve Kur'an'daki benzerlikleri karşılaştırmalı olarak incelenmekte ve Habil-Kabil hikayesi, Hıdırellez şenlikleri gibi Türk geleneklerinin Sümer kökenleri de açıklanmaktadır.
- 00:14Anunnaki Teorisi
- İnsanlar psikolojik olarak neden doğduk, varlığımız tesadüf mü, inancın kültürel kökenleri var mı gibi soruları sormaktadır.
- İsviçreli sözde arkeolog Erich von Daniken, 1968 yılında "Tanrıların Arabaları" adlı kitabında dünya dışı antik astronotlar teorisini ortaya koymuştur.
- Daniken, dinlerin kökeninin yabancı bir ırka temasa tepki olarak açıkladığını ve bunu Sümer metinleri ve Eski Ayeti (Tevrat ve İncil) delil olarak göstermiştir.
- 00:55Anunnaki Teorisi'nin Detayları
- 1976 tarihli "The Planet" kitabında Rus-Amerikan yazar Baki, Anunnaki'nin yaklaşık 500 bin yıl önce Nibiru gezegeninden gelmiş insansı dünya dışı bir tür olduğunu ve gezegenin değerli metal açısından zengin olduğunu, yani dünyadaki altını sömürmek amacıyla geldiklerini ve bizi ürettiklerinden bahsediyor.
- Anunnaki'nin geçici olarak dünyanın yüzeyini ve yörüngesini terk etmek zorunda kaldığını ve bu erimenin büyük tufana maruz kaldığını, daha fazla insana ihtiyaç duyan Anunnakilerin insanlığa tarımı öğrettiğini ve ileri teknolojiler olmadan inşa edilemeyen piramitler ve anıtsal yapıları inşa ettiğini yazıyor.
- Sümerlerin aslında bir uzaylı olduğunu belirtiyor.
- 02:16Evrenin ve Dünya'nın Yaşı
- Evrenin yaşı büyük patlamadan sonra 14 milyar yıllık olarak bilimsel hesaplamalara göre belirlenmiştir.
- Jeologlar kapsamlı ve geniş bilimsel kanıtlara dayanarak dünyanın yaşını yaklaşık 4,5 milyar yıl olarak karar vermişlerdir.
- 1967 yılında Etiyopya'da Richard tarafından bulunan Homo sapiens kemik kalıntıları, insanların en az 130 bin yıl yaşında olduğunu düşündürmektedir.
- 03:28Sümerlerin Önemi
- Sümerler tarih yazıyla başlamış, yazı ise Sümerler tarafından bulunmuştur.
- Sümerler 2900-2350 yılları arasında büyük bir devlet kurmuş, Ur, Uruk, Lagaş, Nippur, Eridi gibi şehir devletleri arasında yer almıştır.
- 19. yüzyılda çivi yazısının çözülmesine kadar geçen yaklaşık 5000 yıllık sürede Sümerlerin varlığına dair hiçbir şey bilinmiyordu.
- 04:11Sümerlerin Keşfi
- 1900'lü yıllarda Mezopotamya'da kazı yapmaya başlayan akademisyenler ve arkeologlar Sümerleri değil, Asurları arıyorlardı.
- Çivi yazısı Avrupa'ya tanıtan Pietro Devler, 1621 yılında bir mektupta acayip yazılardan bahsediyor.
- Dünyanın çeşitli müzelerinde koruma altında olan Sümerce belgelerin toplamı yüzbinleri bulmaktadır.
- 05:18Sümerlerin Kimliği
- Sümerlerin kim oldukları ve nereden geldikleri yanıtsız kalan ve üzerinde çok tartışılan bir sorudur.
- Sümerlerin dilleri Sami veya Hint-Avrupa dilleri gibi çekimli değil, yapısal olarak Türkçe'ye, Oguru ve bazı Kafkas dillerine de benziyor.
- Sümerce söz dizimi, dilbilgisi bakımından farklı ve bilinen hiçbir dile de benzemiyor.
- 05:58Sümerlerin Kökeni
- Sümerlerin nereden geldiği belli değil ama kendileri "biz bir yerden geldik" diyorlar.
- Sümerlerin genellikle Mezopotamya'ya doğudan geldikleri kabul ediliyor, ancak güney Mezopotamya'da yerleşim yoğunluğu Basra Körfezi tarafından kuzeye çıktıkça azalıyor.
- Bu durum, Sümerlerin Basra Körfezi yoluyla deniz üzerinden gelerek güney Mezopotamya'ya aşama aşama yerleştiklerine işaret sayılabilir.
- 06:35Sümerlerin Yerleşim Alanları
- Deniz teorisine göre Sümerler başlangıçta Mezopotamya'nın en güney ucuna, Dicle ile Fırat'ın ağzına yerleşmişler.
- Sümerler yaşadıkları bölgeye "Kengir" dillerine "E Gir" diyorlar, yukarı Mezopotamya'da "Subartu" bu su arkası olabilir.
- Çankırı'nın eski adı da Kengir'dir ve aynı Doğu Anadolu'da, Kafkasya'da da var.
- 07:05Sümerlerin Kökeni Hakkında Teoriler
- Türkmenistan'da Aşkabat yakınlarında Ana vardır, Ana kültür çevresi Orta Asya'nın en eski kültür çevresi olup MÖ 4500'lere tekamül ediyor.
- Rus arkeolog Mikros, Sümerlerin anavatanı olarak Türkmenistan işaret ediyor.
- Bottero'ya göre Sümerlerin çıkış noktası gizemini hep koruyor, ancak Yakın Doğu'da Hindistan, Pakistan, Afganistan, Kafkasya ve Ön Asya'da gerçekleştirilen birçok kazıda Sümer uygarlığına benzeyen materyaller bulunuyor.
- 08:00Sümer Edebiyatı
- Oxford Üniversitesi'nin "Sümer Edebiyatı Elektronik Metin Derlemesi" (ETS CSL) projesi var.
- Antik Mezopotamya'da bugünkü modern Irak gelen ve MÖ 3000. yılının sonlarındaki ikinci bir yılın başlarında tarihlenen kaynakların kaydedildiği 400 edebi kompozisyondan oluşan bir kaynak var.
- Dünyanın ilk Sümerologlarından biri Samuel Noah Kreme, kil tabletler üzerine yazılmış ve binlerce yıl toprak altında kalmış, tarihteki ilk edebiyatın okunmasında en büyük rol oynayan, 1930 yılından beri bu alanda durmadan çalışan bir Sümerolog.
- 08:52Sümerlerin Fiziksel Özellikleri
- Sümerlere ait mezarlarda yapılan çalışmalarda Sümerlerin yuvarlak, kapalı (bırakı yapar), orta boylu ve geniş omuzlu oldukları tespit edilmiş.
- Sümer heykellerinde görülen yünden yapılmış konakes adı verilen giysi çeşidinin Mezopotamya gibi sıcak iklimin hakim olduğu bir bölgede neden kullanıldığı sorusu dikkat çekiyor.
- Sümer tapınaklarının yüksek yerlere kat kat yapılarak inşa edilmesi, Sümerlerin bölgeye dağlık bir alandan gelmiş olduğunu gösteriyor.
- 09:42Sümerlerin Fiziksel Özellikleri ve Atatürk
- Alman Sümerolog Hartman'a göre Sümerler geniş yüzlüdür, küçük kafatası ileriye doğru çıkmış, düz burunlu, ince dudakta küçük ağızlı, kısa alt çenesi dar alınlı ve geniş tıklaz bedenli insanlardır.
- Hititlerden kalma heykellere baktığımızda da Sümerlerin benzer fiziksel özelliklerine sahip oldukları görülüyor.
- Atatürk 1936'da Dil, Tarih-Coğrafya Fakültesini kuruyor ve bu fakülteye Batının ünlü Sümerolog Lak Berger'e öğretim üyesi olarak getiriyor.
- 10:33Sümerlerin İsimleri ve Türkçedeki Etkileri
- Sümerlerden sözcüğü ile başlayan isimler genellikle tanrıçalar için kullanıldı, mesela İnanma, Nan, Seninsak, Ningal gibi.
- Türkçede kullanılan anne ve nine sözcükleri de aynı köklere sahip.
- 10:46Sümer Dini ve Özellikleri
- Sümer dininin en önemli özelliği verimlilik, bereket, büyü, nazar, kötülüklerden korunma ve tedavi gibi unsurları taşıması ve bu unsurların kürtlerle, halk inanışlarıyla mimari ve sanat alanlarında tasavvufa kadar varan bir tarafı olmasıdır.
- Sümer dinini önemli kılan diğer özellik, ilahi kitaplarda isimleri geçen birçok peygamberin bu bölgede ortaya çıkıp halihazırda bulunan inançlarla büyük mücadelelere girmiş olmalarıdır.
- Sümer tanrıları ile ilgili ele geçmiş ve çözülmesi yapılmış birçok mitolojik hikaye bulunur ve bunlar evrenin, dünyanın ve insanın yaratılışını anlatır.
- 11:46Sümer Tanrıları
- Sümer tanrıları, elli ilahtan oluşan büyük tanrılar, yaratıcı güce sahip olmayan tanrılar ve diğer tanrılar olarak ikiye ayrılır.
- Sümerlerin evrenle alakalı düşünceleri ve maddenin ana unsurları buradan türemiştir.
- Sümerlerin tanrıları, Türk, Pers, Yunan ve Mısır mitolojisindeki tanrılarla benzerlik gösterir ve bunların hepsinin kökeni Sümerlerin oğlu Horoz'dur.
- 13:13Sümerlerin Semboller ve Sayı Sistemi
- Tabletlerde tanrıları belirtmek için kullanılan sembol veya harfin önüne bir yıldız işareti konulur ve bu yıldız işareti "dingir" kelimesiyle ifade edilerek tanrıyı kastettiği vurgulanır.
- Sümerlerin matematiksel hesapları altmışlık sayı sistemine göre düzenlenmiştir ve evrendeki bütün nesneler altmışın katlarına göre hesaplanır.
- Sümerler her tanrıya sayısal bir değer vermişler, en büyük tanrı Enlil'in sayısı altmıştı ve ay tanrısı'nın sayısı otuzdu.
- 14:01Sümerlerin Gökyüzü ve Yeraltı Dünyası
- Sümerler gökteki oniki burcu ilk kez keşfeden uygarlık olup, bir gün oniki saatten oluşuyor ama bir saatin iki saatimize eşit olduğu için toplamda yirmidört saat.
- Yahudilikte ve Hıristiyanlıkta yedi tek tanrılı dinlerdeki cehennemin yedi kapısı, yerin yedi kat altı Sümerlerin yeraltı dünyasının yedi kapı olmasından kaynaklanır.
- Sümer dininin semavi dinlerle bağlantısı vardır ve birçok Sümer olup semavi dinlerde anlatılanların Sümer kökenli olduğunu düşünmektedir.
- 15:01Sümerlerin Mirası ve Tek Tanrılı Dinler
- Tek tanrılı dinler dikkatle incelendiğinde diğer tanrıların tamamen yok olmadığını açıkça görüyoruz, dinlerde melekler, şeytanlar, cinler varlıklarını korumuşlardır.
- Milattan önce 2400 yıllarında Samimi bir ırktan olan Kral Sargon, Sümer devletlerini ele geçirerek bir Akad Krallığı kurmuş, sonra Samimi bir ırk olan Amoritler (Babil Krallığı) kurulmuş ve eski Sümer ülkesinin tümüne hakim olmuşlardır.
- Sümer dili ve yazılarda çok gelişmiş, Sümerler gitmiş ama yazısı devam etmiş, kültürü devam etmiş ve Sümer mitolojisi birçok kopya halinde de devam etmiştir.
- 15:48Hz. İbrahim ve Sümer Mirası
- Tek tanrılı dinlerin atası olarak kabul edilen Hz. İbrahim, Tevrat'a göre Mezopotamya'da Ur kentinde (Urfa olarak bilinir) Filistin'e göç etmiştir.
- Babil Kralı Nabukadnezza Filistin'i ele geçirmiş ve tüm Yahudi bilginleri Babil'e sürgün etmiş, bu bilginler Babil kütüphanesini inceleme olanı bulmuş ve Tevrat, Babil sürgününden sonra yazılmıştır.
- Sümer dininde ay kültürünün önemli bir yeri vardır, ayın göründüğü gün törenler yapılır ve bazı yiyecekler yenilmez.
- 16:43Sümer Kanunu ve Semavi Dinler
- Sümer kanunu, Babil Kralı Hammurabi'nin yaptığı kanunu temel olmuş, Musa'nın Yahudi kanunu ondan da İslam kanunu etkilemiştir.
- Ortodoks Yahudilerin boşanma terimi halen Sümercede bir kelime ve Tevrat okunurken dinleyenler şallarının saçaklarını dokunarak onu izlerler.
- Sümer kanunlarında ana-babaya saygı, kimseyi öldürmeyeceksin, zina yapmayacaksın, çalmayacaksın, yalan tanıklık etmeyeceksin, komşunun karısına ve malına göz dikmeyeceksin gibi kurallar bulunur ve cariye hakları da tamamen aynıdır.
- 18:21Sümerlerin Ölüm İnanışı
- Sümerlere göre ölenler "kur" adı verilen karanlık, dönüşü olmayan bir yeraltı dünyasına giderler.
- Tevrat'ta bu inanış yoktur, daha sonra İncil'de cehennem, İslam'da ahiret olarak devam etmiştir.
- 18:34Sümerlerin Ölüm ve Din Anlayışı
- Sümerlerde ölümden sonraki hayat yoktur, ancak özel durumlarda gölgeler yeryüzüne çıkar ve ölümden sonra yeraltı dünyasına inerler.
- Toprağa gömülmenin sebebi, ruhun derinlere inmesi ve ruhsal bir dünyada devam etmesidir.
- Sümerliler kendilerini tanrılar tarafından seçilmiş üstün bir halk olarak görmüşlerdir.
- 19:31Sümerlerin Tanrılar ve Dini Gelenekleri
- Sümerler dünyada tüm olayların ve tanrıların isteklerinin gökte yıldızlarla yazılı olduğuna inanırlar, bu inanış Levh-i Mahfuz anlayışında devam etmiştir.
- Sümerler tanrılardan istekte bulunmak veya beladan kurtulmak için kurban keserler, kurbanlar sakatsız ve hastalıksız olmak zorundadır.
- Sümerlerde altı gün çalışma, yedi gün dinlenme vardır ve bu yahudilere şabat olarak geçmiştir.
- 20:42Sümerlerin Kadın Anlayışı ve Rahibeler
- Sümerler kadınları bir tarlaya benzetirler, erkeğin döllenmesi de tarlanın sürülmesi olarak ifade edilir.
- Sümerlerde rahibeler tapınaklara tanrının gelini olarak çeyizleriyle giderler ve bu töre Hristiyanlıkta devam etmiştir.
- Sümer tapınaklarındaki rahibeler genel kadın görevi yaparlar, tanrı namına seks yaptıklarından kutsal sayılırlar ve başları örtülü gezerlerdi.
- 21:39Sümerlerin Rahibeleri ve İsa'nın Tanrı'nın Oğlu Olması
- Tevrat'ın son yazıldığı zamana kadar Yahudiler arasında tanrı namına iş yapan kadın ve erkekler vardır.
- Sümerlerin bir ölümlüden tanrı'nın çocuğu olmasını istemiyorlar, kazara doğan çocuklar öldürülür.
- Kur'an'daki Ali İmran suresindeki ayet, İsa'nın neden tanrı'nın oğlu olarak kabul edildiğine açıklık getirir.
- 23:10Sümerlerin Yaratılış Efsanesi
- Sümerlerde günah çıkarma vardır ve rahipler kırmızı elbise giyerler.
- Sümer'de bilgelik tanrısı Namlu yumuşak kilden şekiller yaparak ölülerin tanrı suretinde modelini yaratır.
- Sümer'de din adında tanrıların yaşadığı bir ülke vardır, hastalık ve ölüm yoktur.
- 24:45Sümer ve Tevrat'ın Yaratılış Efsaneleri
- Sümer ve Tevrat yaratılış efsaneleri oldukça paraleldir: cennet bahçesi, bilgelik ağacı, yasak meyve ve lanetleme.
- Hayatın hanımı olarak tercüme edilen Minti, İbranice'de Havva, Hıristiyanlıkta Eva, Türklerde Ece'dir.
- Adem'le Havva'nın çocukları olan Habil ve Kabil hikayesi de Sümerlerde vardır.
- 25:32Sümerlerin Diğer Efsaneleri ve Türk Geleneği
- Tufan hikayesinin aynısı Asur kralı Asurbanipal kütüphanesinde bir tablette yazmaktadır.
- Sümer aşk tanrısı Inanna, Akadlarda İstar, İsrail'de Asparta, Yunan'da Afrodit, Roma'da Venüs adıyla saygı görmüş, Türklerde Çolpandır.
- Türkiye'de Mayıs başında kutlanan Hıdırellez şenlikleri bazı köylerde mezarlıklarda yapılıyor ve bu Sümer'deki kutsal evlenme törenlerinin bir devamıdır.
- 26:42Sümer ve Diğer Dinlerin Karşılaştırması
- Habil ve Kabil hikayesi Tevrat'ta koyun çobanı Habil ve çiftçi Kabil olarak anlatılır, ikisi ürünlerden tanrı'ya sunar.
- Eyüp peygamber'in sabrı ve ödüllendirilmesi konusu Tevrat'ta 1040 satırlık şiir halinde yazılmış, Sümer'de ise "İnsan ve Onun Tanrısı" adlı şiir aynı konuyu anlatır.
- Musevilik 3500 yıl öncesine, Hz. İsa'nın gelişi 2021 yıl önce, İslam 1400 yıl öncesi, Sümer tabletleri ise 5000 yıl öncesine tekabül eder.