Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan teknik bir eğitim içeriğidir. Eğitmen, toleranslar konusunun ikinci kısmını anlatmakta ve meslek liselerinde eğitim gören öğrenciler için faydalı bilgiler sunmaktadır.
- Video, şekil ve konum toleranslarının ne olduğunu ve önemini açıklayarak başlıyor, ardından yaklaşık 12-13 farklı tolerans türünü detaylı olarak anlatıyor. Doğrusallık, düzlemsellik, dairesellik, silindiriklik, paralellik, diklik, eğim, pozisyon, ortak merkezlilik, simetri ve dairesel hareket (yalpalama) gibi tolerans türleri örneklerle açıklanıyor.
- Videoda ayrıca referans yüzeylerinin nasıl belirleneceği, tolerans değerlerinin nasıl yorumlanacağı ve kontrol edileceği konusunda bilgiler veriliyor. Parça örnekleri üzerinden tolerans çizimlerinin nasıl okunacağı, özel bağlama aparatları ve kompresörlerin kullanımı, freze tezgahında parça işleme teknikleri gibi pratik bilgiler de paylaşılmaktadır.
- 00:02Şekil ve Konum Toleransları Tanıtımı
- Şekil ve konum toleransları, boyut toleranslarının yeterli olmadığı durumlarda, iş parçasının tornanın aynasına nasıl bağlanacağı, kompratör ile ayar çekilip çekilmeyeceği veya referans yüzeyinin neresi olması gerektiği gibi bilgileri vermek için kullanılır.
- Şekil ve konum toleransları, üretimi yapacak operatörü yönlendirmek amacıyla makine ressamlarının resim üzerinde oluşturduğu süslemelerdir ve imalat yöntemleridir.
- Bu toleranslar yaklaşık on iki-on üç tane olup, referans yüzeyi, tolerans değeri ve tolerans türü gibi bilgileri içerir.
- 01:57Referans Yüzeyi ve Tolerans Gösterimi
- Referans yüzeyi, iş parçasını işleyebilmek için sonraki aşamalarda dikkate alınması gereken, baz alınması gereken yüzeyi ifade eder.
- Şekil ve konum toleransları, referans yüzeyi ile bitmez ve karışıklıkları önlemek için yardımcı bir ölçülendirme çizgisi ile bağlanmalıdır.
- Tolerans ifadeleri, ölçülendirme çizgisinin tam hizasından verildiğinde o ölçünün bulunduğu ekseni, kenarından verildiğinde ise o yüzeyi ifade eder.
- 04:14Doğrusallık ve Düzlemsellik Toleransları
- Doğrusallık toleransı, bir milin içerisinde ekseninin nasıl olursa olsun doğrusallığı sınırlandırır ve tam ölçünün hizasından verildiğinde silindirik parçanın tam ortasından geçen ekseni ifade eder.
- Düzlemsellik toleransı genellikle yüzeylerde kullanılır ve freze tezgahında üretim sonrası iyileştirme işlemleri yapılıp yapılmayacağı hakkında bilgi verir.
- Dairesellik toleransı, yüzeyin belli bir noktasının değil, tamamına ait bir yüzeyin sınırlandırma yapar ve kompratör ile kontrol edilebilir.
- 06:14Silindiriklik ve Paralellik Toleransları
- Silindiriklik toleransı, yan yana duran iki silindir parçasının bulunmuş olduğu mesafeyi ifade eder ve tolerans bölgesi iki çap arasındaki bölge olarak gösterilir.
- Paralellik toleransı, iki yüzeyin birbirine hangi ölçüde paralel olması gerektiği ifade eder.
- Diklik toleransı, iki yüzeyin birbirine diklik derecesini belirtir.
- 07:23Eğim ve Pozisyon Toleransları
- Eğim (eğiklik veya açısallık) toleransı, bir elemanın konumu için açısal değerleri belirtir ve altmış dereceden sıfır onda bir değerinde sapma meydana gelebilir.
- Pozisyon toleransı, bir elemanın konumunun belirli bir çapın içerisinde olması gerektiğini ifade eder.
- Pozisyon toleransları için CNC tezgahlarında delikleri puntalamak veya açı değerinin türüne göre sinüs cetvelleri veya açısal değerleri olan mengeneler kullanılması gerekebilir.
- 09:23Ortak Merkezlilik ve Simetri Toleransları
- Ortak merkezlilik veya ortak eksenlilik toleransı, bir parçanın farklı açılardan bağlandığında eksenin sabit kalmasını sağlar.
- Simetri toleransı, bir parçanın belirli bir yüzeye göre simetriklik derecesini belirtir.
- Simetri toleransı, kanalın ölçüsüne göre pozisyonunun sağa sola doğru kayması olarak da yorumlanabilir.
- 11:14Dairesel Hareket ve Yalpalama Toleransları
- Dairesel hareket veya toplam yalpalama toleransı, özellikle porno parçalarını ilgilendiren bir tolerans grubudur.
- İki referans yüzeyi aynı kutu içerisinde kullanıldığında, her iki referans yüzeyine göre yalpalama değeri belirlenir.
- Toplam yalpalama, hem eksenel yalpalamayı hem de alın yüzeyindeki yalpalamayı kontrol etmeyi gerektirir.
- 12:32Tolerans Örneği
- Bir dayama parçası örneğinde, ön görünüş ve üst görünüş bilgileri verilmiştir.
- Ölçülerin bir kutu içerisinde alınması teorik tamlıktaki ölçüdür ve tolerans sınırlarına dahil olmak zorundadır.
- Parçanın yan yüzeyi birinci öncelik A, ikinci öncelik B olmak üzere sıfır tam yüzde beş milimetre diklik toleransına sahiptir.
- 14:25Toleranslar ve Referans Yüzeyleri
- Bir yüzeyin şekli ABC referanslarına göre yüzde beş milimetrelik bir toleransa sahiptir.
- Delik, ABC referans yüzeylerine göre sıfır tam yüzde bir milimetre toleransa sahip olmalıdır, aksi takdirde parça imalat dışı olacaktır.
- Taban yüzeyi yan yüzeye göre sıfırdan yüzde beş milimetre diklik toleransına sahiptir ve parçanın yan yüzeyleri referans yüzeyine göre düzlemsellik toleransına sahiptir.
- 16:26Referans Eksenleri ve Toleranslar
- C referansı ve B referansı, kare şeklindeki parçanın tam ortasında sanal eksenlerdir.
- Parçanın yanal yüzeyi ABC referans yüzeylerine göre sıfır virgül bir toleransına sahiptir ve düzlemsellik yüzeyde yüzde binde beş toleransına sahiptir.
- Maksimum malzeme şartı: ABC referanslarına göre maksimum malzeme kullanmak şartıyla bir elemanın konumu, çapı sıfır tam binde altı değerinde olan bir silindirin içerisinde olmalıdır.
- 18:22Kontrol Yöntemleri
- Dikdörtgen bir parçanın üst yüzeyinden düzlemsellik toleransı ve doğrusallık toleransı, özel altlıklarla ve kompresör ucuyla kontrol edilebilir.
- Silindiriklik toleransı, özel bir ölçme kontrolü aparatında parça bağlanarak kontrol edilebilir.
- Kompratör üzerindeki sağa ve sola doğru sapmalar, tolerans sınırlarının içerisinde olup olmadığımızı gösterir.
- 19:11Diklik ve Şekil Toleransları
- Bir çizginin şekli alt tarafı kapalı olduğunda bir yüzeyin şekli olur.
- B referansı yanal yüzeyi, A referansı diğer yüzey, C referansı alt yüzey yan yüzeye göre A referansına göre sıfır tam yüzde iki diklik toleransına sahiptir.
- Çizginin şekli A referansına, B referansına, C referansına öncelik sırasına dikkat ederek yüzde beş ölçüsünde olmalıdır.
- 20:25Sheet Metal Parçaları ve Toleranslar
- Bir sheet metal parçasının bükümü gerçekleştikten sonraki durumunda alt yüzeyi A referansı olacaktır.
- A referansına göre yüzeyin pozisyonu, bir yüzeyin şekli A referansına göre on beş değerindedir.
- Sapma değerleri için sanal bir eksenden bahsedilmektedir.
- 21:22Silindirik Parçalar ve Toleranslar
- Datum axis A (A referansı) silindirik parçanın ekseni, B referansı da verilmiştir.
- On milimetrelik delik A referansına göre paralellik sınırları içerisinde yüzde beş kayma yapabilir.
- Kontroller özel bağlama aparatları, yatağı ve özel kompresör ucuyla kalite kontrol birimlerinde gerçekleştirilebilir.
- 22:49Toleransların Önemi ve Uygulama
- Toleranslar, resmi okumayı bilen eleman yetersizliği nedeniyle tercih edilmemektedir.
- Freze tezgahında iş parçasını bağlayıp talaş kaldırırken önce A yüzeyini işledikten sonra B yüzeyini işlerken tarama kafasını yan çevirdiğiniz açıyı kontrol etmelisiniz.
- Parçayı bağlarken mümkün olduğunca taşlama tezlerinde üretilmiş bir altlığa ihtiyaç vardır ve plastik tokmak darbeleri ile alt taraftaki altlığın oynamamasını sağlamalısınız.
- 24:46Silindirik Parçaların Kontrolleri
- Silindirik bir parça A referans yüzeyine göre ekseni sıfır tam yüzde beş milimetre diklik toleransına sahiptir.
- Açısallık taban yüzeye göre kırkbeş derecelik açının toleransı yüzde beş milimetredir.
- Bir elemanın konumu (deliğin konumu) üç referans yüzeyine göre sıfır tam binde bir toleransına sahiptir ve bu kontrol için CNC tezgaha başvurmak veya özel bir kalıp yapmak gerekir.
- 26:53Yalpalama ve Simetriklik Kontrolleri
- Yalpalama A referansı tam ölçünün hizasından gösterilir ve parçanın eksenine göre çap yüzde binde bir milimetre ortak eksenlilik gerektirir.
- Simetriklik kontrolünde altmış milimetreden yirmi'ye çıkardığımızda kırk milimetre kalır ve bu sanal eksene göre sıfır tam yüzde beş milimetre sapma yapabilir.
- Yüzeyin yalpalama ya da salgı değeri parçanın eksenine göre toplam yalpalama değeri sıfır virgül yirmi milimetre olarak belirlenmiştir.
- 28:15Kaynak Önerileri
- İngilizce, İtalyanca, Fransızca olmasına rağmen resim dili ile bu tarz kitaplardan faydalanılabilir.
- Parçanın ekseni tam ölçü çizgisi hizasında gösterilir ve parçanın eksenine göre sıfır tam yüzde bir milimetre ortak eksenlilik gerektirir.
- Yorumlamakta güçlük çekilen resimler için soru-cevap, öneri ve ders notu desteği alınabilir.