Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Fenerbahçe Üniversitesi Dijital Politika Akademisi'nin Siyaset Bilimi kategorisinde Dr. Öğretim Üyesi Didem Doğan Yılmaz Duman tarafından sunulan bir akademik ders formatındadır. İzmir Demokrasi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü'nde görev yapan eğitmen, siyaset ve iktidar ilişkisinin sosyopolitik analizini ele almaktadır.
- Ders, iktidar kavramının farklı disiplinlerdeki (siyaset bilimi, siyaset sosyolojisi, psikoloji) nasıl ele alındığını karşılaştırmalı olarak incelemektedir. Klasik ve modern iktidar yaklaşımları, iktidarın farklı yüzleri (karar verme, karar verme verdirmeme, manipülasyon, algılarla oynama ve söylem üzerinden uygulama) detaylı şekilde ele alınmaktadır. Ayrıca, siyaset biliminin tarihsel gelişimi, felsefi altyapısı ve disiplinler arası bir yapıya dönüşümü de anlatılmaktadır.
- Ders içeriğinde Steven Locke, Robert Dahl, Marksist, Weber, Michelman, Morris ve Poco gibi farklı düşünürlerin iktidar kavramına dair yaklaşımları karşılaştırılmakta, popülist siyaset, post-truth söylemi ve pandemi sürecindeki siyasi değişimler örneklerle açıklanmaktadır. Ayrıca, dijitalleşme ve küreselleşmenin siyasetin dinamiklerini nasıl değiştirdiği, feminist hareketin dalgaları ve toplumsal hareketlerin değişmesi gibi güncel konular da ele alınmaktadır.
- 00:13Dersin Tanıtımı
- Fenerbahçe Üniversitesi Dijital Politika Akademisi Siyaset Bilimi kategorisinde "Siyaset ve İktidar İlişkisinin Sosyopolitik Analizi" dersi sunulmaktadır.
- Dersin eğitmeni Dr. Öğretim Üyesi Didem Doğan Yılmaz Duman, İzmir Demokrasi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü'nde görev yapmaktadır.
- Bu video, siyaset bilimi kategorisinin ve akademinin son videosu olacak.
- 02:11İktidar Kavramının Önemi
- Bu derste siyaset biliminin içerisinde büyük yer tutan ve sosyal bilimler alanında interdisipliner bir yapıya sahip olan iktidar olgusu incelenecektir.
- Berth Russell'ın iktidarla ilgili benzetmesi, iktidarın enerji fizik açısından ne anlama geliyorsa sosyal bilimler için de o anlama geldiğini belirtmektedir.
- İktidar kavramı, karşılıklı bir ilişki alanı mı yoksa etkileyen, manipüle eden veya güç kullanan bir yapı mı olduğu sorusu siyaset bilimi alanında değerlendirilmesi gereken bir olgudur.
- 04:34Siyaset Biliminin Gelişimi
- Siyaset bilimi, sosyal bilimlerden hangi noktadan itibaren ayrılmakta olduğu incelenmelidir.
- Siyaset, ortak iyiliği amaçlayan bir fikir çatışması süreci olarak tanımlanabilir ve Aristo döneminde en üstün bilim olarak anlatılmıştır.
- Siyaset bilimi, felsefe alanında değerlendirilmiş, daha sonra anayasacılık hareketinden etkilenerek kurumlara odaklanarak hukukla birlikte alınmıştır.
- 06:04Siyaset Biliminin Evrimi
- Siyasetin ilk etapta felsefi altyapısı vardır, daha sonra anayasacılık hareketinden etkilenerek kurumlara odaklanmıştır.
- 19. yüzyılın son çeyreğinde siyaset bilimi tarihten ayrılan, sosyal bilimlerin diğer alanlarından ayrılan başlı başına bir bilim haline gelmiştir.
- 20. yüzyılda siyaset bilimi betimleyici yaklaşım kapsamında değerlendirilirken, davranışsalcılıktan etkilenmeye başladığında sosyal bilimlerin sınırları ortadan kalkmıştır.
- 08:34Siyaset Sosyolojisinin Doğuşu
- Siyaset sosyolojisinin doğduğu nokta, disiplinler arası iç içe geçişlerle birlikte ortaya çıkmıştır.
- 20. yüzyılın ilk yarısında siyaset bilimi bir devlet bilimi olarak kurumlar üzerine odaklanırken, daha sonra kurumsalcılıktan kopma ve toplum üzerine odaklanma olmuştur.
- İktidar araştırmalarının tek taraflı değil, iki taraflı şekilde değerlendirilmesi gerektiği, çünkü iktidar olgusunu kullanan ve uygulayan bir grup varsa, karşı tarafın da varlığı göz önünde bulundurulmalıdır.
- 11:00İktidar Kavramının Farklı Yaklaşımları
- İktidar kavramı sosyal bilimler içerisinde değerlendirilirken, siyaset biliminin odaklandığı iktidarla siyaset sosyolojisi içerisinde algıladığımız iktidar farklılık gösterir.
- İktidar çalışmaları psikoloji kapsamında da incelenirken, siyasal iktidarla toplumun her kesimi arasında var olan iktidarın ayrışması konusunda da farklı yaklaşımlar vardır.
- Siyaset biliminin evrimleşmesi, klasik iktidar algısına karşı ortaya çıkan modern iktidar olgusunda yeni bir alternatif sunmaktadır.
- 12:39Siyaset Kavramının Değişimi
- Siyaset kavramının genel itibariyle değiştiğini gözlemlemek gerekir; sanayi devrimi sonrası sanayi toplumları, post-sanayi toplumları, bilgi çağı ve dijital süreç siyasal olana odaklandığımız noktada farklılıkları net bir şekilde algılamamızı sağlar.
- Gelenekçi ve modernist yaklaşımlar iktidarın varlığını değerlendirirken, yeni siyaset kavramı siyasetin yeniden icat edilmesi kapsamında risk toplumları olarak değerlendirilmelidir.
- İktidar ilişkilerinde zor kullanma gücü, rıza, baskı, sınırlayıcılık, kabul etme ve boyun eğme gibi öğeler kullanılır.
- 14:31İktidar Kavramının Farklı Yaklaşımları
- Siyaset biliminden siyaset sosyolojisine kadar kavramsal süreçte iktidar, başkalarının davranışlarını etkileyebilme ve kontrol edebilme olanağı şeklinde karşımıza çıkmaktadır.
- Klasik yaklaşım, insan davranışlarını etkileyen bir süreç varsa direkt olarak orada bir iktidar ilişkisi olduğunu savunur; üniversite hiyerarşisi, şirket yapısı ve aile gibi her yapıda iktidar ilişkisi vardır.
- Modernist yaklaşım, siyaset biliminin ilgilendiği iktidarın herhangi bir iktidar değil, siyasal iktidar olduğunu vurgular.
- 18:28İktidar Kavramının Matematiksel Açıklaması
- İktidar kavramı matematiksel bir denklemle açıklanabilir: İktidar = Kuvvet + Rıza.
- İktidar sabit bir şekilde elinde tutulmak isteyen bir yapıdan bahsedilirken, uygulama yetkisine sahip olmak ve karşı tarafın rıza göstermesi gereklidir.
- İktidarın meşruiyeti, kabul edilebilirliği ve rıza gösterilmeye ihtiyacı vardır; rıza yoksa sadece kuvvet ve güç vardır, meşruiyeti sorgulanan bir durum söz konusudur.
- 20:31İktidar ve Rıza İlişkisi
- İktidarla gücü birbirine ayırmak mümkün değildir; rıza sürecinin girmesi normatif yaklaşımı beraberinde getirir.
- Bir iktidara rıza gösterme durumu bilinçli veya bilinçsiz olarak ortaya çıkabilir ve iktidara sahip olanın başkalarının buyruklarına uymalarını talep etme hakkı normlar, yazılı kurallar, teamüller veya sosyolojik gelenekler kapsamında verilmiştir.
- Steven Lux'un sistematik hale getirdiği iktidarın yüzleri kapsamında değerlendirme yapılabilir; geleneksel siyaset bilimciler kapsamında Robert Dahl en önemli temsilcilerinden biridir.
- 22:14İktidarın Farklı Yüzleri
- İktidarın birinci yüzü karar verme kapsamında ortaya çıkarken, ikinci yüzü karar verme verdirmeme durumunu ifade eder.
- Üçüncü yüz, manipülasyon, etkileme, algılarla oynama ve tercihleri etkileme içeren bir engelleme durumudur.
- Dördüncü yüz olarak, mücadele ile şekillenmenin özneleri, söylemin önemi ve bilgiyle birebir ilişki içerisinde olan disipline edici bir yetisi olan iktidar kavramı sunulmaktadır.
- 24:02İktidarın Farklı Yaklaşımları
- Marksist yaklaşımda sınıfsal hakimiyet ve üretici güçlerin denetimini elinde bulunduran hakim sınıfın varlığı vurgulanmaktadır.
- Michelman'ın açıklamasına göre iktidar dört farklı boyuta ayrılır: ideolojik iktidar, ekonomik iktidar, askeri iktidar ve siyasal iktidar.
- Morris'in sosyolojik yaklaşımında iktidarın uygulandığı topluluğun analiz edilmesi gerektiği, iktidarın değil hangi toplumda ne şekilde kullanıldığının incelenmesi gerektiği belirtilmektedir.
- 27:41İktidarın Sosyolojik ve Modern Yaklaşımları
- İktidar kavramının sorgulandığı topluluk nezninde değerlendirilmesi gerektiği, bu yaklaşımın sosyolojik bağlama yakınlaştırıldığı belirtilmektedir.
- Modern düşünürlerin algısında iktidar, birlikte iş yapabilme ve süreç yönetebilme olarak değerlendirilmektedir.
- Poco'nun yaklaşımı klasik yaklaşıma yaklaşmakta, iktidarın her yerde olduğu ve sürekli olarak yeniden üretime referans vermektedir.
- 30:51İktidarın Modern Yaklaşımı
- Marksist yaklaşımda üretim gücüne sahip olan yapının sahip olduğu bir olgu olması durumuna karşı çıkılmaktadır.
- İktidarın elle tutulabilecek, muhafaza edilebilecek bir şey olmadığı, sürekli bir değişen dinamik kapsamında ortaya çıktığı iddia edilmektedir.
- İktidarın bilgi üzerine kurulu bir durum olduğu ve bilgiye sahip olmanın iktidara sahip olmanın bir yolu olduğu belirtilmektedir.
- 31:36İktidar ve Söylem İlişkisi
- İktidar, dördüncü yüzü olarak sunulabilecek yapıya baktığımızda, söylem üzerinden bir iktidar uygulama durumuna evrilmektedir.
- Poco'nun yaptığı referans, etkileme ve etkilenme süreçlerinde her iki tarafın en azından kısmen özgürlük sürecine sahip olması gerektiğini vurgulamaktadır.
- İktidar ilişkileri iki taraflı olup, bir iletişim dinamiğine ihtiyaç duymaktadır.
- 34:04Söylemin Önemi ve Manipülasyon
- Söylem, gerçekliği dile dönüştüren bir araç değil, gerçeklik algılayışımızı şekillendiren bir sistem olarak gözlemlenir.
- Söylem, aynı olayı aktaran durumlarda bile bir çerçeveleme sürecinden geçerek karşı tarafı farklı biçimlerde etkileyebilir.
- Popülist siyaset, kıta Avrupa'sında ve Trump dönemi Amerika Birleşik Devletleri siyasetinde söylemin etkisini göstermektedir.
- 36:23Post-Truth Söylemi ve Algı Yönetimi
- Post-truth söylemi, toplumların algılarının artık var olan gerçeklikle değil, onlara aktarılan ve kurgulanan bir gerçeklik olarak ortaya çıktığını iddia etmektedir.
- Algı yönetiminin kamu yönetiminden daha etkili olduğu belirtilmektedir.
- Bilgi üzerinden devam eden bir iktidar algısı, baskıcı yapının ikinci plana atılmasıyla ortaya çıkmıştır.
- 38:31Yeni Siyaset Sosyolojisi
- Yeni siyaset sosyolojisi, kültürel politikalara öncelikli bir yaklaşım sergilemektedir.
- Kişisel olanın siyasal olduğunu iddia eden ikinci dalga feminist hareketten bu yana siyasal olanın değişmesi gözlemlenmektedir.
- Dijitalleşme süreci ve küreselleşmenin teknolojik ayağı, siyasetin değişimini hızlandırmıştır.
- 39:32Pandemi Sürecinde Siyasetin Değişimi
- 2019'un son çeyreğinde uzaktan eğitimler ve uzaktan çalışma süreçleri, pandemi sürecinde ortaya çıkan dinamiklerin hızlandırdığı bir süreçtir.
- Sağlık politikaları, pandemi sürecinde uluslararası boyutta işbirlikçi yapıyla değerlendirilmeye başlamıştır.
- Pandemi döneminde insan hareketliliğinin kısıtlanması, seyahat hakkının elinden alınması ve temel hakların sorgulanması gibi durumlar siyasetin dinamiklerinin değişkenliğini göstermektedir.
- 42:00Siyaset Sosyolojisi ve Kültürel Politikalar
- Siyaset sosyolojisi, davranışsal ekolüyle siyaset ve siyaset bilimi arasında kalkan sınırları refere ederken, günümüzde düşünsel temele dönme tartışması kendini göstermektedir.
- Kültürel politikaların varlığı, iktidar ilişkilerinin devinimi sürecinde siyasal kapsamda değerlendirilemeyen alanları göstermektedir.
- Popülist siyasetin kimlik siyasetiyle eklemlenmesi süreci, kültürel yapıların varlığı kapsamında değerlendirilmelidir.
- 43:31Toplumsal Hareketler ve Feminizm
- İkinci feminist hareketin olduğu dönemde toplumsal hareketlerin kalabalık olarak bakılması durumu söz konusuken, değişen dinamik kabul edilmesi ve olumlandırma durumu yaşanmıştır.
- İkinci feminist dalga kapsamında kişisel olanın siyasal olduğunun iddia edilmesi durumu, günümüzde de devam etmektedir.
- Feminizmin bir ideoloji olup olmadığı tartışmaları, ideolojilerin incelenmesinde net bir örnek olarak gösterilmektedir.
- 44:34Siyaset ve Toplumsal Talepler
- Toplumdan gelen taleplerden bağımsız bir siyaset sürecini veya siyaset bilimini değerlendirmenin mümkün olmadığı belirtilmektedir.
- Kümülatif değişim, kümülatif etkileşim, kültürel politikalar ve yükselen kimlik siyaseti, iktidarın her yerdeliğine doğru götürmektedir.
- Taciz edilen kadın, sendika taleplerini iletmek isteyen işçi sınıfı gibi durumlar, siyasal olgu ve siyasal tartışma konusu olarak değerlendirilmelidir.
- 46:55Dersin Kapanışı ve Proje Tanıtımı
- Fenerbahçe Üniversitesi Dijital Politika Akademisi'nin son dersi tamamlanmıştır.
- Proje, daha bilinçli seçmenler ve vatandaşlar olmak için temel politika ve iktisat bilgisine sahip olma motivasyonuyla başlatılmıştır.
- Proje kapsamında akademik danışmanlar, konuklar, idari ve akademik personel, Fenerbahçe Üniversitesi Uluslararası İşler ve Politika Kulübü ekibi ve diğer destekçiler için teşekkür edilmektedir.