Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İbrahim Uzun tarafından seslendirilen, Melissa Altın tarafından yazılan ve Enes Kocabey ile Çağrı Mert Bakırcı tarafından editörlüğe alınan bilgilendirici bir içeriktir.
- Video, psikolojik yansıtma (psychological projection) kavramını detaylı şekilde ele almaktadır. İçerikte yansıtmanın tanımı, Freud'un bu kavramı nasıl geliştirdiği, tarihsel gelişimi ve farklı yansıtma türleri (ne yansıtma, tamamlayıcı yansıtma, karşılıksız yansıtma) açıklanmaktadır. Ayrıca yansıtmanın günlük hayattaki örnekleri, narsistik kişilik bozukluğu ile ilişkisi ve yansıtma mekanizmasını durdurma yöntemleri de anlatılmaktadır.
- Video, yansıtmanın kısa vadede faydalı olabileceğini ancak uzun vadede sağlıklı ilişkiler kurmak için gerçeklerle yüzleşmenin gerekliliğini vurgulayarak sona ermektedir. Freud'un teorisine yönelik eleştiriler de içerikte yer almaktadır.
- 00:18Psikolojik Yansıtma Nedir?
- Psikolojik yansıtma (psychological projection), kişinin kendisiyle ilgili olumsuz ve kabul edilmez duygularını, dürtülerini veya özelliklerini başka bir kişiye, canlıya, nesneye veya gruba aktarmasını içeren bir savunma mekanizmasıdır.
- Bu mekanizma, Sigmund Freud tarafından ileri sürülmüş olup, bir insanın içinde olan biten süreçlerin sanki dışarıdan gelen bir etki ışığında gerçekleştiğini sanması ile ilişkilendirilmektedir.
- Psikolojik yansıtma, zihinsel olarak başa çıkmaya hazır olunmayan durumlarda iç çatışmalara karşı verilen bilinçaltı tepkilerdir ve insanların zorluklarla başa çıkmasında önemli bir rol oynar.
- 01:19Psikolojik Yansıtmanın Kullanım Alanları
- Günümüzde psikolojik yansıtma, kurbanı suçlama, aldatmayı rasyonalize etme ve zorbalık gibi birçok pratik alanda karşımıza çıkmaktadır.
- Psikolojik yansıtma sadece bireyler için geçerli değildir, türümüzün kolektif hafızası ve kimliği için de geçerli olabilir.
- Örneğin, türümüz içindeki vahşet eğilimini köpekbalığı gibi türlerin doğal avlanma güdülerine yansıtabilir veya uzaylıların tipik figürleri, insanların ve insanın doğa üzerindeki zulmünün diğer hayvanların gözünden nasıl gözüktüğünü yansıtmakta kullanılabilir.
- 02:04Psikolojik Yansıtmanın Tarihi
- Freud, hastalarıyla yaptığı seanslar sırasında bireylerin kendisinde olan fakat istemedikleri davranışları karşı tarafta varmış gibi gösterdiğini fark etti.
- Freud, psikolojik yansıtmayı, bireylerin kendilerinde bulunan ve rahatsız edici veya onlarda kaygı uyandıracak özelliklere karşı egolarını savunmak için kullandıkları bilinçsiz stratejilerden biri olarak tanımladı.
- Psikolojik yansıtma sözcüğü ilk kez Avusturyalı psikolog Sigmund Freud tarafından Wilhelm Phile'e yazdığı mektuplarda 1895 yılında kavramsallaştırılmıştır ve bazen Freudyen izdüşüm olarak da adlandırılır.
- 04:22Yansıtma Mekanizmasının Gelişimi
- Yansıtma temelde içselleştirilmiş bir iyi-kötü ayrımına dayanır ve bu nedenle immatür bir savunma mekanizması olarak değerlendirilir.
- Somut işlemler dönemindeki (7-11 yaş) çocuklar tarafından daha fazla kullanılan yansıtma, tehlikeli etkinlikleri kendilerinden uzaklaştırmasına ve tehlikelerin sorumluluğunu taşıyacak başka birini bulmasına yardımcı olur.
- Bireyler yansıtmayı bir savunma mekanizması olarak en çok erken ve orta ergenlik döneminde kullanmaya devam eder, ancak yetişkinlik döneminde de benlik algılarını tehdit eden durumlarda bu mekanizmayı kullanmaya başvurabilirler.
- 05:54Psikolojik Yansıtma Türleri
- Psikolojik yansıtma her zaman olumsuz duygu ve düşünceleri barındırmayabilir, istenmeyen duygularla ilişkili olmadığı durumlar da görülebilir.
- Normal yansıtma, kişilerin kendilerinde kabul edilmez, olumsuz duyguları ve tutumları başka birine atfederler.
- Tamamlayıcı yansıtma, kişinin başkalarının da kendisiyle benzer düşüncelere, inançlara veya hislere sahip olduğunu varsaydığı bir yansıtma türüdür ve olumsuz durumlar dışında olumlu önyargılar gibi daha zararsız yargıları içerebilir.
- Karşılıksız yansıtma, kişinin başkalarının da kendisiyle aynı beceri ve yeteneklere sahip olduğunu varsaymasıdır.
- Yansıtma her zaman sözlü şekilde ifade edilmez, bazen kişiler yansıtmayı davranışlarda da kullanabilir ve olumlu olguları içeren yansıtmaların kullanılması da mümkündür.
- 09:09Yansıtma Örnekleri
- Yansıtma, bireyin yaşamının farklı dönemlerinde kaygı uyandıran koşullarda bir savunma mekanizması olarak kullanılabilir.
- Eşine karşı sadakatsiz olan ancak bunu kabul etmeyip eşini diğer erkeklere ilgi duymakla suçlayan bir kişi yansıtmanın klasik bir örneğidir.
- Başkalarının eşyalarını çalma dürtüsünü hisseden fakat bu dürtüyü çevresindekilere yansıtan bir kişi de yansıtmanın bir örneğidir.
- 10:15Yansıtmanın Türleri
- Yansıtma sadece bireyin kendisinde sevmediği, bilinçaltında eksiklik ya da uygunsuz olarak gördüğü duygu ve davranışları başkalarına atfetmesi olarak görülmeyebilir.
- Bireyin kendini daha iyi hissetmek için başkaları hakkında olumsuz hikayeler yaratması da yansıtmanın bir örneğidir.
- Savunmacı yansıtma (defense for classic projection) olarak tanımlanması için bireyin kendinde inkar ettiği bir tutumu, benliğini korumak ve savunmak adına başkalarını suçlamada kullanması gerekir.
- 11:06Psikolojik Yansıtmanın Nedenleri
- Psikolojik yansıtma bir savunma mekanizmasıdır ve genellikle kabul edilmesi zor olan duygu ve düşüncelerle başa çıkabilmek için kullanılır.
- Bazı insanlar kendilerindeki olumsuz yönleri kabul etmek oldukça zordur ve geçmişten gelen birçok deneyim bilincin altında gömülü gibidir.
- Evrimsel psikoloji açısından, kişinin kendisini savunmasının zihne yerleşmiş bir olgudur ve olumsuz durumlar karşısında zihnimiz tehlikede olduğumuzu fark eder ve bizi savunmaya geçecek şekilde yönlendirir.
- 13:13Yansıtmanın Etkileri
- Yansıtma davranışı, diğer savunma mekanizmaları gibi bireye kısa vadede fayda sağlayabilir ve insanlar kendilerinde rahatsız oldukları gerçekleri başkalarına yükleyerek özgüvenlerini koruyabilirler.
- Yansıtmanın bir savunma mekanizması olarak sıklıkla kullanılması kıskançlık, zorbalık, kurbanı suçlama, küçümseme ve aşağılama gibi davranışları beraberinde getirerek kişilerarası ilişkilere zarar verebilecek niteliktedir.
- Araştırmalar, savunmacı yansıtmanın sıklıkla kullanılmasının borderline, narsistik, histrionik ve psikopatik kişilik bozuklukları ile ilişkili olan özelliklerle bağdaştığını göstermiştir.
- 15:03Yansıtma Mekanizmasını Durdurmak
- Yansıtma mekanizmalarının bilinçsiz olarak kullanılması onun fark edilmesini zorlaştırmaktadır ancak üstesinden gelinmesi imkansız değildir.
- Başlangıçta bireyin bu davranışı fark etmesinin yolu öz yansıtma (özdeğerlendirme) olabilir; kendimize sevmediğimiz davranışları düşünmek ve kişiliğimizin zayıf bulduğumuz yönlerini gözden geçirmek.
- Davranışlarımızı objektif bir biçimde gözlemlemek ve başkaları hakkında ne gibi çıkarımlar yaptığımızı düşünmek, insanlarla olan iletişimimizde bu davranışı gösterip göstermediğimizi tespit etmeye yarayacak.
- 16:31Freud Karşıtı Eleştiriler ve Sonuç
- Sosyal yansıtma üzerine araştırmalar, insanların diğerlerinin kendilerine benzer olduğuna inanma konusunda geniş bir eğilime sahip olmalarına ve bu nedenle kişisel özelliklerini başkalarına yansıtmalarına neden olan yanlış fikir birliği etkisi adı verilen bir etkinin var olduğunu göstermektedir.
- 1998 yılında yayınlanan bir meta-analiz, insanların savunmacı bir şekilde kendilerine ait belirli kötü özellikleri, onlara sahip olduklarını inkar etmenin bir yolu olarak başkalarına yansıttıkları görüşünün bilimsel verilerle sağlam bir şekilde desteklenmiş olmadığını sonucuna varmıştır.
- Psikolojik yansıtma, diğer tüm savunma mekanizmaları gibi kısa vadede faydalı olabilir, ancak uzun vadede daha sağlıklı ilişkiler kurmak ve daha kaliteli bir yaşama sahip olmak için bazı gerçeklerle yüzleşmek gerekir.