Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Kanal Fırat'ta yayınlanan bu kültür-sanat programında, sunucu tarih konusunda yetkin bir isim olan Ahmet Şimşirgil Hoca ile Sultan Abdülhamid Han hakkında kapsamlı bir sohbet gerçekleştiriyor.
- Program, Sultan Abdülhamid Han'ın "Ulu Hakan" ve "Kızıl Sultan" olarak algılanması, dini yönü, Osmanlı'yı modern bir devlet haline getirme çabaları ve İttihat Terakki'nin onu yıkmak için iftira etmesi gibi konuları ele alıyor. Ayrıca, Abdülhamid Han'ın eğitim alanındaki reformları, askeri yenilikleri, Boğaz Köprüsü gibi projeleri ve Birinci Dünya Savaşı dönemindeki durumu da tartışılıyor.
- Sohbetin ilerleyen bölümlerinde, Cemaleddin Afgani'nin Abdülhamid Han dönemindeki etkisi, FETÖ'nün dini kullanımı ve tarih dizilerinin gerçek tarihi nasıl yansıttığı gibi konular da ele alınıyor. Konuşmacılar, Abdülhamid Han'ı doğru anlamak için hangi kaynaklara başvurulması gerektiği konusunda tavsiyelerde bulunuyor ve tarih yazımının önemine vurgu yapıyor.
- 00:02Programın Tanıtımı ve Misafirin Tanıtımı
- Program, Ahmet Şimşirgil ile birlikte güzel bir sohbet gerçekleştirmeyi amaçlıyor.
- Ahmet Şimşirgil, tarih konusunda yetkin bir isim olup, yazıp konuşan ve toplumun içinde yer alan bir akademisyen.
- Programda merhum Abdülhamit Sultan'ı anlatacağı belirtiliyor.
- 00:48Abdülhamit'in İki Algısı
- Abdülhamit'in iki farklı algısı var: biri "ulu hakan" olarak cennet mekan olarak algılanan Necip Fazıl'ın tabiriyle, diğeri ise toplumun çeşitli kesimlerinde algılanan "kızıl sultan".
- "Kızıl sultan" tabiri ilk defa bir Fransız tarafından kullanılmış.
- Akademisyenlik hayatında "ulu hakan" ve "kızıl sultan" ifadeleri arasında etki-tepki yaşanmış.
- 03:26Abdülhamit'in Dini Yönü
- Abdülhamit Han'ın dini yönü çok etkileyici; yatağından kalkıp abdest almaya giderken bile teyemmüm ediyor.
- "Yirmibeş sene, otuz sene devletin abdestsiz bir tek evrakına imza atmadım" diyerek dini inancını gösteriyor.
- "Her geceyi kadir bil, her gördüğümü hızır bil" gibi bir hükümdar olarak tanımlanıyor.
- 05:09Abdülhamit'in Hataları ve Hatasızlığı
- İnsan beşer durmaz, şaşar eyler hata üçer beşer düz ovada yürürken ayağını sürter düşer demişler.
- Evliya da olsan hata edebilirsin, sultanların hata etme oranı daha da yüksektir.
- Peygamberler müstesna ismet sıfatı insan böyle bakar, çünkü onların tebliğ sıfatı var ve Allah tarafından vahiy var.
- 06:39Abdülhamit'in Osmanlı'ya Katkısı
- Abdülhamit Han tahta çıktığında Osmanlı bitmişti, hasta adam denilen şeye son darbeyi indirme.
- Ramazan kararnamesi ile Osmanlı iflasını ilan etti, dış borçlarını ödeyemeyeceğini belirtti.
- Abdülhamit Han bir dünya gücü haline getirdi Osmanlı'yı, Ermeniler ve Yahudiler istediklerini alamadı.
- 07:45Abdülhamit'in Modernleşme Çalışmaları
- Abdülhamit Han, Çin'de, Japonya'da her yere mektepler ve üniversiteler açtı.
- Osmanlı Devleti'ni yeniden bir ilim devleti haline getirdi, modern bir devlet haline getirdi.
- Çok güçlü bir devlet haline getirdi, bu adamı yıkmadan Osmanlı'yı yıkmak mümkün değil.
- 08:29Abdülhamit'in İftiraları ve Nedamet
- Abdülhamit Han'a o kadar dışarıdan iftiralar edildi ki, ardından içerideki piyonları bunu kullanmaya başladı.
- İttihat Terakki, Abdülhamit Han'ı müstebit, istibdat zalim hayvan, baykuş gibi ifadelerle tanımladı.
- Sonraki idareyi görünce nedamet geldi, "o gelen gideni arattı" derler.
- 09:30Nedamet Getirenler
- Nedamet getirenlerden filozof: "Sen hafiyelerle devrini idame ettirdin, devlet ayakta tuttun ama bunları her tarafa kurdu salıncak."
- Süleyman Naziktir: "Padişahım gelmemişken ya da biz işte geldik senden, istibdada biz öldürürler başlasak feryada biz hasret kaldık."
- Gıyaseddin Bey, Osmanlı tarihinin idam cezası da verildiği halde en az idam uygulanan devri Abdülhamit Han'dır.
- 10:37Abdülhamid Han'ın Anlaşılmamasının Sebepleri
- Abdülhamid Han'ın idam cezası vermesi yerine affetmesi, büyüklüğün şanındandır ve bu durum onun anlaşılamamasına katkıda bulunmuştur.
- İttihat ve Terakki'nin hakimiyeti devam etmesi, Abdülhamid Han'ın hak ve hakkaniyetinin ortaya çıkmasını engellemiştir.
- Abdülhamid Han'ı anlamak için Cemaleddin Afgani'nin etkisi önemlidir, çünkü Afgani'nin etkisi olmadan Abdülhamid Han anlaşılamaz.
- 12:23Cemaleddin Afgani'nin Kimliği ve Etkisi
- Cemaleddin Afgani, 33. derecede mason ve İngiliz ajanı olarak bilinir, Afganistan'da "Cemaleddin İstanbuli" olarak anılır.
- Afgani, Şii ve takiyye yaparak İslam dünyasını karıştırmaya çalışmıştır.
- Afgani, İngilizlerin Mısır'daki Kahire Büyükelçisi ve Şarkın Yıldızı Mason Locası'na sokulmuştur.
- 15:26Afgani'nin İslam Dünyasını Karıştırması
- Abdülhamid Han, Afgani'nin İslam dünyasını karıştırdığını anlayarak onu davet etmiş ve kontrol altına almıştır.
- Afgani, İstanbul'a ilk gelişinde "Peygamberlik sanatlardan bir sanattır" diyerek peygamberliğin Allah vergisi olduğunu reddetmiştir.
- Afgani, Abduh'un en meşhur talebesidir ve "Menar" adlı eserine hakim olmuştur.
- 19:03Afgani'nin Etkisi ve Günümüzdeki Durumu
- Afgani'nin etkisi, Osmanlı'nın son şeyhülislamı Mustafa Sabri'nin eserlerine de yansımıştır.
- Cumhuriyet döneminde dini okullar kapatılmış, 1949'da Şemsettin Günaltay tarafından yeniden açılmıştır.
- Günaltay döneminde ilahiyat fakültelerinde hadis, tefsir ve fıkıh gibi dersler yerine dinde reform üzerine dersler verilmiştir.
- 21:03Abdülhamid Han ve Düşmanları
- Konuşmacı, Abdülhamid Han'ı anlamak için önce düşmanını tanımak gerektiğini vurguluyor.
- Mehmet Akif Ersoy'a acıdığını, onun da bir hata yaptığını ve bunu kabul ettiğini belirtiyor.
- Afgani ve FETÖ'nün dini kullanarak insanları zehirlediğini, özellikle FETÖ'nün dini nasıl kullandığını anlattığını söylüyor.
- 23:30FETÖ'nün İman Esasları
- FETÖ'nün iman esaslarını her hafta cuma günü millete anlatmanın gerekli olduğunu savunuyor.
- FETÖ'nün iman esaslarının dört olduğunu, bunların Allah'a inanmak, ahiret gününe inanmak, peygamberlere inanmak ve ubudiyet veya adalet olduğunu belirtiyor.
- Bu iman esaslarının İslam'ın gerçek iman esaslarıyla uyumlu olmadığını, özellikle "ubudiyet" ve "adalet"in imanın şartı olmadığını vurguluyor.
- 24:47Kutlu Doğum Haftası Projesi
- Kutlu Doğum Haftası'nın bir FETÖ projesi olduğunu ve bunun ilk çıktığında hicri takvime göre, beş sene sonra miladiye dönüştürüldüğünü anlatıyor.
- FETÖ'nün bu projeyi Diyanet'e hakim olmaya başladıkları dönemde başlattığını ve Ramazan'ın kurbanının da sabitleneceğini öngördüğünü söylüyor.
- Nisan ayının 20'sine sabitlenmesinin arka planda FETÖ'nün doğumunun olduğu ve bu projenin büyük bir plan olduğu iddiasını savunuyor.
- 26:25FETÖ'nün Dini Amacı
- FETÖ'nün bir kardinal projesi olduğu ve dini anlamda Türkiye'nin Hıristiyan yapılması hedefi olduğu belirtiliyor.
- FETÖ'nün "peygamberlere imanın içinde peygamber efendimiz yok" diyerek Hristiyan ve Yahudilerin de cennete gideceğini iddia ettiği ifade ediliyor.
- FETÖ'nün talebelerini cahil bıraktığı ve İslam'ın namaz, oruç ve hac gibi ibadetlerini gereksiz kıldığı iddia ediliyor.
- 27:52Abdülhamit Han'ın Eğitim Alanındaki Atakları
- Abdülhamit Han'ın en hayran olunacak yönlerinden biri eğitim alanındaki atakları ve okullaşmalar yeniden bir eğitimde ayağa kalkma projesi olarak değerlendiriliyor.
- Abdülhamit Han'ın şahsi idaresinde 30 yıl boyunca İstanbul'da modern mekteplerin kurucusu olduğu ve neredeyse her yerde ortaokullar, rüştiyeler açtığı belirtiliyor.
- Abdülhamit Han'ın Çin'de Müslümanlara yönelik üniversite kurduğu, Paris'te büyük bir alan aldığı ve İngiltere'de Abdullah Gulian'ı Şeyhülislamı yaptığı, Güney Afrika'ya mektepler açtırdığı anlatılıyor.
- 30:00Abdülhamit Han'ın Modernleşme Projeleri
- Abdülhamit Han'ın açtığı okulların çağın gerekleriyle donatılmış bilimsel eğitim veren olduğu, askeri liseler, sağlık liseleri ve veterinerlik mektebi gibi modern kurumlar kurduğu belirtiliyor.
- Abdülhamit Han'ın polis teşkilatı, itfaiye teşkilatı gibi modern kurumları en modernize edilmiş halini getirdiği ve İstanbul çevre yolunu ve Boğaz Köprüsü'nü düşündüğü ifade ediliyor.
- Abdülhamit Han'ın ilk denizaltıyı yaptırdığı ve donanmaya değil kara kuvvetlerine güç verdiği, Almanya ve Avusturya'nın birinci cihan harbi'nde havlu attığı halde Osmanlı'nın üç sene savaştığı belirtiliyor.
- 32:22İttihat ve Terakki'nin Abdülhamit Han'ın Mirası
- Abdülhamit Han'ın açtığı eğitim kurumlarında yetişen nesillerin istiklal mücadelesini kazandırdığı, ancak üst tabakadakilerin İttihat ve Terakki tarafından harcanıldığı belirtiliyor.
- İttihat ve Terakki'nin Abdülhamit Han dönemindeki üst düzey kurmay subaylarını budadığı, Postacı Talat Paşa, Cemal Paşa ve Enver Paşa gibi yeni liderlerin getirildiği anlatılıyor.
- İttihat ve Terakki'nin medreseleri savaş almazken, medreselileri ve talebeleri aldıkları, tecrübe olmayan vurucu güçlerle savaş kazanılamayacağı vurgulanıyor.
- 34:27Tarih Dizileri ve Gerçek Tarih
- Popüler tarihin gerçek tarihi perdeliyor gibi bir düşünce dile getiriliyor ve yetkin olmayan tarihçilerin eserlerinin başımızı ağrıttığı belirtiliyor.
- "Diriliş Payitaht Abdülhamit" dizisinin kutlamare maksatlı olmadığı, ancak "Muhteşem Yüzyıl" gibi dizilerin tarihten esinlendiği ancak gerçek tarih olmadığını vurgulanıyor.
- "Diriliş Payitaht Abdülhamit" dizisinde Halil Kut Paşa'nın kahraman yapıldığı ve İttihatçıların Abdülhamit Han'ı öldürmeyi teklif ettiği iddia ediliyor.
- 37:19Birinci Cihan Harbi ve Birlik
- Birinci Cihan Harbi'nin tek kahramanı olarak Anadolu insanı ve saf Anadolu çocuğu belirtiliyor.
- Günümüzde de birlik ve beraberlikle ilerleniyor ve bu savaşı kazanılacağı vurgulanıyor.
- Birliğin varlığı sayesinde Amerika'da olsa bile, bütün dünya karşı çıksa bile kazanılacağı ifade ediliyor.
- 38:04Abdülhamit Dönemi ve Toprak Kayıpları
- Abdülhamit döneminde toprak kaybedildiği ancak bunun sebebi 1893 Harbi'nin verdiği sıkıntıyla kaybedildiği belirtiliyor.
- 1893 Harbi'nde Yunanistan'ın belli bölümleri kaybedildiği ve bu harbin sonucunda Mısır'ın bırakıldığı söyleniyor.
- Kıbrıs'ın sadece idaresinin bırakıldığı, Kıbrıs'ı İttihat Terakki döneminde verildiği vurgulanıyor.
- 39:56Abdülhamit'i Doğru Anlamak İçin Kaynaklar
- Mim Kemal Ökebey, Vahdettin Engin ve Yılmaz Karadeniz gibi yazarların Abdülhamit Han hakkında yazdıkları kitapların öneminden bahsediliyor.
- Bayram Kodaman'ın eğitim sistemi ve Hamidiye Alayları ile ilgili yaptığı araştırmaların önemli olduğu belirtiliyor.
- Taha Niyazi Karaca'nın "Büyük Oyun" adlı eserinde İngilizlerin faaliyetleri ve Ermenileri kışkırtmaları anlatıldığı söyleniyor.
- 42:01Tarih Yazımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Yabancı isimlerin de Abdülhamit Han hakkında yazdıkları kitapların okunabileceği belirtiliyor.
- Abdülhamit Han'ı çok iyi yazmanın kolay olmadığı, dini yönünün güçlü olduğu vurgulanıyor.
- Büyük devletlerin geçmişlerini hatalarıyla ve sevaplarıyla kabul ettiği, tarih yazan kişinin yapana sadık olması gerektiği ifade ediliyor.