Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Bursa Uludağ Üniversitesi kütüphanesi vasıtasıyla gerçekleştirilen, Aykut Bey moderatörlüğünde bir akademisyen tarafından sunulan eğitim içerikli bir sunumdur. Konuşmacı, predatory (yağmacı) dergiler hakkında detaylı bilgiler vermektedir.
- Video, predatory dergilerin ne olduğunu, özellikleri, tuzak yöntemlerini ve Türkiye'deki durumunu ele almaktadır. Sunum, predatory dergilerin nasıl kurulduğunu, akademisyenlere nasıl tuzak kurduğunu, Türkiye'de 50-60'dan fazla Türkçe yayın yapan predatory dergi olduğunu ve Türkiye'nin bu dergilerde en çok editörlüğünü yapan ikinci ülke olduğunu açıklamaktadır. Ayrıca, akademik yayın kalitesi, dergilerin indeksleri ve prestijleri hakkında bilgiler de sunulmaktadır.
- Sunumda ayrıca, predatory dergilerin neden tercih edildiği, akademik teşvik yönetmeliği, akademik yükselme gibi nedenler ele alınmakta, dergilerin Q1, Q2, Q3 ve Q4 gibi kategorilere nasıl sınıflandırıldığı açıklanmakta ve Web of Science platformunda dergilerin nasıl aranacağı gösterilmektedir. Video, soru-cevap oturumuyla devam ederek katılımcıların sorularını yanıtlamaktadır.
- 00:07Bursa Uludağ Üniversitesi Kütüphanesi'nde Toplantı
- Bursa Uludağ Üniversitesi'nin kütüphanesi vasıtasıyla bir toplantı düzenleniyor.
- Toplantının temel konusu "şaibe de yağmacı predatory dergiler" olacak.
- Her yirmi dakikada bir ara verilecek ve bu aralarda katılımcıların görüşleri, soruları ve düşünceleri alınacak.
- 00:58Predatory Dergilerin Tanımı
- Predatory dergiler, İngilizce'den gelen bir kavram olup Türkçe'ye "şaibeli" olarak çevriliyor.
- İngilizce'de "predatör" kelimesi "tuzak kurup insanları yakalayan ve avlanan kişi" anlamında kullanılıyor.
- 2009 yılında Gök ve O iki tarafından bu kavram "yağmacı" olarak da tanımlanmaya başlanmış.
- 01:34Predatory Dergilerin Önemi
- Predatory dergiler kamuoyunu çok fazla meşgul ediyor.
- Bu konu, doktora bitirme sürecinde ve farklı kurumlarda farklı unsurlarda karşımıza çıkıyor.
- Predatory dergiler ve şaibeli dergiler birbirine karıştırılmamalı.
- 01:55İki Tür Dergi Türü
- İki tür dergi vardır: predatory dergiler ve hiçlik dergiler.
- Predatory dergiler gerçek editör ve hakemlerle yayın sürecini devam ettiriyor, baskı yapıyor ve Eric Index gibi önemli indekslerde yer alıyor.
- Hiçlik dergiler ise dünyada en popüler dergilerin sayfalarını kopyalıyor, sahte sayfalar oluşturuyor ve yayın için para alıyor.
- 04:26Predator Dergilerin Özellikleri
- Predator dergiler bilim dünyasının içine sızmış truva atlarıdır, editörleri ve hakemleri gerçek akademisyenlerdir.
- Bu dergilerin tek amacı para kazanmak, bilimin gelişmesine katkı sunmak değil.
- Hakem sürecinin neredeyse olmadığı bir sistem içinde makaleleri yayınlıyor ve indekslere gönderiyor.
- 06:24Türkiye'deki Predator Dergiler
- 2018 yılında Türkiye, dünyada şaibeli dergilerde en fazla yayın yapan üç ülkeden biriydi.
- 2018 yılında 22.000 makale predatory dergilerde tarandı, şu anda 18.000'in üzerinde makale bu dergilerde tarandığı biliniyor.
- Predator dergilerin neredeyse %80'i internet sitelerinden APC (editoryal processing charge) veya EPC (editöryal süreç parası) adı altında para alıyor.
- 08:56Predator Dergilerin Yeni Teknikleri
- Predator dergiler yeni teknikler geliştirmiş, PayPal veya Vice üzerinden para transferi yapılıyor.
- Editing, profreding veya çark adı altında hiçbir ücret almadıklarını gösteriyor ve belge veriyor.
- Türkiye'de 50'den fazla predatory derginin olduğu iddia ediliyor ve bunlar açık açık para alıyor.
- 10:47Predator Dergilere Yönelme Nedenleri
- Akademisyenler makale yayınlamak için para vermek yerine, kendi bilgilerini vererek para almalılar.
- Türkiye'de üniversitelerin ve akademisyenlerin predatory dergilere yönelmesinin önündeki engel mentalite ve bakış açısıdır.
- Türkiye'de bilim insanlarının desteklenmemesi ve akademik teşviklerin yanlış uygulanması, predatory dergilerin Türkiye'de yaşamaya devam etmesine neden oluyor.
- 14:09Predatory Dergilerin Özellikleri
- Predatory dergiler para karşılığı yayın yapıyor ve normal dergilerle birebir aynı editör süreçleri var.
- Bu dergilerin tek problemi editör süreçlerinin doğru düzgün işlememesi ve hakemlerin titiz incelemesi.
- Yüksek değerli dergilerde hakemlerin titizliği arttıkça makale gönderme süreci daha da zorlaşır.
- 15:10Predatory Dergilerin Tuzak Kurma Stratejileri
- Predatory dergilerin tuzak kurma stratejisi iki bakış açısıyla gerçekleşir: bilinen dergiler ve tuzak kurulan kitle.
- Bilinen dergiler kulaktan kulağa yayılır ve özellikle eğitim ve sosyal bilimlerde baskın bir şekilde görülür.
- Tuzak kurulan kitleye üç yöntem kullanılır: mail atma, indekslerde taranma iddiası ve hızlı yayın yapma arzusu.
- 17:01Mail Atma Yöntemi
- Predatory dergiler tarama motorları kullanarak Türkiye'deki akademisyenlerin maillerini toplar ve kategorize eder.
- Akademisyenlere mail atarak derginin yayın tarihini belirtir ve hızlı yayın yapma arzusunu kullanır.
- Türkiye'de hızlı yayın yapma arzusu, skor yapma ve akademik teşvikten faydalanmak gibi problemler vardır.
- 18:27İndekslerde Taranma İddiası
- Predatory dergiler mail atarak kendilerinin ERC, Scopus, Medline gibi indekslerde tarandığını iddia eder.
- Gerçekten predatory dergiler ERC'te bir, Scopus'ta yüzden fazla, ERC'te bu sayıyı yaklaştı ve Medline'da yirmi olarak gösterilmiştir.
- Akademisyenler, özellikle doçentlik için indekslerde yayın yapma zorunluluğunu düşünerek predatory dergilere başvurur.
- 21:22Predatory Dergilerin Etkileri
- Predatory dergiler bilimi, sağlığı ve eğitimi kirletir.
- Bu dergiler bilime olan güveni azaltır ve Türk akademisyenlerin gerçek bilim insanlarında yayın yapmasını engeller.
- Toplumda "akademisyenler sahte dergilerde yayın yapıp doçent oluyor, profesör oluyor" gibi tehlikeli bir algının oluşmasına neden olur.
- 22:31Predator Dergilerin Tuzak Yöntemleri
- Sosyal bilimlerde SCOSA taranan bir dergide yayın yapmak doçentlik şartını sağlıyor, ancak bu bir tuzak olabilir.
- Predator dergiler, botlar kullanarak akademisyenlerin geçmişteki makalelerini alıp, otomatik şablonlara yerleştirerek yayın teklif ediyor.
- Bu dergiler, makalelerin SCOSA'da tarandığını ve 20 günde yayınlanacağını iddia ederek akademisyenleri yanıltıyor.
- 23:43Predator Dergilerin Yaygınlaşması ve Etkileri
- Özellikle konferanslara davet edilirken ve kitap basma tekliflerinde predatory dergiler yaygın hale gelmiş durumda.
- Bu durum kütüphanecilere büyük bir sorumluluk düşürüyor ve akademisyenlerin kendilerini toplamaları gerekiyor.
- Özellikle lisansüstü eğitime değer vermek ve öğrencileri bu konuda bilgilendirmek önemlidir.
- 24:29Predator Dergilerin Ekonomik Kaynağı
- Predator dergilerin varlığı kapitalizm ve maddi kaygılardan kaynaklanıyor.
- Arz-talep dengesi açısından, talep arttıkça bu dergilerin sayısı da artıyor.
- Türkiye'de 2018 verilerine göre predatory dergilerde en çok yayın yapan üçüncü ülke iken, editörlüğünü yapan ülke ikinci sırada yer alıyor.
- 26:47Predator Dergilerin Kurulumu
- Predator dergi kurmak çok zor bir iş değil, sabahleyin başlayıp akşamleyin dergi çıkarmaya başlanabilir.
- Open Access Jordan mantığıyla bir site satın alıp, şablonla yerleştirerek yayına başlanabilir.
- Dergi Park portalı, Open Access'in kurduğu sistem veya profesyonel yazılımlar kullanılarak dergi yayıncılığı yapılabilir.
- 27:29Predatör Dergilerin Teknikleri
- Predatör dergiler farklı teknikler kullanarak para talep ediyor: yayına kabul sürecinde, yayın başlangıcında, baskıdan önce, İngilizce düzeltme, editing, indeks veya matbaa parası adı altında.
- Bir TL dahi verildiği andan itibaren bu dergilerin predatör olduğu düşünülmelidir.
- Dünyada çok saygın dergiler var, ancak bunların büyük çoğunluğu (yüzde doksanı) Springer, Alzhe Birey, Oxford, Cambridge gibi yayıncılar tarafından yayınlanıyor.
- 29:10Dergilerin Ücretlendirme Yöntemleri
- Eski dergilerin hiçbiri parasız yayın yapmıyor, ancak tüm dergilerin üç bin dolar veya beş bin dolar aldığını söylemek doğru değildir.
- Dünyanın en saygın dergilerine gönderilen makaleler için editörler para istemiyor, çünkü bilimsel ilerlemenin prestijini düşürmemek ve literatürdeki boşluğu doldurmak için yayın yapıyorlar.
- Open access (açık erişim) seçeneği, herkesin internete giren kütüphaneler yoluyla makaleye ulaşmasını sağlar, ancak bazı dergiler bu durumda bile para talep ediyor.
- 31:06Veritabanı Modelleri
- Bazı dergiler "of print" (fiziksel baskı) seçeneği sunuyor, bu durumda makale sadece veritabanına üye olan üniversiteler tarafından ulaşılabilir.
- Bazı dergiler, kaliteli makaleleri bir veritabanı oluşturup üniversite kütüphanelerine satıyor ve bu veritabanlarının yıllık kazancı milyon dolarlardan bahsediyor.
- Kütüphaneler üniversitelerin kalbinin olmasının temel özelliği olup, veri tabanlarına ve bilgiye ulaşmamızı sağlıyor.
- 32:44Makalelerin Erişilebilirliği
- Bazı dergiler makale için para almasa da, Türkiye'deki bütün kütüphaneler abone olduğu için makaleler ulaşılabilir.
- Dünyada Amerikan yeteri alıp belki geri kalmış ülkelerde bazıları abone değil, ancak SCAP gibi tekniklerle makalenin numarası kullanılarak ulaşılabilir.
- Günümüzde bir makalenin ulaşılamayan diye bir durum yoktur.
- 35:18Predatory Dergiler Hakkında Bilgiler
- Konuşmacı, predatory dergiler hakkında bilgi veren bir liste olduğunu ve bu listeyi yayın göndermeden önce kullanmanın önemli olduğunu belirtiyor.
- Farklı veritabanlarında tarama stratejileri kullanılarak predatory dergilerin %95'ini tespit etmek mümkün.
- Dünyada predatory dergilerin sayısı 2000-5000 arasında değişiyor ve bunlar açık erişim niteliği taşıyor.
- 36:49Predatory Dergilerin Yapısı
- Konuşmacı, 2008 yılında yaklaşık 2872 predatory dergi olduğunu ve bunları tek tek incelediklerini belirtiyor.
- Bu dergilerin büyük çoğunluğu Hindistan'da, ardından Amerika ve Türkiye'de kuruluyor.
- Türkiye'deki dergilerin yaklaşık %7-8'i predatory dergiler arasında yer alıyor.
- 38:39Predatory Dergilerde Yayın Yapanlar
- 2008 yılında predatory dergilerde en çok yayın yapan ülkeler sırasıyla Hindistan, Nijerya, Türkiye, Amerika, Çin, Suudi Arabistan ve Endonezya.
- Nüfusa bölündüğünde Türkiye ikinci sıraya geliyor, akademisyen sayısına bölündüğünde ise üçüncü sıraya geliyor.
- Şu anda Türkiye predatory dergilerde en çok yayın yapan ülkeler arasında beşinci sırada yer alıyor.
- 39:59Türkiye'deki Predatory Dergiler
- Türkiye predatory dergi editör sayısı bakımından ikinci sırada yer alıyor.
- Hindistan ve Amerika'da kurulan birçok dergi Türkiye'deki hocalara yıllık 1000-2000 dolara anlaşmalar yapıyor.
- Türkiye'de kurulan dergiler kısa sürede indekslere girmeyi başarıyor ve bu durum bilim dünyasında saygınlık kazandırıyor.
- 41:28Predatory Dergilerde Yayın Yapmanın Nedenleri
- Predatory dergilerde yayın yapan araştırmacıların en önemli nedeni akademik teşvik yönetmeliğinden sonra bu dergilerde yayın yapma performansının artması.
- İkinci neden ise akademik yükselme (doktora veya doçentlik) için bu dergilerde yayın yapma ihtiyacı.
- Yüksek lisans öğrencileri de bu dergilerde rahatlıkla yayın yapabilir ve bu süreç kısa sürüyor.
- 43:51Akademik Yükselme ve Teşvik
- Akademik yükselme sürecinde doçentlik ve doktora yükselme konuları ele alınmaktadır.
- Akademik teşvik, akademik yükselme sürecinde önemli bir faktördür.
- Akademik yükselme sürecinde isitip kaybetme korkusu, özellikle özel üniversitelerde yaygın bir sorundur.
- 44:37Predatory Dergilere Yönelme Nedenleri
- Predatory dergilere yönelme nedenlerinden biri, prestijli dergilerde yaşanan başarısızlık durumudur.
- Prestijli dergilerde yayın yapmak bilimin kurallarına uygun şekilde yapıldığında kolaydır, ancak predatory dergiler daha hızlı ve düşük ücretle yayın sağlar.
- Dergi bulma stratejilerinin düzgün yapılmaması, predatory dergilere yönelme nedenlerinden biridir.
- 46:04Başarısızlık Nedenleri
- Başarısızlık yaşanınca makalelerin boşa gitmemesi için predatory dergiler önerilmektedir.
- Başarısızlık nedenleri arasında önyargı, zaman alması, çetrefilli olması ve dergi bulunmaması gibi şehir efsaneleri bulunmaktadır.
- Sosyal bilimlerde yayın yapmak daha kolay olsa da, bilime katkı sunacak araştırmalar yapmak ve literatürdeki boşluğu yakalamak gerekmektedir.
- 48:01Predatory Dergilerin İndekslerde Durumu
- Predatory dergilerin Scopus, Medline ve diğer önemli indekslerde tarandığı iddia edilmektedir.
- 2020 yılında yayınlanan bir makalede, 3000 dergi incelenmiş ve predatory dergilerin indekslerde tarandığı gösterilmiştir.
- Scopus'ta 53, Eriç'te 12 ve Medline'da 48 predatory derginin indekslerde tarandığı ve ortalama 667 dolar aldıkları belirtilmiştir.
- 52:17Predatory Dergilerde Yayın Yapan Türk Akademisyenler
- Predatory dergilerde yayın yapan Türk akademisyenlerin sayısı oldukça yüksektir.
- En bilinen predatory dergilerde bile Türk akademisyenlerin yayınları bulunmaktadır.
- Dünyada 20 binden fazla predatory dergi olduğu ve incelenen 3000 dergiden %10-12'sinin predatory olduğu belirtilmiştir.
- 55:16Doçentlik Sürecindeki Sorunlar
- Konuşmacı, çıkmazlar ve paradokslar yerine, dergi predatory çıkmazlar ve kararların etkilerini ele almayı tercih ediyor.
- Hakim olmak için sadece birkaç makale okumak yeterli değil, bu konu tartışmalı bir konu.
- Konuşmacı, 2018 yılında yayınladığı makale sonrası adım atıldığını ve bu makalenin uluslararası bir sitede yayınlandıktan sonra internette çok paylaşıldığını belirtiyor.
- 56:21Doçentlik Başvuru Sürecindeki Hatalar
- Akademisyenler, doçentlik başvuru sürecinde yapılan hataları, etik kusurları ve yanlışları biliyorlar.
- 2018 yılından sonra iki önlem alınmaya çalışıldı: yağmacı dergilerin belirlenmesi ve bu dergilerin predatory listelerinde yer alması.
- Yağmacı dergilerin listeleri fen bilimleri veya tıp mantığıyla bakılamaz, bunların pirleri kütüphaneciler ve sahada çalışan öğretim görevlileri.
- 57:35Predatory Dergilerin Tanımlanması
- Türkiye'deki predatory dergiler ve listelerin geçerliliği yoktur.
- İlk karar, predatory dergilerin beyannamede kullanılmamasına ve doçentlik başvurusunda beyan alınmaması uygun olduğuna karar verilmiştir.
- İkinci karar, editörlere makale gönderdiğinizde kabul veya red şartına bakmaksızın para isterse bu predatory dergi olarak kabul edilmiştir.
- 59:29Predatory Dergilerin Özellikleri
- Predatory dergilerin ne olduğunu ve nereye bakılacağı belirtilmemiş, bu nedenle insanlar birbirini avcısı halde getirmiştir.
- Kara liste açıklamak mümkün olmasa da beyaz liste açıklamak mümkündür.
- Predatory dergilerin temel özelliği, adı ne olursa olsun yayın başlangıç ve bitiş sürecinde profreding adı altında bir kuruş para almamasıdır.
- 1:01:30Doçentlik Sisteminin Önemi
- Doçentlik sistemi ayak altına alınabilecek bir mesele değildir, akademisyenlerin bilimsel kimliğini zarar görür.
- Geçmişte doçentlik unvanı çok derin bir unvan olarak görülürdü, ancak günümüzde bu durum değişmiştir.
- Web of Science, dergipark gibi farklı veritabanları ve indeksler vardır, bunlar makaleleri, tezleri ve kitapları takip eder.
- 1:03:15Veritabanları ve İndeksler
- Dergipark veritabanı, tüm makalelere, tezlere ve kitapların tam metnine ulaştığımız bir depo olarak tanımlanır.
- Dergipark'ta 2000'den fazla dergi bulunurken, bunlardan sadece üç tanesi taranır.
- İndeksler, veritabanlarında bulunan dergileri, hakem süreçlerini ve editöryal süreçlerini takip eder, dergilerin etki büyüklüğünü ve yayın yapanların h indeksini belirler.
- 1:04:31Bilimsel İndeksler
- Sosyal bilimler atıf indeksi, fen bilimleri atıf indeksi ve sayı indeksi gibi dört ana indeks bulunmaktadır.
- Web of Science, bu indekslerin geliştirilmiş halidir ve SC Core indeksinin genişletilmiş halidir.
- İndekslerde makalelerin tamamına ulaşılabilir ve dergilerin impak faktörü, atıfları, yayın yapan kişilerin H indeksi gibi değerler incelenir.
- 1:05:57İndeks Kategorileri ve Dergilerin Sınıflandırılması
- İndekslerin altında kategoriler bulunur, örneğin eğitim bilimleri kategorisinin altında eğitim kategorileri yer alır.
- Her kategoride genellikle 200-300 arasında dergi bulunur ve bu dergilerin prestiji aynı değildir.
- Dergiler Q1, Q2, Q3 ve Q4 olarak sınıflandırılır; Q1 dergiler en prestijli ve en kaliteli olanlarıdır.
- 1:07:43Web of Science Kullanımı
- Web of Science'a üniversitenin proxy ayarları üzerinden veya kütüphanenin üzerinden erişilebilir.
- Dergilerin üzerine tıklanabiliyorsa, bu dergiler güncel ve güvenilirdir; tıklanamıyorsa eski veya güvenilir olmayabilir.
- Derginin tam ismini Web of Science'a yapıştırarak derginin tüm bilgilerine ulaşılabilir; impak faktörü, kategorisi ve sıralaması gibi bilgiler görüntülenebilir.
- 1:12:19Predatory Dergiler Hakkında Karar
- Yeni kararda, SC ve SC2 indeksli dergilerden çok para alsın ya da almasın predatory değildir.
- SC4 indeksli dergilerden para aldıysa mesafe koyulmalıdır.
- Bir derginin yayıncısı dernek ise (örneğin Amerikan Psikologlar Derneği) ve bu dernek para alıyorsa, bu dergi predatory olarak kabul edilmemektedir.
- 1:13:25Türkçe Predatory Dergiler
- Predatory dergi denildiğinde genellikle İngilizce dergiler aklımıza gelir, ancak Türkçe yayın yapan predatory dergiler de bulunmaktadır.
- Bu dergiler 300 TL, 500 TL, 1000 TL gibi farklı miktarda para alabilmektedir.
- Bu dergilerden uzak durulması önerilmektedir.
- 1:14:08Uludağ Üniversitesi Veritabanı
- Uludağ Üniversitesi veritabanı 2000'den fazla kişi tarafından kullanılmaktadır.
- Veritabanında bulunan hocaların her biri alanında uzman olup, kitapları veya makaleleri bulunmaktadır.
- Veritabanında 150'den fazla eğitim bulunmaktadır ve bu eğitimler TÜBİTAK, projeler ve makale yazımı gibi konulara odaklanmaktadır.
- 1:16:37Veritabanının Erişilebilirliği
- Uludağ Üniversitesi öğrencileri ve akademisyenleri kütüphane web sayfası üzerinden veritabanına ücretsiz erişebilmektedir.
- Veritabanında JAVI, makale yazım kuralları, bilim metni, sistematik derleme, veri analizi, araştırma yöntemleri gibi çeşitli eğitimler bulunmaktadır.
- Veritabanı sürekli güncellenmekte olup, doçentlere ve doçent adaylarına yönelik yeni dersler eklenmektedir.
- 1:18:30Şaibeli Dergiler Hakkında Sorular
- Konuşmacı, SC dergilerinde 2018'de sadece bir tane şaibeli dergi bulunduğunu belirtiyor.
- 2022 yılı itibariyle hiçbir derginin SSC veya SECDE olduğunu gösteremediklerini, ancak eskiden indeksten atılmış dergilerin sayısının çok fazla olduğunu söylüyor.
- Türkçe dergiler için şaibeli dergi listesi olmadığını, ancak makalenin başında, sonunda veya editing adı altında para alan dergilerin şaibeli olma olasılığı olduğunu belirtiyor.
- 1:20:36Dergi Kontrol Sistemleri
- Kemal İsteği bulunan dergilerin %90-95'inin zaten belli bir listede olduğunu ve "check submit" adı verilen ücretsiz kontrol sisteminin %95 başarı sağladığını belirtiyor.
- Boss'ta derecelendirmede The Journal Impact Factor'e göre Q+ olan dergilerin, The Journal Citation Indicators'a göre Q3 olması durumunda değerlendirilmesi gerektiği sorusuna cevap veriyor.
- Q1, Q2 gibi standartlaşmış meselelerin tartışmalar olduğunu ve farklı bilim dallarında Q4 ve Q3 gibi kategorilerin farklı değerlendirildiğini açıklıyor.
- 1:22:05Uyak ve SC Dergileri
- Uyak'ın şaibeli kabul etmediği Q4 grup dergilerde ücret alsa bile, bir bilim kuruluşunun yayın organı olması, on yıldan fazladır yayınlanıyor olması ve abonelik usulü çalışması gerektiği belirtiliyor.
- Bazı Q4 grup dergilerin ilk iki şartı sağlasa bile abonelik çalışmadıklarını gösteriyor ve bu durumun SC 7 bendi kapsamında yer alıp almadığını sorguluyor.
- SC'nin artık yayınlanmadığını, sadece SC Expand'ın yayınlandığını ve SC Expand'ın SC'nin geliştirilmiş halini oluşturduğunu belirtiyor.
- 1:24:51Eğitim Sistemi ve İOM
- İOM'da üniversite öğrencileri ve akademisyenlerin ücretsiz erişebileceği daha detaylı bir eğitimin olduğunu belirtiyor.
- Eğitim sırasında anlık olarak soru sorulabildiğini ve hocaların bu soruları anlık olarak cevapladığını, ortalama 6 saat içinde cevap verildiğini söylüyor.
- İOM'da eğitimci olmak için başvurulması gerektiğini, hocaların seçilip eğitim sunumları yapabildiklerini ve yaklaşık 30 bin giriş ve 20 binden fazla aboneye sahip olduklarını belirtiyor.