Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, sosyal politika dersinin tarihsel gelişimini anlatan eğitim içeriğidir. Video, sosyal politikanın tanımından başlayarak tarihsel süreçte nasıl geliştiğini açıklamaktadır.
- Video, sosyal politikanın tarihsel gelişimini kronolojik olarak ele almaktadır. İlk olarak köleci toplum düzeni ve feodalite anlatılmakta, ardından ortaçağ'daki loncalar ve korporasyonlar açıklanmaktadır. Daha sonra sanayi devrimi, liberalizm, işçi sınıfının ortaya çıkışı ve işçi örgütlenmeleri detaylandırılmaktadır. Son olarak, devletin sosyal politikada ilk müdahalesinin 1802 yılında İngiltere'de dokuma sanayiinde çalışan çocukların korunmasına yönelik olduğu belirtilmektedir. Video, sosyal politika ders kitabının ikinci ünitesinde daha ayrıntılı bilgi bulunabileceğini de eklemektedir.
- 00:09Sosyal Politikanın Tarihsel Gelişimi
- Sosyal politikanın tanımlanmasında dar ve geniş perspektifin tarihsel anlamda incelenmesi gerekir.
- Sosyal politika, toplum ve devlet hayatında önemli rollere sahip olan sosyal, ekonomik, siyasi ve kültürel gelişmelere bağlı olarak farklı gelişim süreçleri izler.
- Bu konularla bağlantılı olarak kullanılacak anahtar kavramlar; sanayi devrimi, teodal düzen, teknolojik gelişme, fabrika üretimi, liberalizm, sınıf bilinci ve endüstri ilişkileridir.
- 01:24Sanayi Devrimi Öncesi Toplum Yapıları
- Toplum refahını sağlamak amacıyla iktisadi faaliyetlerin varlığı bugünkünden farklı da olsa çok eski dönemlere dayanır.
- İlk çağlarda toplum yapısı aile ekonomisi ve kölelik düzenine dayalıydı, köleci toplum düzeni iktisadi faaliyetin emek unsurunun köleler tarafından yerine getirildiği bir yapıdır.
- Ortaçağ'ın sosyal, ekonomik, siyasal ve hukuki düzenini belirleyen sistem kapalı tarım ekonomisi olarak tanımlanan feodalitedir.
- 02:25Feodalite ve Ortaçağ Emek-Sermaye İlişkileri
- Feodalite, mülkiyet ve egemenliğin birbirine katıldığı, siyasal iktidar ile ekonomik iktidarın aynı kişide birleştiği bir kavramdır.
- Ortaçağ'ın ilerleyen dönemlerinde Avrupa merkezli kölelik düzeni katılığını kaybetmeye başlar ve ilk çağın köle is gücüne dayanan iktisadi düzenin yerini ortaçağda loncalar alır.
- Loncalar, aynı bölgede yaşayan esnaf ve zanaatkarların örgütlendiği, ortaçağ üretim ve işgücü yapısının temelini oluşturan meslek organizasyonlarıdır.
- 03:24Korporasyonlar ve Sanayi Devrimi Öncesi Üretim
- Korporasyon, aynı meslek ve sanat dalında faaliyet gösterenlerin üretim birlikleri şeklinde oluşturdukları yapılardır.
- 17. yüzyıla kadar zanaat yaşamının sınırlı sermaye kullanımı, el emeği ve becerisine dayalı olma özelliğinde önemli bir değişim yaşanmaz.
- Araç-gereçlerdeki değişim, farklı zanaatkarlar tarafından üretilen parçaların bir araya getirilerek son ürün haline getirildiği merkezi imalathanelerin kurulup çoğalmasına yol açar.
- 04:34Sanayi Devrimi ve Ekonomik Değişim
- 18. yüzyılın ikinci yarısında bilimsel ve teknolojik gelişmelerin ortaya çıkardığı üretim anlayışı, toplumsal yapının ve tüm kurumların da değişimini beraberinde getirir.
- Sanayi devrimi, küçük zanaat üretiminin yerine fabrika üretiminin geçmesi ve makinelerin insan, hayvan, rüzgar, su, kuvvet ve kudretinin yerini alması şeklinde anlaşılmalıdır.
- Kapalı bir ekonomiden üretim ekonomisine geçişte ticaretin önemli bir fonksiyona sahip olduğu görülür, üretim ölçeğinin büyümesi, maliyetlerin düşmesi ve bunun fiyatlara yansıması ile pazarın genişlemesi ekonominin büyümesine yol açar.
- 05:48Sanayi Devrimi Sonrası İşçi Sınıfı ve Liberalizm
- Sanayi devrimi ile ortaya çıkan yeni üretim düzeni ve yeni sınıflar, ekonomik hayatı yönlendiren düşünürlerin de ortaya çıkmasına yol açar.
- 1776 yılında Adam Smith, liberal doktrini açıklayan ve kısaltılmış adı ile "Milletlerin Zenginliği" adlı ünlü yapıtını yayınlarken İngiltere'de sanayi devrimi başlamış ve geride birkaç aşamada bırakmıştır.
- Liberal iktisadi düşünce "bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler" sloganıyla bütünleşir, bu sloganla anlatılmak istenen piyasa dengelerine saygı duyulması gerektiği, piyasaya her türlü müdahalenin piyasa güçlerince cezalandırılacağıdır.
- 06:35Sanayi Devrimi'nin Sosyal Etkileri
- Liberal yaklaşımların özgürlükler ve zenginleşmeye yönelik belirledikleri kurallar böyledir, ancak bu zenginliğin dağıtımı noktasında büyük bir adaletsizlik yaşanır.
- Ortaya çıkan zenginliklerden en düşük pay emek kesimine düşerken, bu zenginliklerden en çok yararlanan grup ise burjuva sınıfı olur.
- 19. yüzyılın ortalarına doğru yaygın bir sefalet ve yoksullukla aşırı kapital birikimi arasında oluşan ekonomik dengesizlikler daha da belirginleşir.
- 07:10İşçi Sınıfı ve Örgütlenme
- Sanayi devrimi'nin çalışma ilişkilerinde yarattığı bir diğer sorun da uzayan çalışma süreleridir, işsiz kalanlara yönelik sigorta ve benzeri devlet korumalarının bulunmayışı bu grubun kendi içerisindeki rekabetini arttırır.
- İşçi sınıfı, bozulan iktisadi ve sosyal dengeyi yeniden sağlamanın, yoksulluk ve sefalete son vermenin yolunun kendi aralarında örgütlenmekten geçtiğine inanmaya başlar.
- 18. yüzyılın sonlarında başlayan örgütlenme düşüncesi, 19. yüzyılın ilk çeyreğinde kurumsal yapılara dönüşür.
- 08:24Sendikalar ve Devlet Müdahalesi
- Sanayileşen tüm ülkelerde dağınık bir yapıda başlayan işçi hareketlerinin uluslararası karakteri, 1864 yılında Londra'da yapılan bir enternasyonel ile ortaya çıkmıştır.
- İlerleyen süreçte sendikaların toplu pazarlık, grev ve toplu sözleşme hakları ile donatılması, çalışma hayatının güçlü bir aktörü olarak ortaya çıkmalarına ve sosyal politikaları şekillendiren etkin bir unsura dönüşmelerine neden olur.
- Sosyal politika oluşumuna ilişkin ilk kamu müdahalesi 1802 yılında İngiltere'den gelir, sanayide çalışan çocukların çalışma ilişkilerinin düzenlenmesine ilişkin basit bir uygulama ile başlayan müdahale anlayışı, çok kısa bir sürede geniş bir müdahale ağına dönüşür.