Buradasın
Sosyolojide Yakın Dönem Gelişmeler: Kamusal İnsanın Çöküşü ve Yeni Kapitalizm Kültürü
youtube.com/watch?v=JPTmJdkyMmYYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Ozan Pişkin tarafından sunulan bir sosyoloji dersidir. Eğitmen, sosyolojide yakın dönem gelişmeler altı ünitesini anlatmaktadır.
- Video, kamusal alan ve özel alan kavramlarını açıklayarak başlıyor ve ardından Habermas'ın "Kamusal İnsanın Çöküşü" ve "Yeni Kapitalizm Kültürü" eserlerindeki görüşlerini ele alıyor. Daha sonra Senet'in yeni kapitalizm teorisi, işe yaramazlık kabusu kavramı, zanaatçılık, meritokrasi, karakter aşınması ve esnek üretim biçiminin insan üzerindeki etkileri gibi konular detaylı şekilde açıklanıyor.
- Video, sınavlarda çıkabilecek önemli noktaları vurgulayarak öğrencilere yardımcı olmayı amaçlıyor ve Senet'in çalışmalarına dair çıkmış sınav soruları üzerinden konuyu pekiştiriyor.
- 00:34Kamusal ve Özel Alan Kavramları
- Kamusal alan, kişinin ailesi ve yakın dostlarıyla geçirdiği ev içi dışında kalan, dışarıdaki ortamı, şehri, kasabayı ve meydanları ifade eder.
- Özel alan ise evin içi, apartmanın içi veya sitenin içi gibi kişisel alanları kapsar.
- Bu ünitede özellikle kamusal alan üzerinden yürüyeceğiz.
- 01:34Recard Sennet'in Çalışmaları
- Sennet'in "Kamusal İnsanın Çöküşü" adlı eserinde modern toplumda kamusal ve özel yaşamın değişen dengeleri ele alınmaktadır.
- Sennet'e göre modern Batılı kentlerde kamusal alan canlılığını yitirmiştir, narsist bir kişilik gelişmiş ve kentlerin topluluklara parçalanması sonucunda mahrem bir toplum ortaya çıkmıştır.
- Sennet'in "Yeni Kapitalizm Kültürü ve Karakterin Aşınması" adlı kitabında yeni kapitalizmin çalışanlardan esnek, değişime açık, rekabetçi ve risk alıcı olma gibi beklentiler getirdiği belirtilmektedir.
- 03:32Habermas'ın Kamusal Alan Görüşü
- Habermas'ın "Kamusal Yapısal Dönüşüm" adlı eserinde kamusal alan iki dönem çerçevesinde incelenmiştir.
- Birinci dönem, rekabetçi pazar anlayışı ve birey temelli liberal kapitalizmin hakim olduğu, burjuva kamusal alanın ortaya çıkışını ve kurumsallaşmasının yaşandığı dönemdir.
- İkinci dönem, gelişmiş örgütlü kapitalizmin hakim olduğu sosyal refah devleti dönemini içeren, kamusal alanın yozlaştığı dönemdir.
- 04:53Kamusal Alanın Özellikleri
- Kamusal alan, aile ve yakın arkadaş ortamı dışında kalan yaşam bölgesidir ve burada çeşitli ve karmaşık toplumsal gruplar kaçınılmaz olarak bir araya gelir.
- Kamusal yaşamın odak noktası büyük şehirlerdir.
- Kozmopolitlik, köksüz, kimliğini açıklayamama ve meçhul bir durum olarak tanımlanmaktadır.
- 06:1219. Yüzyılda Kamusal Alan
- 19. yüzyıla gelindiğinde kamusal alanda insan ilişkileri gayri şahsileşmeye başlamış, hoşgörünün yerine hoşgörüsüzlük almıştır.
- İnsanlar duygularını, zevklerini ve kişiliklerini gizlemek için özel bir çaba göstermeye başlamış, sokakta duygularını ifade etmekten korkar hale gelmişlerdir.
- 07:09Yeni Kapitalizm Kültürü ve Karakter Aşınması
- Sennet, yeni ekonomi veya yeni kapitalizm olarak adlandırdığı dönemi işçilerin yaşamları üzerindeki etkilerini araştırmıştır.
- Yeni kapitalizm, çalışanlar üzerinde katı kontrol biçimlerini yerine esnek yeni kontrol biçimlerini dayatmaktadır.
- Esnek çalışma koşulları, bireyin kişilik yapısı üzerine olumsuz sonuçlar yaratarak karakter aşınmasına neden olmaktadır.
- 08:28Yeni Kapitalizmin Etkileri
- Sennet, yeni kapitalizm kültürünün çalışanlara özgürlük getirmediğini, aksine sendikaların gücü azaldıkça ve güvencesiz bir esneklik hakim hale geldikçe kapitalizmin gücünü arttırdığını belirtmektedir.
- Bürokrasinin demir kafesini parçalamanın beraberinde getirdiği yapısal değişimlerin üç temel eksikliği vardır: düşük kurumsal sadakat, işçiler arasında enformal güvenin azalması ve kurumsal bilginin zayıflaması.
- Küresel emek arzı nedeniyle istihdam, emeğin ucuz olduğu bölgelere kaymaktadır.
- 10:03İşe Yaramazlık Kabusu
- İşe yaramazlık kabusu, otomasyon nedeniyle makinelerin insanlardan daha verimli hale gelmesi ve formal eğitimin hızla değişen ihtiyaçları karşılayamaması nedeniyle sürekli eğitim ve kişisel gelişimin bir zorunluluk haline gelmesi nedeniyle ortaya çıkmaktadır.
- İnsanlar kapitalizmin önceki dönemlerine oranla işe yaramaz olmaktan giderek daha fazla korkmaktadır.
- 11:09İşe Yaramazlık Kabusu ve Nedenleri
- İşe yaramazlık kabusu, insanların vasıfları ve ne işe yaradıklarını ilişkin algıları ile ilişkilidir.
- İşe yaramazlık kabusunun üç nedeni vardır: küresel emek arzı, otomasyon ve yaşlanmanın yönetimi.
- Küresel emek arzı, yeni kapitalizmin emek nerede ucuz ise orada örgütlenmeye gittiği anlamına gelir.
- Otomasyon, esnekliğin en önemli aracı haline gelmiştir.
- Yaşlanmanın yönetimi, bir beceri edinildiğinde veya mesleki eğitimin geçerlilik süresinin piyasanın vicdanına kalmış olmasıdır.
- 13:05Yetenek Tanımlama Kavramları
- İnsanların kendi yeteneklerini tanımlaması gerekir ve bunun için iki kavram vardır: zanaatçılık ve meritokrasi.
- Zanaatçılık, gündelik yaşamda kullanacağımız eşyaları güzelce yapabilme becerisi üzerine kurulmuş yüksek derecede gelişmiş bir beceridir.
- Meritokrasi, yönetim erkinin yetenek ve kişilerin bireysel üstünlüğüne, liyakata dayandığı yönetim biçimidir.
- Sosyolojik olarak, bireylerin toplumda yetenekleri göz önünde bulundurularak rollerini gerçekleştirdikleri duruma verilen addır.
- 14:39Meritokrasi ve Toplumsal Eşitsizlik
- Öncesi toplumlarda mirasla ilintili bir kavramdır, modern toplumlarda ise statüler de birer mülk haline gelmiştir.
- Eskiden statüler yeteneğe göre değil, miras yoluyla elde edilirdi.
- Modern zamanlarda yetenek, toplumsal eşitsizlik biçimi ortaya çıkarmıştır.
- Yaratıcı ve zeki olmak başkalarından üstün, daha değerli bir insan olmak anlamına gelmektedir.
- 15:32Karakter Aşınması ve Esneklik
- Senet, yeni kapitalizmde işin kişilik üzerindeki etkileri adlı çalışmasında esnek üretim biçiminin yaygınlaşması ve esnek çalışma zamanlarının karakter üzerindeki yansımalarını ele almıştır.
- Esneklik, insanları özgür kılacak yeni koşullar yerine iktidarın ve kontrolün yeni biçimlerini üretmiştir.
- Esneklik, insanların çalıştıkları yerlerde gelecekleri ile ilgili planlar yapmalarını ve bir tarih oluşturmalarını zorlaştırmaktadır.
- Esneklik nedeniyle insanların amaçları parçalanmakta ve yönlerini kaybetmektedir.
- Yeni çalışma sisteminin prensipleri, çalışanların gündelik yaşamlarını eskisine oranla daha fazla kontrol eder hale getirmiştir.
- 16:40Rutin ve İşçilerin Tepkisi
- Modern toplumların en önemli özelliklerinden biri işin düzenlenmesinde yarattığı rutindir.
- Çalışma yaşamında herkesin görevi görev tanımları yapılmış olması hem işin hem de zamanın bir rutine sahip olmasının beraberinde getirmiştir.
- İşçiler bu zaman köleliğini pasif bir şekilde kabul etmemişler, sigara içmek için dışarı çıkıp daha fazla vakit harcamaları gibi rutini yıkmaya çalışmışlardır.
- Çalışanların büyük çoğunluğu hala fordizm çemberine hapistir.
- 17:58Risk ve Kamusal Alan
- Günümüzde risk kavramı sadece kapitalist girişimcilerin gündeminde değildir, kitleler tarafından her gün omuzlanması gereken bir sorumluluk haline gelmiştir.
- Senet'e göre, kamusal alanın 18. yüzyılda sahip olduğu önemini yitirdiğini ve insanların özel alanlarına çekildiğini söyleyen ilk grup aristokratlar ve burjuvazidir.