Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir edebiyat eleştirmeni tarafından sunulan eğitim dersi formatında olup, postmodern edebiyatın temel kavramlarından biri olan metinler arası ilişkileri ele almaktadır.
- Videoda metinler arasılığın ne olduğu, postmodern edebiyatta neden önemli olduğu ve bu ilişkilerin nasıl kurulduğu açıklanmaktadır. Konuşmacı, parodi, pastiş, alıştırma, gönderge gibi metin arasılık yöntemlerini terimsel olarak değil, işin mantığını anlatarak ele almaktadır. Oğuz Atay'ın "Tutunamayanlar", Orhan Pamuk'un "Kara Kitap", İthal Akai'nin "Bir Kış Gecesi Eğer Bir Yolcu Ne Yapılır?" gibi eserlerden örnekler vererek konuyu somutlaştırmaktadır.
- Konuşmacı ayrıca kendi kitabı "Kara Gergedan" ve Fatih Süskind'in "Koku" romanı gibi örnekler üzerinden konuyu anlatmakta, George Perec'in "E Harfi" romanından alıntı yaparak ve bilinç akışı öykülerinden örnekler vererek konuyu pekiştirmektedir. Video, edebiyat eleştirmenlerinin bu konudaki katkılarının önemini vurgulayarak, ilgili konuları anlamak için okuyabileceğiniz kitap önerileriyle sonlanmaktadır.
- Metinlerarasılık Nedir?
- Bu haftaki edebiyat sohbeti konusu metinlerarasılık olacak, yani kitapların kendi aralarındaki metinlerarası ilişkiler.
- Postmodern edebiyatta metinlerarasılığın önemi ve neden postmodernlerin bu yöntemi çok kullandıkları anlatılacak.
- Metinlerarasılık, parodi, pastiş, alıştırma, gönderge gibi pek çok yöntem içerir, ancak bu videoda terimsel kavramlar yerine mantığının anlatılacağı vurgulanıyor.
- 01:33Metinlerarasılığın Tarihi ve Önemi
- Metinlerarasılık çok eskiye dayanır, Homeros'un Küçüklükte bile bu yöntem kullanılmıştır.
- Metinlerarasılık, edebiyatı zenginleştirir ve postmodern edebiyatta okuru metne dahil etme ve oyun oynama hadisesi için kullanılan önemli bir yöntemdir.
- Okur, metinlerarasılık hissedince esere daha yakınlık duyar ve metni daha iyi içselleştirir.
- 04:08Metinlerarasılığın Örnekleri
- Oğuz Atay'ın "Tutunamayanlar" romanında pek çok metinlerarası ilişki vardır; örneğin, Overrick karakteri Shakespeare'in Hamletinden gelir.
- "Tutunamayanlar"ın ismi ve temalı Yusuf Atılgan'ın "Aylak Adam" kitabından esinlenmiştir.
- Orhan Pamuk'un "Kara Kitap"ta da "Tutunamayanlar" ile benzerlikler vardır, özellikle dönüşüm temalarında.
- 06:00Metinlerarasılığın Felsefi Yönü
- Postmodernistler "söylenecek bir şey kalmadı" diyerek geçmişin dönüştürülmesiyle yeni şeyler üretme yolunu seçmişlerdir.
- Oğuz Atay gibi yazarlar geçmişteki eserlerin biçimlerini ve içeriklerini dönüştürerek yepyeni şeyler sunmuşlardır.
- Metinlerarasılık, yazarı ve okuru bir araya getirir, edebi eserleri birbirine bağlar ve edebiyatı zenginleştirir.
- 10:34Metinler Arası İlişkiler ve Pastiş
- "Koku" romanı, post-modernizme özgü metinler arası diyalogla açılır ve Henry von Clos'ın "Nihai Collas" romanının başlangıcını andırır.
- Pastiş, bir metnin taklidi olarak yeniden üretilmesidir ve bunun amacı okur için zenginlik sağlamak, ustaya saygı göstermek ve geçmişle bağ kurmaktır.
- Pastişte alaycı bir amaç yerine, postmodernizmin eklektik yapısını göstererek geçmişle bağ kurma amacına sahiptir.
- 12:59Metinler Arası İlişkilerin Farklı Yöntemleri
- Metinler arası ilişkilerin pastiş dışında diğer yöntemleri de vardır: alıntı, italikle yazma, tırnak kullanma veya gönderge/atıf yoluyla kitap ve yazarın ismini belirtme.
- Açık yapılan metinler arası ilişkiler, okuyucunun anlayabileceği şekilde doğrudan referans içeren yapılarla gerçekleşir.
- 13:19Metinler Arası İlişkiler Örnekleri
- Konuşmacının "Yazar Uyanması" adlı öyküsünde, George Perec'in "Kayboluş" romanında e harfi olmadan yazma deneyimi atıf edilir.
- "Gerçeğin Yansıması" öyküsünde, çeşitli ülkelerden gelen yiyecekler listelenerek (Sibirya muzu, Tai maydanozu, Jumbora soğanı) bir kahvaltı menüsü oluşturulur.
- 15:44Metinler Arası İlişkiler ve Postmodern Edebiyat
- Gabriel Infante'nin "Kapanda Üç Kaplan" adlı romanı Latin Amerika edebiyatının en özel eserlerinden biridir ve sahaflardan veya nadir kitaptan bulunabilir.
- Metinler arası ilişki, açık yapılan atıflar veya pastiş (biçimin yeniden üretilmesi) şeklinde olabilir.
- Edebiyattaki metinler arası ilişkiler edebi zenginliği getiren bir yapıdır ve postmodernistler bu yöntemleri daha bilinçli kullanır.
- 17:14Metinler Arası İlişkilerin Önemi
- Yazarların zihinsel imgeleri çeşitli eserlerden ve görsel noktalardan gelir, bazen yazar bile farkında olmayan ilhamlar metinler arası ilişkileri oluşturabilir.
- Postmodernistler metinler arası ilişkileri kullanarak okuru konforlu alanlarından çıkarmak ve gerçekliği kırma amacını güderek kullanırlar.
- Kurmaca üzerine kurulan metinler arası ilişkiler, örneğin olmayan bir yazar veya esere gönderme yaparak edebiyatın zenginliğini artırır.
- 21:05Metinler Arası İlişkiler Hakkında Öneriler
- Şerif Nur Atın'ın "Bilge Kültür Sanattan Çıkan Bir Eser" kitabı metinler arası ilişkileri ve kurmaca üzerine gerçekliği anlatır.
- Kubilay Aktuğun'un "Metin İlişkiler" kitabı, metinler arası ilişkilerin tüm terimlerini detaylı bir şekilde anlatır.
- "Üst Kurmaca" adlı eser hem üst kurmacayı hem de metinler arası ilişkileri detaylı bir şekilde anlatır.