Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan psikoloji konulu eğitim içeriğidir. İlk bölümde psikolojinin temel kavramları ve gelişim dönemleri anlatılırken, ikinci bölümde psikoloji sınavlarına yönelik soru çözümleri yapılmaktadır.
- Video, psikolojinin genel tanımı ve temel ekolleri ile başlayıp, davranışların nedenleri, değişkenler, gelişim ve olgunlaşma kavramlarını açıklamaktadır. Daha sonra bellek çeşitleri, duyum ve algı, dikkat, gelişim dönemleri, kişiliğin katmanları ve kimlik oluşumu aşamaları ele alınmaktadır. İkinci bölümde ise davranış, uyarıcı, dil gelişimi, çevresel etkiler, ergenlik dönemi ve hormonlar gibi konuları içeren sorular çözülmektedir.
- Video, Milli Eğitim Bakanlığı psikolojik kazanım kavrama test sorularına da yer vermektedir ve psikoloji sınavlarına hazırlanan öğrenciler için faydalı bir kaynak niteliğindedir.
- 00:08Psikoloji Ekolleri
- Yapısalcı ekol (strüktüralizm), psikolojinin bilinci incelemesi gerektiğini savunur.
- Klasik davranışçı ekol (behaviorizm), sadece dıştan gözlenebilen davranışları incelemeyi savunur.
- Psikoanalitik ekol, sadece bilinçaltını incelemeyi savunur ve temsilcisi Freud'tur.
- Gestalt ekolü, psikolojinin bütünsel olarak zihni ele alması gerektiğini savunur.
- Yeni davranışçılık ekolü, sadece dıştan dolaylı olarak gözlenen davranışları incelemeyi savunur.
- 01:12Psikolojik Kavramlar
- Uyarıcı, davranışların nedenlerini; tepki ise uyarıcıya karşılık meydana gelen davranışları ifade eder.
- Sinir hücresine nöron, organizmanın genetik yapısına genotip, dış görünüşteki yansımasına ise fenotip denir.
- Uyarıcı değişkenler üç gruba ayrılır: çevresel değişkenler (sıcaklık, gürültü gibi), görev değişkenleri (görevin zorluğu, seçenek sayısı) ve katılımcı değişkenleri (zeka, cinsiyet, kaygı düzeyi).
- 02:46Gelişme ve Olgunlaşma
- Gelişme, döllenmeden ölüme dek organizmanın büyüme, olgunlaşma ve öğrenmelerin etkisiyle bedensel, zihinsel ve psikolojik değişimleridir.
- Olgunlaşma, kalıtımın etkisiyle organizmanın kendisinden beklenen işlevleri yerine getirebilecek düzeye gelmesini sağlayan biyolojik değişimlerdir.
- Ergenlik dönemine gelmek bir gelişim evresidir çünkü bedensel, zihinsel ve psikolojik değişimler içerir, olgunlaşma ise sadece biyolojik artışlar anlamına gelir.
- 03:35Bellek Çeşitleri
- Kısa süreli bellek, öğrenilen bilgilerin kısa süre bellekte tutulmasını sağlar, kapasitesi yedi birim ve bilginin kalma süresi en fazla otuz saniyedir.
- Daha fazla bilgi depolamak için gruplama ve zihinsel tekrarlar yapılır, bilgiler kodlanarak uzun süreli belleğe gönderilir.
- Uzun süreli bellek, öğrenilen bilgilerin uzun süreli bellekte kalmasını sağlayan süreçtir ve bilgiler yıllar sonra bile çağrılabilir.
- 04:43Duyum ve Algı
- Duyum, uyarıcının duyu organları aracılığıyla organizmaya alınmasıdır (işitme, görme, duyma, dokunma ve tatma).
- Algı, duyumların zihinsel süreçlerle anlamlandırılmasıdır.
- Dikkat, çevrede bulunan çok sayıda uyarıcıdan bazılarını seçmeyi ve onlara odaklanmayı sağlayan süreçtir.
- 05:47Gelişim Dönemleri
- Yenidoğan dönemi doğumdan sonraki ilk ayı kapsar, bebeklik eksi iki yaş, çocukluk iki-onbir yaş olarak kabul edilir.
- Ergenlik genel olarak oniki eksi yirmi yaş aralığında kabul edilir, erin (blue) çağı oniki eksi onbeş yaş aralığını kapsar.
- Ergenlik döneminde cinsel olgunluk, hormonal değişiklikler, kimlik gelişimi, ebeveynlerle sorunlar ve kuşak çatışmaları görülür.
- Ergenlik kızlarda on eksi onbir yaşında başlarken, erkeklerde oniki yaş civarında başlar; kızlarda zirve oniki yaş civarı iken erkeklerde on-ondört yaş arasında zirve yapar.
- Yetişkinlik genel olarak yirmi eksi altmışbeş yaş arası olarak kabul edilir, yaşlılık ise altmışbeş yaş ve üstü döneme aittir.
- 07:38Kişilik ve Kimlik
- Mizaç, kişiliğin doğuştan gelen özellikleridir (sinirlilik, inatçılık, güler yüzlülük).
- Karakter, çevrenin, toplumun etkisiyle şekillenen özelliklerdir (yardımseverlik, dürüstlük, vatanseverlik).
- Benlik, bireyin kendini nasıl gördüğü ile alakalıdır ve kişilik mizaç, karakter ve benliğin toplamıdır.
- Kimlik oluşumu dört aşamadan oluşur: dağınıklık, körü körüne bağlılık, askıya alma ve özdeşleşmenin başarılması.
- Özdeşleşmenin başarılması evresi ancak onsekiz ila yirmidört yaş arası dönemde gerçekleşir ve kimlik oluşumu yaşam boyu devam eder.
- 09:49Gelişim Kuramları
- Piaget'in bilişsel gelişim kuramı dört döneme ayrılır: duyusal-motor dönem (iki yaş), işlem öncesi dönem (iki eksi yedi yaş), somut işlemler dönemi (yedi-oniki yaş) ve soyut işlemler dönemi (oniki yaş ve üstü).
- Colberg'in ahlaki gelişim kuramı üç düzeye ayrılır: gelenek öncesi düzey, geleneksel düzey ve gelenek sonrası düzey.
- Gelenek öncesi düzeyde ilk evre ceza ve itaat ve ödüllendirmeye dayalıdır, ikinci evrede kurallara gereksinim duyulduğu sürece uyulur, üçüncü evrede aile ya da grup önemlidir, dördüncü evrede otoriteye uyma esastır, beşinci evrede toplum tarafından kabul edilmiş kurallara uyulur, altıncı evrede yaşamın değeri her şeyden üstündür.
- 11:33Milli Eğitim Soruları
- Bireyin fiziksel gelişiminin yaşamının tamamı düşünüldüğünde en hızlı olduğu dönem doğum öncesi dönemdir.
- Bilinçli davranış esas itibariyle iradeli bir nedene dayalı ve bir amaca dönüktür.
- 12:58Bilinçli ve Reflekssel Davranışlar
- Bilinçli davranışlar, eli sobadan yanan öğrencinin acil servise gitmesi, dersine iyi çalışan öğrencinin sınav öncesi dua etmesi, kariyer planlaması yapan birinin yabancı dil öğrenmesi ve araba kullanan kişinin aynı anda navigasyonu takip etmesi gibi örneklere sahiptir.
- Derste başka şeyler düşünen öğrencinin ismi okununca irkilmesi bir refleks olarak değerlendirilir ve bu bilinçli bir davranıştan ziyade bir harekettir.
- 13:43Uyarıcılar ve Davranışlar
- Duyduğumuz ses, gördüğümüz ışık ve aldığımız tat, davranışa iten temel uyarıcılardır.
- İçsel ve dışsal uyarıcılar, davranışın ortaya çıkmasının temel sağlayıcılarıdır.
- Açlık hissi ve yemek yeme ihtiyacı isteği içsel bir uyarıcıdır, diğer örnekler ise dışsal uyarıcılar olarak değerlendirilir.
- 14:48Çocukların Dil Gelişimi
- Çocukların dil gelişimi süreci, belli aşamaların gerçekleşmesiyle oluşur.
- Bir haftalık bebekler yalnızca ağlayarak kendilerini ifade edebilirken, iki ayın sonunda cıvıldamaya ve gak guk sesleri çıkarmaya başlarlar.
- Altı ayda hecelerken, iki buçuk yaşında ise içinde bulunduğu kültürün dilini kazanmaya başlarlar.
- Tüm bireylerde yaklaşık olarak aynı sırayla gelişim gerçekleşir.
- 15:56Çevresel Koşullar ve Davranışlar
- İnsanoglu, avcı-toplayıcı dönemde doğa ile mücadele adına çeşitli silahlar üreterek hayatta kalmaya çalışmıştır.
- Günümüzde şartlar değişmiş olsa da, hala ateşli silah bulundurma alışkanlığından vazgeçmemiştir.
- Dayak yediğinde kendini savunma refleksi göstermek, çevrenin etkisiyle değil doğuştan gelen bir refleks olduğu için çevresel koşulların etkisi sonucu ortaya çıkmış bir davranış değildir.
- 17:32Ergenlik Dönemi
- Ergenlik döneminde her iki cinsiyette de fizyolojik değişimler görülür ve cinsiyete bağlı olarak farklı zamanlarda gelişebilir.
- Ergenlik dönemine ait olmayan özellikler arasında ders başarısında artış bulunur.
- Ergenlik döneminde farklı tutum ve davranışlar sergilenebilir ve aynı cinsiyetteki kişiler arasında farklı zamanlarda yaşanabilir.
- 18:53Hormonlar ve Sağlık
- Ergenlik döneminde salgılanan hormonlar hayatımızın düzenleyicileridir.
- Östrojen hormonu normal miktarda salgılandığında kadınların bağışıklık sistemini güçlendirir ve mikrobik hastalıklara karşı dirençli hale getirir.
- Östrojen hormonu fazla salgılandığında meme ve rahim kanseri riskini artırmaktadır.