Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, "Özetin Özü" serisinin üçüncü modülü olup, Hasan Yıldırım Hoca tarafından hazırlanmış bir eğitim içeriğidir. Sosyal bilgiler dersi kapsamında özel eğitim ve rehberlik konularını kapsamaktadır.
- Video, okul örgütü ve eğitim süreci ile başlayıp, rehberliğin ortaya çıkmasını gerektiren koşulları, rehberlik tanımlarını ve işlevlerini anlatmaktadır. Ardından bireyselleştirilmiş eğitim programı (BEP) geliştirme süreci, özel yetenek kuramları ve özel yetenekli çocuklarda görülen özellikler ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca rehberlik sisteminde bulunan işlem ekranları, bireyin tanınması için gerekli özellikler, zihinsel engelli bireylerin sınıflandırılması, öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin sınıflandırılması ve özel yeteneklere eğitim veren okullar ile öğretmen seçimi konuları da detaylı olarak açıklanmaktadır.
- 00:04Özel Eğitim ve Rehberlik Giriş
- Özetin özü serisinde üçüncü modül özel eğitim ve rehberlikle ilgili bilgiler verilecektir.
- Çalışma Hasan Yıldırım hocasına aittir ve Telegram kanalı açıklamalar kısmından ulaşılabilir.
- 00:36Okul Örgütü ve Eğitim Süreci
- Okul örgütü, eğitim süreci, öğretim, yönetim ve öğrenci kişilik hizmetlerinden oluşmaktadır.
- Öğrenci kişilik hizmetleri sağlık, sosyal yardım, rehberlik ve psikolojik danışma, özel eğitim ve yetiştirme, sosyokültürel hizmetler olmak üzere beş kısma ayrılmıştır.
- 01:13Rehberliğin Ortaya Çıkmasını Gerektiren Koşullar
- Rehberliğin ortaya çıkmasını gerektiren koşullar arasında meslek seçiminin zorlaşması, bireysel farkların eğitimde dikkate alınma zorunluluğu ve ilerlemeci eğitim anlayışının benimsenmesi bulunmaktadır.
- Demokratik toplumlarda bireylere tanınan seçme özgürlüğü ve demokratik yaşamın karar verme gücüne sahip bireyler gerektirmesi de rehberliğin ortaya çıkmasını etkilemiştir.
- Eğitimde bireyin duygusal yönlerine verilen önemin giderek artması, psikometride gelişmeler ve akıl sağlığına verilen önemin artması da rehberliğin ortaya çıkmasını sağlamıştır.
- 02:04Rehberliğin Tanımı ve Yanlış Anlaşımlar
- Rehberlik bir süreçtir, bireye yardım etme işidir, bilimsel ve profesyonel bir yardımdır ve esası bireyin kendini gerçekleştirmesine yardım etmektir.
- Rehberlik yardımı bireye tek yönlü olarak yapılan bir yardım değildir ve psikolojik danışma yardımının temelinde bireye acımak veya kayırmak anlayışı yoktur.
- Rehberlik bireyin sadece duygusal yanı ile ilgilenmez, kullanılan yöntem ve teknikler amaç değil araçtır ve akademik bir öğrenme konusu değildir.
- 03:27Rehberlik Hizmetinin İşlevleri
- Rehberlik hizmetinin işlevleri arasında psikolojik danışma, oryantasyon, bireyi tanıma, bilgi toplama, yöneltme ve yerleştirme, izleme, müşavirlik, araştırma ve değerlendirme bulunmaktadır.
- Kapsamlı psikolojik danışma ve rehberlik programının süreçsel öğeleri bireysel planlama, müdahale hizmetleri, sistem desteği ve rehberlik müfredatıdır.
- Rehberlik hizmetleri yürütme komisyonu müdür veya yardımcısı, psikolojik danışman, sınıf rehber öğretmenleri, okul öncesi eğitim kurumlarında öğretmenler, ödül ve disiplin kurulu temsilcisi, okul aile birliği başkanı ve öğrenci temsilcisinden oluşur.
- 04:37Kapsamlı Rehberlik Programının Özellikleri
- Kapsamlı rehberlik ve psikolojik danışma programının genel özellikleri öğrencilerin sosyal, duygusal, akademik ve kariyer gelişimlerinin bir bütün olarak desteklenmesidir.
- Programın örgütsel yapısını oluşturan öncüller sonuç temellidir, standart temellidir, veri tabanlıdır, gelişimseldir ve kapsamlıdır.
- Program takım çalışmasını gerektirir.
- 05:02Rehber Öğretmen ve Psikolojik Danışmanın Görevleri
- Rehber öğretmen ve psikolojik danışmanın görevleri gelişimsel ve önleyici hizmetler, iyileştirici hizmetler, psikososyal destek hizmetleri, destek hizmetler ve program yönetimi çalışmalarıdır.
- Rehberlik sisteminde bulunan işlem ekranları okul rehberlik programı hazırlama, rehberlik hizmetleri, veri girişi, raporlama, öğrenci yönlendirme ve il yürütme komisyonu'dur.
- 06:18Bireyin Tanınması İçin Gerekli Özellikler
- Bireyin tanınması için gerekli özellikler sağlık durumu, akademik başarı, benlik tasarımı ve değerler, çevre ile ilgili bilgiler, yetenekler ve kişiliktir.
- Rehberlikte birey tanımak için kullanılan teknikler testler ve test dışı teknikler olmak üzere iki gruba ayrılır.
- 06:49Testlerin Özellikleri ve Türleri
- İyi bir testin sahip olması gereken dört özellik: geçerlilik (ölçmeyi amaçladığı şeyi eksiksiz ve tam olarak ölçmesi), güvenilirlik (ölçmek istediği şeyi hatasız ve doğru olarak ölçmesi), kullanışlılık (ölçme aracının kullanılmasından kolay olması) ve ekonomiklik (ölçme aracının ekonomik olmasıdır).
- Rehberlikte kullanılan testler yetenek testleri, kişilik testleri, ilgi envanterleri ve tutum ölçekleridir.
- Test dışı teknikler gözleme dayalı teknikler, kendini anlatma teknikleri, başkalarının kanılarına dayalı teknikler ve etkileşime dayalı teknikler olmak üzere dört gruba ayrılır.
- 08:24Ailelerin Katılımları
- Ailelerin katılımları okul merkezli ve ev merkezli olmak üzere iki grupta ele alınabilir.
- Okul merkezli katılımlar aile-öğretmen konferans ve toplantılarına katılma, öğretmenlerle iletişim içinde olma, akademik etkinliklerde gönüllü olma, ailelerin proje ve ödevlere gönüllü yardımı ve okul aile birliği çalışmalarına katılmaktır.
- Ev merkezli katılımlar anne babaların çocukları ile evde yapabilecekleri eğitimsel etkinlikler ve öğretmenlerin gerektiği zaman yapacakları ev ziyaretleridir.
- 09:11Ebeveynlik Tarzları
- Demokratik anne-baba bağımsız olmaya teşvik eder ama yine de eylemlerine sınırlar ve kontroller getirirler.
- Otoriter anne-baba kontrol ederler ancak onları dinlemezler, bazen soğuk ve kat olurlar, ceza ve emir verirler.
- İzin verici anne-baba yakından ilgilenir ancak onlardan pek bir şey istemezler, kural koymazlar ve cezalandırmadan kaçınırlar.
- İhmalkar anne-baba ise çocukların yaşamıyla son derece ilgisizdirler.
- 10:00Rehberliğin Temel İlkeleri
- Rehberliğin temel ilkeleri yetkinlik, dürüstlük, duyarlılık ve hoşgörü, yansızlık, toplumsal sorumluluk, mesleki ve bilimsel sorumluluk, sürekli gelişim, başkalarına zarar vermeme ve gizli bilgilerin muhafaza edilmesidir.
- Psikolojik danışmanlar yetkinlik sınırlarını bilmelidir, dürüstlüğü, doğruluğu ve gerçekliği ilke edinmelidir, danışanların zarar görmemeleri için çalışmalıdır ve gerekli tüm önlemleri almalıdır.
- Psikolojik danışmanlar yansızlığı benimserler, toplumsal sorumluluğu vardır ve mesleki ve bilimsel sorumluluk etik standartlara bağlı olma ve görev ve rollerine uygun davranma sorumluluğudur.
- 10:50Etik Kurallar ve Bilgilerin Saklanması
- Psikolojik danışma, ölçme ve değerlendirme, araştırma ve yayın müşavirlik hizmetleri için geçerli etik kurallar vardır ve her hizmet için ayrıca özel kurallar bulunmaktadır.
- Psikolojik danışmanlar yetkinlik sınırları içinde sadece eğitim gördükleri ve gerekli formasyona sahip oldukları uygulama ve etkinlikleri yapabilirler.
- Rehberliğin temel ilkelerinden biri sürekli gelişimdir ve rehberlik, psikolojik danışma alanındaki yeni gelişmeleri takip etmelidir.
- Psikolojik danışmanlar öğrencilerine, araştırmaya katılanlara, danışanlarına ve diğer kişilere zarar vermekten ve güçlük çıkarmaktan kaçınmalıdır.
- Psikolojik danışmanlar danışanlarına ilişkin bilgileri korumakla yükümlüdür ve profesyonel kimliklerini, çalıştıkları yeri, statülerini ve durumlarını olduğu gibi tanıtmalıdır.
- Rehberlikte etik ve bilgilerin saklanması, bireylere ait bilgilerin özel ve öznel oluşları dolayısıyla bunların elde edilmesi sırasında dikkatli olunması ve bazı kurallara uyulması gerektiği anlamına gelir.
- 12:15Özel Eğitim Hizmetleri
- Özel eğitim hizmetleri yönetmeliğine göre zihinsel engelli bireyler dört grupta ele alınmaktadır: hafif düzey zihinsel engelli, orta düzey zihinsel engelliler, ağır düzey zihinsel engelliler ve çok ağır düzey zihinsel engelli bireyler.
- Öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin sınıflandırılması okuma bozukluğu (disleksi), yazılı anlatım bozukluğu (disgrafi) ve matematik bozukluğu (diskalkuli) olarak ifade edilmiştir.
- Rehberlik ve araştırma merkezine yönlendirme basamakları ilk belirleme, gönderme öncesi, gönderme, ayrıntılı değerlendirme, eğitsel değerlendirme ve tanımlama olarak ifade edilmiştir.
- 13:31Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP)
- Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) geliştirme süreci beş basamaktan oluşur: uygunluğa karar verme, hazırlama, izleme ve değerlendirme.
- BEP'in özellikleri: özel, bireyselleştirilmiş, yıllık olarak hazırlanır, öğrenci ve ailesiyle paylaşılır, düzenli gözden geçirilir, öğretim yöntemleri ve destekleyici stratejileri belirtir, hedefler ve amaçlar belirtir.
- BEP geliştirme birimi okul müdürü veya müdür yardımcısı başkanlığında, rehber öğretmen, alan öğretmenleri, veli, öğrenci, özel eğitim değerlendirme kuruluna üye ve mesleki eğitim veren kurumlarda meslek derslerini veren alan öğretmeni içerir.
- 14:48BEP Geliştirme Süreci ve Öğretim Uyarlamaları
- BEP geliştirme süreci döngüsel bir yapıdadır: öğrenci özellikleri ile ilgili bilgi toplama ve paylaşma, web içeriğini oluşturma, imzalanıp uygulanmaya konması ve izleme değerlendirme çalışmalarına yer verme.
- Öğretimin bireyselleştirilmesinin kapsamı: fiziksel düzenlemeler, sürece yönelik düzenlemeler, sınıf iklimine yönelik düzenlemeler ve öğretimsel düzenlemeler.
- 15:36Özel Yetenek Kuramları
- Üçlü halka kuramı (Remzulli): özel yeteneğin ortalama üstü yetenek, yaratıcılık ve motivasyon bileşenlerinden oluştuğunu öne sürer.
- Beşgen kuramı (Stanberg ve Zank): özel yetenekli olarak tanımlamak için mükemmellik, nadirlik, kanıt, üretkenlik ve değer ölçütlerinin karşılanması gerekir.
- Bulanık kuram (Sak): özel yetenek sınırları olmayan bulutsu bir yapıdadır.
- Ayrımsal üstün zeka ve üstün yetenek kuramı (Gandi): üstün zeka ve üstün yeteneğin ayrı tanımlanabileceğini iddia eder.
- 16:41Özel Yetenekli Çocuklarda Görülen Özellikler
- Akranlarına göre erken ve ileri düzeyde dil gelişimi, erken okuma ve okumayı kendiliğinden öğrenme.
- Senkronize gelişim gösterme, empati, sorumluluk gibi özelliklerde erken gelişim gösterme, duygusal açıdan hassas olma.
- Liderlik eğilimi gösterme, meraklı olma, çok soru sorma, yaşından ileri düzeyde mizah yeteneği olması.
- Mantık, muhakeme gibi becerilerde erken ve hızlı gelişim gösterme, mükemmeliyetçilik eğilimi gösterme.
- Sosyal toplumsal olaylara, evrensel değerlere karşı duyarlı olma, geniş hayal gücü ve yaratıcılık gösterme, geniş ilgi alanına sahip olma.
- 17:34Özel Yeteneklerin Tanımlama Süreci
- Özel yetenek potansiyeli taşıyan öğrencilere tanımlamaya aday gösterme.
- Tarama aşamasından geçirmek.
- Daha detaylı bir ölçmeye almak.
- Bireyle ilgili karar vermek.
- En çok bilinen bireysel testler: ASS (Anadolu Zeka Ölçeği), SB (Stanford Binet Zeka Testi), WISE (Çocuklar İçin Zeka Ölçeği).
- 18:14Özel Yeteneklerin Eğitimi ve Eğitsel Uygulamalar
- Özel yeteneklerin eğitimi ve eğitsel uygulamalar yaygın olarak gruplama, zenginleştirme ve hızlandırma başlıklarında toplanır.
- Davis ve Rim'in gruplama türleri: tam zamanlı homojen sınıflar, tam zamanlı-karma sınıflar, yarı zamanlı ya da geçici gruplamalar.
- Özel yeteneklere eğitim veren okullar: fen liseleri, sosyal bilimler liseleri, güzel sanatlar ve spor liseleri.
- Özel yeteneklere eğitim veren okul sonrası programlar: Bilsem, Hacettepe, Ege, İnönü, Karabük ve Bülent Ecevit üniversitelerinde uygulama ve araştırma merkezleri kurulmuştur.
- 19:49Özel Yeteneklerin Öğretmenleri
- Özel yeteneklerin öğretmenleri fen liseleri, sosyal bilimler liseleri, güzel sanatlar ve spor liseleri için en az üç yıl öğretmenlik yapmış olmak şartı ile sınavla seçim yapılmaktadır.
- Müzik ve bale ortaokulu'na ve müzik ve sahne sanatları lisesine sınıf öğretmenleri branşlarına göre, alan öğretmenleri ise yükseköğretim personel kanun hükümleri esas alınarak görevlendirilmektedir.
- Bilsemlerde derse girecek öğretmenlerin seçiminde en az üç yıl öğretmenlik yapma ön koşulu vardır.
- ÜYEDE (Üstün Yetenekler Eğitimi Uygulama ve Araştırma Merkezi) lisansüstü eğitimini özel yeteneklerini eğitim alanında tamamlamış veya bu alanda lisansüstü dersler almış öğretmenler dersleri yürütmektedir.