Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının ekolojik kriz konusunda yaptığı eğitim içerikli bir sunumdur. Konuşmacı, daha önce bu konularda yazılar yazmış ve uzun süredir üzerinde düşündüğü konuları ele almaktadır.
- Konuşmacı, ekolojik krizi çözmek için sınıfsal temeli oturmuş bir programa ihtiyaç olduğunu vurgulayarak üç bölümlü bir sunum planı sunmaktadır: yapılamaz olan ekolojik sorunlar, bugüne kadar doldurulamayan politikalar ve denenmeyen sosyalist parti programlarında ekolojik açılım. Video, kapitalizmde ekolojik krizin çözülemeyeceğini, ekolojik mücadelein bir sınıf mücadelesi olduğunu ve emekçi sınıfların iktidarı olmadan ekolojik krizi çözmenin olanaksız olduğunu açıklamaktadır.
- Konuşmacı, sürdürülebilir kalkınma, döngüsel ekonomi ve küçülme gibi mevcut politikaların kapitalist yapı içinde hayata geçirilemeyeceğini eleştirirken, emek-ekoloji eksenini temel alan, emekçileri ekolojik sorunlar karşısında seferber eden ve ekolojik sorunları çözmeye öncelik veren bir siyasal program önerisiyle sonlanmaktadır. Ayrıca Hindistan, Yeni Zelanda ve Ekvator gibi ülkelerdeki örnekler üzerinden doğadaki varlıkların hukuki statüsü ve anayasal statüsü hakkında da bilgi verilmektedir.
- 00:40Konuşma Planı ve Amacı
- Konuşmacı, ekolojik sorunları çözmek için sınıfsal temeli oturmuş bir programa ihtiyaç olduğunu düşünüyor.
- Konuşma üç bölümden oluşacak: yapılamaz olan ekolojik sorunlar, bugüne kadar doldurulamayan politikalar ve sosyalist parti programlarında nasıl bir ekolojik açılım olabilir.
- Konuşmacı, daha önce bu konularda yazdığı yazıları tekrar etmeden yeni argümanlar sunmayı amaçlıyor.
- 03:07Yapılamaz Olan Ekolojik Sorunlar
- Sosyalist perspektiften ekolojik krizi ele alırken, kapitalizmde ekolojik krizin çözülebileceğine dair ezberlerden kurtulmak gerekir.
- Kapitalizmde ekolojik krizi çözmek olanaksızdır çünkü mantığına dayalı iktisadi siyasi sistem, doğanın metalaştırılmasına dayalı olması ve emek ve doğal sömürüsü üzerinden yürümesi nedeniyle.
- Ekolojik mücadele bir sınıf mücadelesidir ve emekçi sınıfların iktidarı olmadan ekolojik krizi çözmek olanaksızdır.
- 06:29Doldurulamayan Politikalar
- Sürdürülebilir kalkınma (yeşil ekonomi, mavi ekonomi, yeşil büyüme, döngüsel ekonomi) gibi politikalar ekolojik krizi çözemiyor.
- Sürdürülebilir kalkınmanın 17 hedefi var ve 90'ların başından itibaren dünyadaki hemen hemen her ülke bu politikayı benimsemiş durumda.
- Sürdürülebilir kalkınmanın kural oluşturan normatif yönleriyle uygulamaya dönük yönleri arasında temel gerilimler ve çelişkiler var.
- 09:39Sürdürülebilir Kalkınmanın Sorunları
- Sürdürülebilir kalkınma herkese umut vaat ediyor, ancak ekolojik krizi çözmek için herkese umut dağıtan bir programla çözülemeyecek.
- Sürdürülebilir kalkınma, az gelişmiş ülkelere, gelişmiş ülkelere, şirketlere, girişimcilere, finans kuruluşlarına, emekçilere, yoksullara ve açlık çekenlere vaatte bulunuyor.
- Sürdürülebilir kalkınma, yoksulluğun olmadığı, açlığın olmadığı, kırılgan kesimlerin ekolojik taleplerinin karşılandığı, ancak emek-sermaye çelişkisinin devam ettiği bir sistemde hayata geçirilmeye çalışılan bir ekolojik politika stratejisi olduğu için problemli hale geliyor.
- 12:09Döngüsel Ekonomi
- Döngüsel ekonomi, Avrupa Birliği'nde uygulamaya konulan bir ekolojik politika stratejisi.
- Bu politikada stokların ve nesnelerin ömürlerini uzatarak ekosistem üzerindeki zararların azaltılmaya çalışılması amaçlanıyor.
- Malzemeler bir döngü gibi iktisadi sisteme girecek, kullanılmayan veya eskimiş malzemeler tekrar dönüştürülecek ve ekonomide yeniden kullanılacak.
- 12:53Kapitalizmin Ekolojik Sorunları
- Kapitalizm sürekli yeni ürünler üretip piyasaya sunarak ve hızlı tüketilmesiyle çalışır, bu da nesnelerin ömürlerinin uzatılmasına yönelik politikalarla çelişir.
- Döngüsel ekonomide üretilme nedeni sorgulanmaz, örneğin savaş sanayisinde eskimiş uçakların ve tankların parçaları yeniden kullanılarak yeni silahlar üretilmesi ekolojik sorunlara yol açar.
- Küçülme stratejisi, toplumsal üretim sürecine girdilerin ve çıktıların azaltılmasıyla ekosistem üzerindeki zararları minimuma indirmeyi amaçlar.
- 16:11Küçülme Stratejisinin Sorunları
- Küçülme stratejisi, ekolojik krizin nedeni olarak büyümeyi görür ve büyümeyi azaltarak krizi çözebileceğini düşünür.
- Bu strateji, büyümeci mantığın terk edilmesi gerektiğini savunur ancak büyümeci mantığın arkasındaki iktisadi ve siyasi yapısal nedenlerle ilgilenmez.
- Kapitalizm büyümüyorsa kapitalizm değildir, bu nedenle büyümeyen bir ekonomi inşa etmek kapitalizmin temel dinamiklerini değiştirmek anlamına gelir.
- 18:15Ekolojik Politikaların Sorunları
- Ekolojik krizi aşmaya yönelik pek çok öneri olsa da, bu önerileri hayata geçirecek sınıfsal aktörlerin işaretlenmemiş olması bir sorun oluşturur.
- Ekolojik politikalar, kapitalist düzenin birbirine geçmiş dişlerini kırma iddiası içermez ve emekçi sınıflar bakımından önceliklendirilmiş politikalar içermemektedir.
- Tüketim siyaseti, ekolojik sorunların tüketimden kaynaklandığını savunarak tüketicilerin tüketimlerini azaltmalarını ve ekolojik ürünleri tercih etmelerini önerir.
- 22:37Sınıfsal Ekoloji Politikasının Gerekliliği
- Ekolojik krizi çözmek için sınıfsal bir ekolojik politikasına ihtiyaç vardır çünkü problemin kaynağı sınıfsaldır.
- Dünyanın en zengin bireylerinin oluşturduğu bir milyarlık nüfus, ekolojik kaynakların %72'sini kullanırken, en yoksulların oluşturduğu 1,20 milyarlık nüfus sadece %1'ini kullanır.
- 18. yüzyıl sonlarından bugüne kadar dünyada yapılmış bütün karbon emisyonlarının %70'inden sadece 86 tane şirket sorumludur ve en zengin %1'in yıllık karbon salınımları, dünyadaki en yoksulun yaptığı karbon salınımlarının 2500 katıdır.
- 25:34İşçi Sınıfının Ekolojik Sorunlarla Karşılaşması
- Dünyada her onbeş saniyede bir işçi işyerine maruz kaldığı zehirli maddeler nedeniyle ölüyor ve her yıl ikivirgülyetmiş milyon işçi iş yerindeki sağlıksız koşulların sonucu olarak yaşamını yitiriyor.
- İkivirgülkırk milyon kişi de meslek hastalıklarının etkisiyle beklenenden erken yaşta ölüyor ve bu hastalıkların yüzde yetmiş'i kanserler.
- Türkiye'de 2018 yılında yapılan bir çalışmada meslek hastalıkları adı verilen ölenlerin sayısının on bin ile onsekiz bin kişi arasında olduğu tahmin ediliyor, ancak Türkiye'de yüzbin meslek hastalığı vakası kayıtlara girmiyor.
- 27:36İşçi Sınıfının Ekolojik Sorunlara Tepkisi
- İşçi sınıfı eylemleri raporlarında işyerindeki ekolojik koşulların bozukluğunun ile ilgili, işçilerin ekolojik sorunlara maruz kalması ile ilgili yapılmış eylem bulunmuyor.
- Siyasal bir programda ekoloji politikalarının ilk önceliği emekçi kesimlerin sorunlarını çözmek olmalı çünkü ekolojik sorunlardan en çok etkilenenler emekçi sınıflar.
- Sosyalist bir partinin ilk harekete geçirmesi gereken kesim emekçi sınıfları olduğu için, bu sorunların üzerine inşa edilmiş bir politikayla emekçi kesimleri ekoloji mücadelesiyle entegre hale getirmek mümkün olabilir.
- 29:06Emekçi Sınıfların Ekonomik Zorlukları
- 2014-2018 yılları arasında faturasını ödeyemediği için beş milyon küsür abonenin doğalgazı kesilirken, iki yıllık bir zaman diliminde de ondört milyon abonenin elektriği kesilmiş durumda.
- Türkiye'de okul çağı çocuklarında büyümenin izlenmesi araştırma raporuna göre doğu ve güneydoğu'daki çocuklar kronik açlık çekiyor ve bu kronik açlık nedeniyle gelişim bozuklukları ortaya çıkmış durumda.
- TUİK'in hane halkı tüketim harcamaları araştırmasına göre Türkiye'de en düşük gelire sahip olan ev halklarının besin ve alkolsüz içecekleri tüketim harcamaları içinde yüzde yirmisekiz küsür bir rakam.
- 31:45Emekçi Sınıfların Yaşam Koşulları
- Toplumun yüzde ellialtı'sı eskimiş ve yıpranmış mobilyalarını yenileyemiyor, yüzde otuzaltı'sı evinde akıtan çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi sorunu yaşıyor.
- Yaklaşık yüzde kırk'ı evin yalıtımının yetersiz olmasından ötürü ısınamıyor, yaklaşık beşte bir'i evin ısınma giderlerini karşılayamıyor.
- Yüzde ellisekiz'i evden uzakta bir haftalık tatil yapma olanaklarından yoksun.
- 33:09Sınıfsal Ekolojik Politika Gerekliliği
- Türkiye'deki emekçi yoksul kesimler zaten döngüsel ekonomiyi kendi hayatlarına geçirmişler ve tüketim siyasetinin "bunu yapma, bunu yapma, sade yaşa" dediklerini hayata geçirmiş insanlar.
- Sınıfsal bir ekolojik politikası geliştirmeye gerek var çünkü yoksul emekçi kesimlerin ekolojik yaşam koşullarını düzeltmek üzere ve onları önceliklendirilmiş bir politika olarak ekolojik politikasına ihtiyaç var.
- Bu siyasi programın öncelikle hedefleyebileceği ölçek işyeri ölçeği olabilir ve ikincisi hane ölçeğini de hedefleyen, onların barınma sorunlarıyla ekolojik yaşam koşullarını ilişkilendiren bir politikanın eşgüdümlenmesine ihtiyaç var.
- 35:20Ekolojik Politikanın Sektörel Boyutu
- Ekoloji politikasını sadece bir paragrafa sıkıştırmak bir ezberdir, sınıfsal temeli oturuyorsa bir program, o sınıfsal temel programın farklı başlıklarına nüfuz etmelidir.
- Kömürsüz Türkiye konusu özellikle iklim krizi ile ilgili olarak Türkiye er ya da geç pek çok Avrupa ülkesinde tartışılan konu olup, fosil yakıtlar önemli bir iklim ve ekolojik kriz problemi olduğu için kömürsüz bir Türkiye'yi nasıl inşa edilebilir konusunun üzerinde durmak gerekir.
- Türkiye'nin elektrik enerjisi arz fazlası varken, beş milyon abone parası olmadığı için elektrikleri kesiliyor, bu sorunu sadece ekoloji başlığı altında çözebileceğimiz bir problem değil, madencilik sektörüyle, enerji sektörüyle ve iklim sorunuyla ilgisi var.
- 38:02Madencilik ve İstihdam Politikaları
- Termik santraller ve kömür madenciliğinden vazgeçerken, kömür madenlerinde çalışan emekçilerin işsiz kalmayacağı veya zorluk çekmeyeceği bir istihdam politikasına ihtiyaç vardır.
- Kömür madenlerini kapatma kararı alındığında, emekçilerin istihdam edildiği farklı bir politikaya ihtiyaç vardır.
- 38:37Ulaşım Politikaları
- Otomobilsiz bir Türkiye'yi hedef alan, toplu taşımayı herkes için ücretsiz hale getiren bir ulaşım politikası önerilebilir.
- Belirli bir gelirin üstünde olanların otomobil satın alabildiği ve içine benzin koyabildiği düşünüldüğünde, onlara hitap edecek ücretsiz toplu taşıma gibi öneriler ortaya çıkartılabilir.
- 39:33İnşaat Sektörü ve Barınma Sorunu
- İnşaat sektörü kendiliğinden bir küçülme yaşıyor, ancak arz fazlası olduğu halde insanların penceresinin akıttığı, çatısının ne olduğu, yalıtımının olmadığı evlerde yaşadıkları görülüyor.
- İnşaat sektörü sadece yapılan binalardan ibaret değil, demir madenciliği, taş ocakları, mermer ocakları, hafriyat ve emekçi kesimler üzerindeki sömürü de dahil olmak üzere geniş bir alandır.
- Boş konutların barınma sorunu olanlarla ilişkilendirildiği durumda, inşaat sektörünün büyümesine ve ekolojik sorunların oluşmasına izin verilmemelidir.
- 41:15Atık Yönetimi ve Emekçiler
- Atık toplayıcıları ekolojik bir kamu hizmeti veriyor, sokaktaki çöpleri toplamakla kalmayıp ayrıştırıyor ve yeniden kullanılmalarını sağlıyorlar.
- Atık toplayıcıların belediyelerdeki atık yönetim sistemine entegrasyonu üzerinde durulabilir.
- Güvenceli bir iş, sağlıklı çalışma koşulları ve ekolojik bir kamu hizmeti yürütenlerin haklarının sağlandığı bir sistem ortaya çıkabilir.
- 42:32İnsan Olmayan Varlıklarla İlişki
- Doğadaki insan olmayan varlıklar (hayvanlar, bitkiler, ekosistem, tarihi, kültürel varlıklar) üzerinde insan tahakkümünün sona erdirilmesi ile ilgili bir eşitlikçi boyut vardır.
- Doğadan kullanım değerini üretenler emekçi kesimlerdir ve ekolojik krizden en çok onları etkileniyorlar.
- Hindistan'da Ganj ve Yamuna'ya tüzel kişilik verilmiş, Ekvator Anayasası'nda 2000-2008 tarihli doğa, insanlardan ayrı olarak bir hak sahibi özne olarak anayasaya girmiştir.
- 45:06Ekolojik ve Sınıfsal Temelli Siyasal Program
- Ekolojik bakımdan sınıfsal bir temeli olan, emekçileri temel alan ve öncelikle emekçilerin ekolojik sorunlarını çözmeye öncelik veren bir siyasal program önerilmektedir.
- Bu program, emekçileri ekolojik sorunlar karşısında seferber eden ve işyeri gibi yerlerde karşılaşılan ekolojik sorunları ve ekoloji mücadelesini buluşturan bir program olmalıdır.
- Emek, ekoloji bağlamını stratejinin bütünlüğüne yaymış olan bir siyasal program olarak tanımlanabilir.