Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, siyaset kavramının etimolojik kökenlerinden günümüze kadar olan tarihsel gelişimini ve farklı anlamlarını açıklayan bir eğitim içeriğidir.
- Video, siyaset kelimesinin Arapça'dan Türkçe'ye geçişini ve etimolojik kökenlerini anlatarak başlar, ardından İslam düşüncesinde siyaset kavramının iki farklı yaklaşımını, Osmanlı Devleti'ndeki kullanımını ve Batı dillerindeki karşılığı olan politika kavramının kökenlerini ele alır. İkinci bölümde ise siyaset bilimcilerin siyaseti "devlet yönetimi", "iktidar mücadelesi", "toplumlarda düzeni ve adaleti tesis etmek için gösterilen faaliyetler" ve "maddi ve manevi değerlerin otoriteye dayalı olarak dağıtılması süreci" olarak tanımlamaları incelenir.
- Video, siyasetin sadece modern devletlere özgü bir faaliyet olmadığını, tüm toplumsal ve siyasal organizasyonların ortak özelliği olduğunu vurgulayarak, siyasetin toplumsal hayatın farklılıklarına dayalı bir iktidar mücadelesi olarak anlaşılmasının temelindeki mantığı açıklar.
- 00:10Siyaset Kavramının Etimolojik Kökeni
- Siyaset kavramı günlük konuşma dilinde ve toplumsal bilimler alanında farklı anlamlarda kullanılmaktadır.
- Siyaset kelimesi Arapça'dan Türkçe'ye geçen "siyasa" kökünden gelmekte olup, yönetmek, eğitmek, yetiştirmek anlamına gelmektedir.
- Etimolojik olarak İbranice Kitab-ı Mukaddes'teki at anlamına gelen "suus" kelimesine bağlanmaktadır.
- 00:49Siyaset Kavramının Tarihsel Gelişimi
- Orijinal olarak bu kelime bedevi toplumlarında hayvanların, özellikle atların ve develerin terbiye edilmesi için kullanılmış, atları tımar eden kişiye "seyis" adı verilmiştir.
- Birine bakmak, yetiştirmek, terbiye etmek, yönetmek anlamını kazanan siyaset kelimesi daha sonra şehirlerin ve insanların yönetiminde kullanılmıştır.
- Şehirlerin ve insanların yönetimi anlamında kullanıldığında siyaset, onların refahını artırmak için belirli bir yöntemle onları yönetmenin sanatsal ifadesidir.
- 01:34İslam Düşüncesinde Siyaset Kavramı
- Müslüman ilim adamları, şehir ve toplum yönetimi alanında erdem ve faziletle ilgili eserleri "siyasetname" ismi altında toplamışlardır.
- Ortaçağ İslam düşüncesinde siyaset kavramına iki farklı yaklaşım vardır: Müslüman hukukçuların anayasa ve kamu hukukuna ilişkin teorilerini siyaset kavramıyla İslam hukukunun bir alt dalı olarak ele almaları ve Müslüman fikir adamlarının eski Yunan felsefesinin etkisi altında ideal bir siyasal organizasyonunu ortaya koymada siyaset kavramını kullanmaları.
- En iyi siyasi rejimin bulunması amacına yönelik çabalarla bir siyaset felsefesi gelişmiş, amaç siyasal rejim ile erdem ve fazilete dayalı bir hayat arasındaki ilişkileri belirlemekti.
- 02:23Modern Dönemde Siyaset Kavramı
- Modern dönemde Arapça literatürde siyasa ve siyasi kelimeleri Batı dillerindeki politika, politik ve polisi kelimelerinin anlamlarını kazanarak onların yerine kullanılmaya başlanmıştır.
- Osmanlı Devleti'nde siyaset kelimesi genelde devlete karşı işlenen suçların fiziki olarak cezalandırılması anlamında kullanılmıştır.
- Abbasilerden sonra Türk-Islam yönetimlerinde görülen bu ceza genellikle "siyaset" veya "siyaset etmek" şeklinde ifade edilmiştir.
- 03:33Politika Kavramı
- Türkçede siyaset kelimesinin yerine aynı anlamda kullanılan politika kelimesi siyasetin Batı dillerindeki karşılığıdır.
- Politikanın kökü Eski Yunan'da şehir devletleri için kullanılan "polis", yurttaş için kullanılan "polites", devlet yapısı, siyasal rejim ve anayasa anlamında kullanılan "politei" kelimelerinden gelmektedir.
- Aristoteles'in yaşadığı dönemdeki şehir devletlerini, anayasalarını, örgütlenmelerini ve siyasal rejimleri incelediği "Politika" adında bir kitabı bulunmaktadır.
- 04:24Aristoteles'in Siyaset Anlayışı
- Aristoteles bu kitabında aile, köy ve şehir birliklerini doğal topluluklar olarak görmekte ve polis devletin aile ve bireylere göre önceliği bulunduğunu, çünkü bütünün parçalardan önce geldiğini söylemektedir.
- İnsanın politik bir hayvan olduğunu söyleyen Aristoteles'e göre polis devletin temel amacı iyi yaşamadır ve toplulukların en üstünü ve hepsini kapsayanı olan her devlet iyi bir amaçla kurulmuş bir topluluktur.
- Aristoteles, bir yandan iyi yaşamanın temini için en yüksek iyiyi amaçlayan devletin faaliyetlerine politika adını verirken, diğer yandan en üstün topluluk olan devlet ve devlet adamları ile uyrukları arasındaki egemenlik ilişkisinin, diğer doğal topluluk olan ailedeki aile reisiyle ev halkı, efendi ile köleleri arasındaki ilişkiden farklı olduğunu belirtmektedir.
- 06:08Politika Kavramının Batı'daki Gelişimi
- Latince'de polisin yerini kamu işi, kamuya ve yurttaşlığa ilişkin faaliyetler anlamında "respublica" (cumhuriyet) almış ve devletle kaynaşmıştır.
- Politika 13. yüzyıldan itibaren Batı dillerinin sözlüklerine girmiş ve devlet yönetimi olarak tanımlanmıştır.
- 20. yüzyılda kaleme alınan bazı siyaset bilimleri kitaplarında da politikanın Aristoteles gibi iyi yaşamayı temine yönelik devlet yönetimi ile ilgili işler anlamında kullanıldığı da gözlemlenmiştir.
- 08:40Siyasetin İktidar Mücadelesi Olarak Anlaşılması
- Siyaset biliminin henüz bağımsız bir disiplin olarak gelişmediği dönemlerde, siyaset veya politikanın devlet yönetimi, devlet yönetimine ilişkin faaliyetlerin tümü, devletin diğer devletlerle ilişkileri ve vatandaşlığa ilişkin işler anlamında kullanılmıştır.
- Toplum hayatı temelde farklılıklar üzerinde kurulu bir hayattır ve toplumsal gerçeklik alanındaki farklılık olgusu, bireyler arasında bir iktidar ilişkisine yol açmaktadır.
- Van Dyck, siyaseti, kamuyu ilgilendiren sorunlarda kendi tercihlerini kabul ettirmek, bu tercihleri uygulatmak, başkalarının tercihlerinin gerçekleşmesini engellemek üzere çeşitli aktörlerin yürüttükleri bir mücadele şeklinde tanımlamıştır.
- 10:15İktidarın Önemi ve Siyasetin İktidar Mücadelesi Olarak Anlaşılması
- Örgütlenmiş en yüksek iktidar olan devlette ve toplumsal örgütlerde ortak çıkarların belirlenmesi, bunların gerçekleştirilmesi için belli yöntemlerin kararlaştırılması konularında bireylerin her zaman uzlaşmaları mümkün değildir.
- İktidar sahipleri bu gücü kullanarak veya kullanma tehdidinde bulunarak diğerlerinin tutum ve davranışlarını etkileyebilir, değiştirebilir ve kendi isteklerine uydurabilir.
- Siyasetin iktidar mücadelesi olarak anlaşılmasının temelinde toplumsal hayatın karşılıklı zıtlıkların çatışması ve siyasetin de bu mücadelede zıtlıkları belli dengede uzlaştıran bir faaliyet olarak görülmesi olgusu yasmaktadır.
- 12:29Siyasetin Farklı Tanımları
- Siyaseti iktidar mücadelesi veya savaş olarak görenler, toplumda bir azınlığın çoğunluk üzerindeki ayrıcalıklarını sürdürmeye hizmet ettiğini savunmaktadır.
- Siyaseti toplumlarda düzeni ve adalete hakim kılmak için gösterilen faaliyetlerin tümü şeklinde takdim edenler, toplumsal düzenin, çalışan menfaatlerin uyumlaştırılmasının ve adaletin sağlanması için her toplumda bir dizi çabanın gösterildiğini savunmaktadır.
- Siyaseti hem savaş hem de barış ve düzeni tesis etmek için gösterilen çabalar şeklinde birbirinden tamamen zıt kutuplardaki faaliyetler olarak anlamak mümkündür.
- 14:16Siyaseti Süreç Olarak Görme
- Siyaseti daha çok bir süreç olarak gören siyaset bilimciler vardır ve Eastern'in siyaseti maddi ve manevi değerlerin otoriteye dayalı olarak dağıtılması süreci şeklinde tanımı meşhur olmuştur.
- Toplumsal hayatta bir dizi ortak maddi ve manevi değer oluşmakta ve bunlar bir biçimde bölüşülmektedir; hayatın her düzeyinde devamlı yeni değerler oluşturuluyor ve bunların belli şekillerde bölüştürülüyor.
- Bir bölüşümün siyasal olabilmesi için yönetilenlerle kabullerine yani rızaya göre sürece müdahale etme ve gerekirse güç kullanma yetkisine sahip kişilerin, yani yönetenlerin bir faaliyeti olmalıdır.
- 16:18Siyasetin Geniş Çerçevesi
- Siyasetin bu şekilde tanımlanması, onu salt devlete ilişkin işler, kurumlar ve faaliyetler olarak değil, otorite kullanımını gerektiren her türlü değerlerin bölüşüm faaliyeti olarak anlaşılması mümkündür.
- Siyasetin değerlerin otoriteye ilişkin olarak bölüşümü süreci olarak anlaşılması sadece modern ulus devletlere özgü bir faaliyet olmayıp, tüm toplumsal ve siyasal organizasyonların ortak özelliği olmaktadır.
- Siyaseti sadece ulus-devletin bir özelliği olarak görmek, henüz modern ulus-devlet haline gelmemiş toplumlarda siyasetin olmadığı gibi yanlış bir sonuca götürebilir.