Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Sabancı Üniversitesi'nden Özge Kemahlıoğlu'nun sunduğu bir akademik ders formatındadır. Özge Kemahlıoğlu, siyaset bilimi alanında seçimler, siyasi partiler ve seçmenlerle ilişkiler üzerine çalışmaktadır.
- Ders, siyasi rejimler ve rejim değişiklikleri konusunu kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk olarak demokrasi kavramının tanımı ve tarihsel gelişimi incelenmekte, ardından rejim değişikliklerinin nedenleri ve mekanizmaları tartışılmaktadır. Video, modernleşme teorisi, Lipset, Metavera, Inghad ve Moore'un burjuva teorisi gibi yapısal açıklamaları ve aktör odaklı açıklamaları karşılaştırmakta, son olarak Şili örneği üzerinden askeri yönetimden sivil yönetime geçiş sürecini detaylı şekilde incelemektedir.
- Ders içeriğinde Venezuela'daki 2019 askeri ayaklanması, Huntington'un demokratikleşme dalgaları teorisi, hibrit rejim tartışmaları ve son yıllarda dünya çapında görülen demokratik gerileme (erozyon) kavramı da ele alınmaktadır. Ayrıca, WJIM veri seti kullanılarak dünya genelindeki demokrasi endekslerinin tarihsel gelişimi gösterilmekte ve Şili'deki demokratikleşme sürecinin Latin Amerika'daki diğer ülkelerle karşılaştırılması yapılmaktadır.
- Sunum ve Konuşmacının Tanıtımı
- Özge Kemahlıoğlu, Sabancı Üniversitesi'nden siyaset bilimci olarak siyasi rejimler ve rejim değişiklikleri konusunu ele alacak.
- Konuşmacı daha önce seçimler, siyasi partiler ve kaynakların kullanımı üzerine çalışırken, son dönemde iktidarda olanların avantajları ve özellikle rekabetçi otoriter devlet sistemlerde iktidar değişiklikleri üzerine yoğunlaştı.
- 01:18Venezuela Örneği
- 2019'da Venezuela'da Maduro iktidarında, muhalefet ise seçimlerin kısıtlı olduğu bir sistemin içindeydi.
- 30 Nisan 2019'da askeri bir ayaklanma yaşandı ve muhalefet lideri Guaido ev hapsinden çıkarıldı, ancak kısa süreli bu hareket iktidar değişikliği sağlamadı.
- Otoriter sistemlerde iktidar değişikliği yaşansa bile, bu değişimin demokratik bir sistem doğrultusunda olup olmayacağı garantisi yoktur.
- 04:19Latin Amerika'da Demokrasi Gerilemesi
- Latin Amerika son yıllarda demokratikleşme sürecinin durduğu ve geriye gittiği düşünülen bir bölge haline geldi.
- 2019'da Bolivya'da seçimlerden sonra darbe yaşanmış, ordunun siyasete müdahale etmesi ve sağ partilerin iktidara gelmesi gibi olaylar yaşandı.
- Demokrasinin gerilemesi, çöküşü veya "geriye gitmesi" gibi kavramlar son yıllarda siyaset bilimi literatüründe sıkça ele alınan konulardır.
- 06:08Demokrasi Tanımları
- Demokrasi tanımı çok zor bir konu olup, literatürde çok farklı tanımlar bulunmaktadır.
- Normatif açıdan yeni sistemler için yeni tanımlar oluşturulurken, ampirik çalışmalar için ortak bir tanım yakalanması gerekir.
- Karşılaştırmalı siyaset alanında genellikle daha dar tanımlar kullanılmaktadır.
- 08:19Schumpeter'in Demokrasi Tanımı
- Schumpeter'in "minimum tanım"ı, seçimlere odaklanan ve karşılaştırmalı siyasette sıkça kullanılan bir tanım olarak kabul edilir.
- Schumpeter'e göre demokrasi, halkın oyu için girişten rekabete dayalı bir mücadele yoluyla bireylerin karar verebilme gücünü elde ettiği siyasi kararlara varmak için yapılan kurumsal düzenlemelerdir.
- Schumpeter için önemli olan, seçimlerde farklı grupların iktidara gelmesi ve iktidar içerisinde değişim olabilmesidir, seçmenlerin tercihleri ise çok önemli değildir.
- 10:44Dahl'ın Demokrasi Tanımı
- Dahl'ın demokrasi tanımı da prosedürlere vurgu yaparken, toplumun tercihlerinin temsil edildiği bir siyasi sistemi vurgulamaktadır.
- Dahl'ın tanımında katılımcılık ve rekabet boyutlarına önem verilir, toplumdaki herkesin karar verme mekanizmasına katılabilmesi ve gerçek bir rekabetin sağlanması için koşulların olması gerektiği belirtilir.
- Dahl'ın tanımında ulaşılması gereken hedef, siyasetçilerin vatandaşlara ve halka cevap verebilmesi, tercihlerini temsil etmesi ve hesap verilebilirlikle hükümetin topluma karşı cevap verebilmesidir.
- 12:34Demokrasi İçin Gerekli Koşullar
- Demokrasi için gerekli koşullar arasında serbest vadi, seçimlerin olması, alternatif haber alma kaynaklarının mümkün olması, siyasi liderlerin destek ve oy için rekabet edebilme hakkı, tarımın görevlerine seçilebilme hakkı, oy verme hakkı, ifade hürriyeti ve örgüt ve katma hürriyeti bulunmaktadır.
- Sistemin demokratik olabilmesi için seçildikten sonra hükümetlerin ve siyasetçilerin kararlarını dışarıdan kurumsal baskılar veya gruplardan baskılar görmeden verebilmeleri ve uygulayabilmeleri önemlidir.
- Seçimlerin adil ve serbest olarak tekrarlanacağı ve herkes tarafından biliniyor olması, içselleştirilmiş olması da demokrasi için önemli bir özellik olarak eklenmiştir.
- 14:25Demokrasi Tanımı ve Ampirik Çalışmalar
- Demokrasi daha dar anlamda, siyasi sisteme odaklanarak tanımlanmaktadır çünkü farklı boyutları bir tanım içerisinde bulundurmak ampirik çalışmaların zorlaşmasına neden olur.
- Siyasi sistemin ekonomik performansı veya ekonomik kaynakların dağılımını etkilemesini anlamak için, demokrasi tanımına ekonomik kaynaklar dahil edilirse, bu ilişkiyi araştırmak mümkün olmaz.
- Siyasi kurumların ve sistemin nasıl organize edilmiş olduğuna dayanan tanımlar, siyasette daha çok kullanılmaktadır.
- 16:30Demokratikleşme Dalgaları
- Huntington'ın "demokratikleşmenin dalgalar halinde olması" kavramı, 19. ve 20. yüzyıllarda yaşanan ilk demokratikleşme dalgasını içerir.
- İkinci dalga, II. Dünya Savaşı sonrasında yaşanan demokratikleşme gerilemesi ve Büyük Buhran sonrası yaşanmıştır.
- Üçüncü dalga, 1974'te Portekiz'de yaşanan değişiklikle başlayıp, Sovyetler Birliği'nin çökmesi ile hız kazanmıştır.
- 18:36Hibrit Rejimler ve Demokratik Gerileme
- Demokratikleşme kavramının sorunlarının ortaya çıkması, özellikle üçüncü dalga sonrası yaşanan değişikliklerle ilgilidir.
- Sivil yönetime geçiş ve Sovyetler Birliği'nin çökmesi sonrası kurulan yeni sistemlerin demokrasi olarak adlandırılması, birçok sorun ortaya çıkarmıştır.
- 1990'ların sonlarında başlayan hibrit rejim tartışması, seçimsel kritik sistemler, rekabetçi otoriter sistemler ve farklı illebial sistemler gibi farklı terimler kullanılarak gelişmiştir.
- 20:56Demokratik Gerileme ve Erime
- 2016'dan sonra dünya çapında demokratik yavaşlama (erosion) ve demokratik gerileme (backsliding) tartışmaları artmıştır.
- Demokratik gerileme, ani müdahalelerden ziyade zaman içinde yavaş yavaş gerçekleşen değişmelerle karakterize edilmektedir.
- Gerileme sürecinde başlangıç ve bitiş noktaları önemlidir; bazı durumlarda demokratik sistemler otoriter sisteme doğru, bazılarında ise otoriter sistemler daha demokratik hale gelmektedir.
- 24:55Demokrasi ve Rekabet Edilebilir Ortam
- Uluslararası faktörler ve kurumlar (Avrupa Birliği gibi) bir dönem etkisini artırabilir.
- Eşit ve rekabet edilebilir ortam hiçbir zaman tam olarak mümkün değildir, farklı seçim sistemleri ve temsilci sorunları bu durumu zorlaştırır.
- Dağ'ın "polyarşi" kavramı, hiçbir yerde tamamen adil ve rekabetçi bir siyasi ortam olmadığı fikrini vurgulamaktadır.
- 26:07Rekabetçi Otoriter Sistemler
- Rekabetçi otoriter kavramı, Wesi Levey tarafından getirilmiş olup, seçimlerde muhalefetin rekabet sunduğu ancak iktidarın avantajlarından dolayı muhalefetin kazanma ihtimalinin çok az olduğu sistemleri ifade eder.
- Her iktidar kendi avantajına kullanabileceği durumlar vardır: seçim sistemleri, devlet fonları, iş gruplarıyla yakın ilişkiler.
- Bir sistemin demokratik mi yoksa otoriter mi olduğu karar vermek zordur, ancak iktidarın çok fazla avantajı olduğunda ve muhalefetin iktidara gelme olasılığının çok az olduğunda ülkeyi rekabetçi otoriter olarak adlandırmak gerekir.
- 29:30Demokrasi Endeksleri ve Dünya Genişindeki Değişim
- WJM (IDEM grubu) uzmanlardan bilgi toplayarak ülkelerdeki demokrasileri kodlamak için veri toplama girişimi yapmaktadır.
- Seçim demokrasi endeksi, seçimlerin olup olmadığı ve adil rekabetçi olup olmadığı ile ilgili sorulara dayanır.
- Liberal demokrasi endeksi, seçimlerin adil ve rekabetçi olması için eşit haklar sunulması ve özellikle yargı sisteminde bireylerin haklarını koruma imkanı olması gerektiği fikrini içerir.
- 32:31Dünya Genişindeki Demokrasi Trendleri
- Yıllar içerisinde dünya genelinde demokrasi ortalaması yükseliş göstermiştir, özellikle Huntington'un "üçüncü dalga" dediği dönemde hızlanmıştır.
- Son yıllarda demokrasiye yönelik bir azalma ve düşüş görülmektedir.
- Bölgesel olarak bakıldığında, seçim demokrasi kavramı kullanıldığında farklı bölgelerde demokrasinin yayılması ve gerileme dönemleri gözlemlenmektedir.
- 35:51Son Yıllardaki Demokrasi Sorunları
- Son yıllarda üçüncü dalgadan önceki kadar büyük bir demokrasi gerilemesi görülmemektedir, ancak bazı ülkelerde büyük sorunlar yaşanmaktadır.
- Tartışılan ülkeler arasında Venezuela, Rusya, Türkiye, Amerika ve Brezilya bulunmaktadır.
- Videonun sonraki kısımlarında farklı teoriler ve Şili örneği incelenecektir.
- 37:00Demokrasi Tanımları ve Venezuela Örneği
- Demokrasi tanımlamalarında prosedürel yaklaşımdan ziyade kuvvetler temelinde bir yaklaşım daha kuvvetli bir zemin sunabilir.
- Venezuela örneğinde Chavez döneminde liberal demokrasinin tanımında sorunlar yaşanmaya başlar, özellikle devletin farklı grupların haklarına müdahaleinde ve iktidarın denetimsiz hareketinde eleştiriler gelir.
- Maduro döneminde seçim demokrasisinin de ortadan kalktığı görülmüş, bu da liberal demokrasiye ulaşmış ülkelerde bazen liberal denetleme ve hakların korunması problemlerle başlayan süreçlerin seçim demokrasisinin de ortadan kalktığı bir şekilde ilerleyebilmesini gösterir.
- 39:43Huntington ve Schumpeter'ın Demokrasi Yaklaşımları
- Huntington'un ve Schumpeter'ın demokrasi tanımları arasında temel fark vardır; Schumpeter için rekabet sonucunda hükümetin değişip değişmemesi önemliyken, Huntington için bireylerin ve grupların tercihlerinin iktidarı etkilemesi önemlidir.
- Ülkeleri kategorize ederken, adil ve rekabetçi bir seçimin olup olmadığına bakıldığı için Huntington ve Schumpeter arasında büyük bir farklılık yoktur.
- Demokrasiyi anlamak açısından ikisi arasında önemli bir fark vardır; Schumpeter için temsiliyetin kuvvetlenmesi önemliyken, Huntington için kişilerin tercihlerinin toplumların tercihine doğru geçişi önemlidir.
- 42:18Demokratik Gerileme Kavramı
- Demokratik gerileme (democratic backslide) kavramı, demokrasinin kalitesindeki aşamalı bir düşüşü ifade eder.
- Literatürde daha çok odaklandığı ve gözlemlediği yavaş ve aşamalı bir gerileme durumları incelenir.
- Demokratik gerileme belirtileri arasında yürütmenin merkezileştirilmesi, yargı siyasallaşması, bağımsız medyaya yapılan saldırılar ve devlet kurumlarının özel çıkarlar için kullanılması sayılabilir.
- 44:18Demokratik Gerilemenin Nedenleri
- Demokratik gerilemenin nedenleri arasında ekonomik kriz, terör, dış tehditler ve kurumsal değişiklikler bulunur.
- Demokratik gerileme kavramı, diğer siyasi değişimlerden farklı olarak yavaş ve aşamalı bir süreç olarak tanımlanmıştır.
- Demokratik gerileme durumları daha son yıllarda görüldüğü için ampirik olarak çok kuvvetli bir şekilde araştırılmamıştır.
- Demokratik gerilemede genellikle önce kurumlar değişir, denetleme dengesi azalır, iktidar üzerindeki kısıtlar kaldırılır ve sonra farklı grupların haklarına müdahale edilir.
- 48:41Dış ve İç Faktörlerin Siyasi Değişimler Üzerindeki Etkisi
- Trump'un Amerika'da iktidara gelmesi ve Brezilya'da Bolsonaro'nun iktidara gelmesi gibi değişimler, dış faktörlerin etkisiyle daha kolay gerçekleşebilmiştir.
- Siyaset bilimi literatüründe rejim değişikliklerini anlamak için iktidar denetimlerinin azaltılması, medya bağımsızlıklarındaki sorunlar, kaynakların avantaj sağlayıcı kullanımı ve yargı denetimlerinin güçlenmesi gibi iç faktörler vurgulanmaktadır.
- Bu iç faktörlerin neden yaşandığını anlamaya çalışırken dış faktörlerin de önemli olduğu kabul edilmektedir.
- 56:28Hibrit Rejimler ve Türkiye
- Türkiye hibrit değişimlerden biri olarak tanımlanabilir ve bazı akademisyenler tarafından demokratik özellikler taşısa da aslında otoriter bir sistem olduğu düşünülmektedir.
- Hibrit rejimlerde bazıları demokrasiye daha yakın olurken bazıları otoriterlere daha yakın olabilmektedir.
- Ortalama gelir seviyesindeki insanların demokrasi ile daha çok ilişkili olduğu ve siyasi tavırlardan uzak durabileceği tartışmaları bulunmaktadır.
- 58:02Rejim Değişikliklerini Açıklayan Teoriler
- Siyaset biliminde rejim değişikliklerini açıklamak için yapısal açıklamalar ve aktör odaklı açıklamalar olarak iki gruba ayrılır.
- İlk literatürde modernleşme, endüstrileşme, zenginleşme, kentselleşme ve kültürel değişimler gibi unsurlar rejim değişikliklerini açıklamak için kullanılmıştır.
- Lipset'e göre modernleşme sürecinde orta sınıf büyüyecek, daha az radikal olacak ve demokrasinin devamı daha mümkün olacaktır.
- 1:01:04Modernleşme Teorisi ve Ekonomik Gelişme
- Modernleşme teorisini daha açan literatürler, ekonomik gelişimle birlikte post-materyalist değerlere (özgürlük ve ifade özgürlüğü) daha çok önem veren toplumların demokrasiyi daha çok destekleyeceği görüşünü savunmaktadır.
- Moore'un teorisi, modernleşme sürecinin farklı ülkelerde farklı şekilde gerçekleşebileceğini vurgulamaktadır.
- Moore'a göre, ekonomik olarak güçlenen burjuva sınıfı, aristokratlarla ortak ekonomik tercihlere sahip olmaya başlayarak devletin ekonomik baskısına gerek kalmadan siyasi kararlara katılım sağlayarak temsiliyeti genişletmiştir.
- 1:04:57Moore'un Modernleşme ve Demokrasi Teorisi
- Moore'a göre, aristokratların devletin baskıcı özelliklerini ekonomik açıdan kullanmayı tercih ederlerse faşist bir modernleşme yaşanabilir, köylülerin bağımsız hareket edebildiği durumlarda ise komünist bir modernleşme yaşanabilir.
- Moore, burjuvanın kuvvetlendiği ve devletin baskıcı rolünü kullanmak istemeyip ekonomik kararları etkilemek istediği durumlarda modernleşme demokrasi ile beraber yaşandığını ve burjuvaya sisteme katılma çabalarını demokratikleşme sürecinin önemli bir parçası olarak görüyor.
- Ruchmar ve Steven Stevens, Avrupa dışındaki örnekleri incelerken, burjuvanın demokrasiyi tamamlamadığını ve işçi sınıfının katılımını artırmak için önemli bir rol oynadığını, ekonomik gelişme ve endüstrileşmeyle işçi sınıfının büyümesinin siyasi sisteme katılım isteği yarattığını vurguluyorlar.
- 1:08:23Bağımlılık Teorisi ve Demokratik Çöküş
- Bağımlılık teorisi, modernleşmenin her zaman demokratikleşmeyle sonuçlanmayacağına dikkat çekerek, özellikle Amerika'da yaşanan ekonomik olarak gelişmiş ülkelerdeki demokratik çöküşleri açıklamaya çalışıyor.
- Odan'ın argümanı, endüstrileşmenin ilk başta popülist seçimlerin rol oynadığı bir siyasi sisteme geçişi sağladığı ancak ekonomik modellerin sorunları nedeniyle demokratik çöküşe yol açtığıdır.
- İlk dönemlerde tarım ürünleri ihracatına dayalı oligarşik dönemlerden sonra, ithal ikameci sanayileşme döneminde ekonomik başarılar sayesinde gelirlerin daha çok paylaşılabildiği popülist dönem yaşanmış, ancak ikinci aşamaya geçilememesi ve ekonomik modelin sıkıntıya girmesi sonucunda askeri darbeler yaşanmıştır.
- 1:14:16Ekonomik Eşitsizlik ve Demokrasi
- 2000'li yılların ortalarından sonra ekonomik eşitsizlik üzerine duran araştırmalar ortaya çıkmış, Acem ve Robinson'un çalışması önemlidir.
- Acem ve Robinson'a göre, demokrasilerde kaynaklara sahip olmayan toplumsal sınıfların daha çok etkisi olacak ve bu sınıfların demokrasiye geçiş sonrasında yeniden kaynak aktarımı olmasının mümkün olduğunu düşündüğü için demokrasiyi isteyecektir.
- Eşitsizliğin çok düşük olduğu durumlarda kaynaklara sahip olmayan grup çok büyük olmadığı için değişiklik istemez, eşitsizliğin çok yüksek olduğu durumlarda ise elitler kaynak paylaşımından çok fazla zarar göreceğini düşünerek baskıya gider, sadece orta seviyede eşitsizlikte demokratik değişim yaşanabilir.
- 1:19:09Aktör Odaklı Demokrasi Açıklamaları
- Aktör odaklı açıklamalar, yapısal faktörler yerine aktörlerin seçimlerini ve farklı grupların toplum içindeki etkilerine odaklanmaktadır.
- Nez'in çalışması, muhalefetin sisteme karşı sadık olmamasından dolayı çözülemeyen problemlerin kriz yaratması ve demokrasinin çökmesini araştırmaktadır.
- Otoriter sistemlerden demokrasiye geçişlerde aktörlere odaklanan çalışmalar, otoriter yönetimdeki ve muhalefetin içindeki bölünmelere ve anlaşmaların önemine vurgu yapmaktadır.
- 1:20:38Demokrasi Geçişi Anları
- Odana ve Schmidt'in çalışmalarında, demokrasi geçişi anları olarak siyasi an, askeri an ve ekonomik an belirtilmektedir.
- Siyasi an, muhalefet arasında koalisyon kurulması; askeri an, otoriter yönetimde yer almış grupların geçişi kabul etmesi; ekonomik an ise ekonomik kaynakların dağılımıyla ilgili anlaşmaya varılmasıdır.
- Carl'ın çalışmalarında anlaşmalara önem verilerek geçişin mümkün kılınması ve sonrasında geçilen sistemin özelliklerini belirleme açısından araştırmalar yapılmaktadır.
- 1:22:37Aktör Odaklı Açıklamaların Eleştirileri
- Aktör odaklı açıklamalar, yapısal açıklamalardan farklı olarak tanımsal açıklamalar getirmekte, ancak neden bazı ülkelerde geçişin sağlandığı, bazılarında sağlanmadığı konusunda açıklayıcı olamamaktadır.
- Bu açıklamalarda aktörlerin tercihlerini ve rejim tercihlerini yeterince araştırmamakta, bu da teorik eksikliklere yol açmaktadır.
- Literatürde istatistiksel analizler yapıldığında, ekonomik gelişim yüksek olan ülkelerde demokrasi istikrarının daha güçlü olduğu ve ekonomik eşitsizlikle demokrasinin istikrarsızlığı arasında ilişki olduğu görülmektedir.
- 1:27:31Şili Örneği
- Şili'de 11 Eylül 1973'te askeri darbe yaşanmış, Pinochet'in kişisel odaklı bir yönetim başa geçmiştir.
- Pinochet döneminde ekonomik sistemin sanayileşme modelinden neoliberal, ticarete ve ihracata odaklanan bir sisteme geçilmiştir.
- 1982'de Şili'de büyük bir ekonomik kriz yaşanmış, %30 işsizlik ve %14 ekonomik küçülme oranıyla sonuçlanmıştır.
- 1:31:34Şili'deki Sivil Yönetime Geçiş
- Şili'deki sivil yönetime geçişte dönüm noktası, Pinochet'in kendisini yönetiminden çekmek için halk oylamasını kabul etmesidir.
- 1982 ekonomik krizi sonrası toplumsal açıdan muhalefetin güçlenmesi ve 1985'te farklı grupların birleşerek değişiklik talep etmesi olmuştur.
- 1:32:41Şili'de Sivil Yönetime Geçiş
- Şili'de sivil yönetime geçiş noktası, 1980 anayasasına göre 1988'de yapılacak plebisit ile belirlenmiştir.
- Pinochet, kendisinin plebisit'i kaybedeceğini düşünmekte ve bu sistemi devam ettirmektedir.
- Ekonomik krizden sonra ekonomik göstergelerin 1988-89 yıllarında kuvvetli olduğu ve ekonomik kaynak artışı topluma yayıldığı bir dönem yaşanmıştır.
- 1:34:55Plebisit Sonuçlarının Belirlenmesi
- Pinochet, plebisit'i kazanacağını düşünerek muhalefete serbest oylama ve sayım izni vermiştir.
- Seçim günü Pinochet'in kaybettiğini görünce, seçim sonuçlarının adil sayılmasına izin verecek mi veya seçim hilesi yapacak mı belirsizlik yaşanmıştır.
- Muhalefetin seçim öncesi sandık yönetmenlerini organize etmesi ve seçim gününde sandıkları gözetmesi, seçim sonuçlarının doğru sayılabilmesi için önemli olmuştur.
- 1:37:18Geçişin Aktör Odaklı Açıklamaları
- Seçim sonucunun açıklanmasında belirsizlik yaşanmış ve muhalefetteki sağ parti liderinin önemli bir rol oynamıştır.
- Askeri yönetim içindeki farklı komutanların seçim sonuçlarını kabul etmesi gerektiği konusunda Pinochet'in karşısına geçmeleri, geçişin gerçekleşmesine katkıda bulunmuştur.
- İçindeki bölünme ve muhalefetle aralarındaki koalisyon, özellikle Hristiyan Demokrat Parti ve sol partilerin beraber çalışabilmesi, bu geçişi mümkün kılabilmiştir.
- 1:39:00Geçişin Nedenleri ve Sonrası
- Şili'deki bu geçiş, uzun vadede ekonomik gelişmenin ve askeri rejim altında yaşanan baskıların sonucu olabilir.
- Hristiyan Demokratların sol partilerle beraber çalışabilmesi, 1973 öncesi mümkün olmayan bir durumdu.
- Sivil yönetime geçişten sonra da büyük belirsizlikler yaşanmış, tam anlamıyla demokrasiye geçilmediği ve kurumsal kısıtlamaların devam ettiği bir sistem yaşanmıştır.
- 1:43:13Demokrasinin Tamamlanması
- Sivil yönetime geçişten sonra Pinochet'in ordunun başında kalması, senatoda seçilmeyen pozisyonlara sahip olması ve ulusal güvenlik kurumunun etkisi gibi kısıtlamalar devam etmiştir.
- 2005'te anayasanın değişmesi ve 2015'te seçim sisteminin değişmesiyle kurumsal yapı tamamen değişmiştir.
- Demokrasiye geçişin tamamlanması 2005 yılı olarak düşünülebilirken, 2015'e kadar devam edebilir ve hala halkın büyük memnuniyetle karşılanmadığı bir durum yaşanmaktadır.
- 1:43:50Sivil Yönetime Geçiş ve İhaleler
- Sivil yönetme geçici hassaslığında, daha önceki otoriter sistem yönetimin içindeki siyasetçilerin insan hakları ihlalleriyle ilgili cezalandırılıp cezalandırılmayacağı önemli bir konu.
- İlk muhalif gruplar arasında koalisyon kurulduğunda ve geçiş için talepte bulunduklarında, cezalandırılmayacakları konusunda bir güven sağlamaya çalışıyorlar.
- Sivil yönetime geçişten sonra, onyedi yıllık devlet şiddetinin yaşandığı bir dönemden bahsediliyor ve bu insan hakları ihlallerinin ortaya çıkmasıyla sivil hükümetle asker arasında büyük bir mücadele yaşanıyor.
- 1:46:08Güvenlik ve Demokrasi Sorunu
- 1991-1990 yıllarında terör saldırılarıyla karşı karşıya kalınmasıyla güvenlik konusu ülkenin gündemine düşüyor.
- Sol ve sağ gruplar arasında hükümetin terör gruplarına yakın olduğu ve güvenlik sağlayamayacağı konusunda tartışmalar başlıyor.
- 1990 ve 1993'te Pinochet'in ailesinin içinde olduğu yolsuzluklarla ilgili araştırmalar başladığında, Pinochet'in askeri tehditlerle sivil yönetimi tehdit etmesi, demokrasiye doğru geçişin kısıtlı bir şekilde devam etmesine neden oluyor.
- 1:48:35Ekonomik ve Siyasi Değişimler
- Siyasi kurumlarda ve ekonomik yapıda değişim çok yavaş ilerliyor ve anayasadaki yapılamayan değişiklikler bu yavaşlığı artırıyor.
- 2006'da protestolar yaşanıyor ve 2009'da metrolardaki fiyat artışlarından çıkan protesto hareketi, lise öğrencilerinin metro biletlerini ödemeyerek kullanmalarıyla başlayıp bütün sistemi eleştiren bir protestoya dönüyor.
- 1973'ten beri olan değişikliklere rağmen, emeklilik, sağlık ve eğitim hizmetlerinde büyük problemler görülüyor ve 2016'da emeklilik fonları büyük bir tartışma konusu oluyor.
- 1:50:40Anayasa Değişiklikleri ve Sonuçlar
- 2005'te askeri darbe döneminden kalan anayasanın büyük değişikliklere gidiliyor ve kurumsal değişiklikler yaşanıyor.
- Son seçimlerden önce yeni bir anayasa talebi canlanıyor ve hükümet büyük değişiklikler yapmayı kabul ediyor.
- 26 Nisan 2020'de yapılması planlanan referandum, COVID-19 pandemisi nedeniyle erteleniyor.
- 1:52:41Toplumsal Memnuniyetsizlik ve Uluslararası Etkiler
- Şili'de 1973'te kesinlikle bir önceki darbe girişiminde birebir rolleri olduğu çeşitli kaynaklardan desteklenen bir durum var.
- Latin Amerika'da son dönemlerde büyük sorunlar yaşanıyor, ancak toplumsal memnuniyetsizlik sadece Venezuela ve Bolivya gibi ülkelerde değil, Şili'de de görülebiliyor.
- Şili'de son seçimlerde sağ hükümet başa geliyor ve ABD ile yakın ilişkiler kuruyor, ancak bu hükümete karşı siyasi, ekonomik ve sosyal sisteme karşı bir tepki geliyor.