Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, 2007 mezunu ve 17 yıllık deneyime sahip bir Türkçe öğretmeni tarafından sunulan eğitim içeriğidir. Öğretmen, Türk Dili Edebiyatı bölümü mezunu olduğunu belirtmektedir.
- Video, ÖSYM sınavlarında (KPSS, TYT, ALES, DGS ve MSÜ) çıkan anlam bilgisi sorularını ele almaktadır. Eğitim serisi, sözcükte anlam, cümlede anlam ve paragraf olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktadır. İçerikte sözcüklerin anlam özellikleri (çok anlamlılık, sesteşlik, temel anlam, yan anlam, mecaz anlam, terim anlam, somutluk-soyutluk, nicel-nitel anlamlar ve genel-özel anlamlar) detaylı şekilde açıklanmakta ve ÖSYM'nin bu konularda nasıl soru sorduğu örneklerle gösterilmektedir.
- Öğretmen, özellikle KPSS lisans sınavında anlam bilgisi sorularının dağılımını (19 soru) ve ÖSYM'nin en çok tercih ettiği soru tiplerini (kalıplaşmamış söz öbekleri, cümle oluşturma, cümle tamamlama, cümle birleştirme ve cümle analizi) vurgulamaktadır. Video, sınavlarda çıkabilecek soru tiplerini ve bu soruları nasıl çözeceğinizi öğrenmek isteyenler için faydalı bir kaynaktır.
- 00:09Anlam Bilgisi Sınavları ve Önemi
- ÖSYM'nin son yıllarda anlam bilgisi sorularını ne kadar önemsediğinin farkındayız.
- Anlam bilgisinde işleyeceğimiz tüm soru tipleri ÖSYM'nin TYT, KPSS, Lisans, Önlisans, Ortaöğretim, ALES, DGS ve MSÜ sınavlarında kullandığı soru tiplerini içermekte.
- KPSS Lisans, Önlisans ve Ortaöğretim'de anlam bilgisinde soru sayısı 18-19, TYT'de 40 sorunun 33'ü, ALES ve DGS'de 50 sorunun 42'si anlam bilgisidir.
- 01:24Sınav Hazırlık Stratejisi
- Soru tipleri değişmez: altı çizili sözle anlatılmak istenen, sözcük öbeği tamamlama gibi soru tipleri beş sınavın beşinde de vardır.
- Hangi sınava hazırlanıyorsanız hazırlan, başat kaynağınız çıkmış sorulardır.
- Anlam bilgisinde bahsedeceğimiz soru çözüm yöntemleri çıkmış sorularda işleyen yöntemlerdir.
- 03:38Anlam Bilgisi Konularının İncelenmesi
- Anlam bilgisini irdelerken sözcükte anlam, cümlede anlam ve paragraf şeklinde inceleyeceğiz.
- Sözcükte anlam ve cümlede anlamda temel anlam, yan anlam, mecaz anlam, terim, anlam, eş anlam, yakın anlam, zıt anlam, sesteş sözcükler, anlam olayları, benzetmeler, kişleştirmeler, somutlamalar gibi kazanımlar aktarılacaktır.
- Sözcükte anlamda karşıma mutlaka gelecek soru tipi kalıplaşmış söz öbekleridir.
- 05:35Sözcükte Anlamın Başlıkları
- Sözcükte anlam, cümlede anlam ve paragrafta göreceğimiz konu başlıkları: sözcüklerin anlam özellikleri, sözcükler arası anlam ilişkileri, sözcüklerde görülen anlam olayları, kalıplaşmış söz öbekleri ve kalıplaşmamış söz öbekleridir.
- ÖSYM'nin en çok tercih ettiği kalıplaşmamış söz gruplarıdır, özellikle deyimlerle ve atasözleri ile ilgili sorular gelebilir.
- Cümlede anlamda kesin yargı, cümle oluşturma, cümle tamamlama, cümle birleştirme ve cümle analizi soru tipleri karşımıza çıkacaktır.
- 07:32Paragraf ve Soru Çözümü Stratejisi
- Paragrafta okuduğunu anlama ve nesnel bir şekilde değerlendirme becerisine sahip bir öğrenci 15 soruda 15 yapabilir.
- Paragraf bol soruyla, kaliteli soruyla ve paragrafın irdelenmesi ile gelişir.
- ÖSYM sorusunu çözümlerken cümleleri irdeleyip, bir cümle ikinci cümleye bağlarken düşünmek ve yanlış seçenekleri neden yanlış olduğunu anlamak önemlidir.
- 09:12KPSS Lisans'ta Anlam Bilgisi Soru Sayıları
- KPSS Lisans'ta toplamda 30 soru vardır: 19 anlam bilgisi, 7 dil bilgisi ve 4 sözel mantık.
- Sözcükte anlamda çoğunlukla altı çizili söz sorusu geldiği için 1-2 soru vardır.
- Cümlede anlam 3 soru olarak karşımıza gelir, geriye kalan 14-15 soru paragraf sorularıdır.
- 10:22Sözcüklerin Anlam Özellikleri
- ÖSYM bir kelimenin anlam özelliğini yoklarken herkesin rahatlıkla okuduğunda algılayabileceği, anlayabileceği ve doğruca seçeneğe ulaşabileceği sözcüklere yer verir.
- Bir sözcüğün anlamını belirleyen diğer sözcüklerdir, sözcüğün anlam özelliğini etkileyen şey kullanıldığı cümledir.
- Sözcüğü o kimliğini kazandıran şey diğer sözcüklerdir, bulunduğu konumdur.
- 12:48Türkçe'nin Çok Anlamlılığı
- Türkçe, yüzyıllardır konuşulan ve üretilen bir canlı dil olduğu için sözcükler kullanıcılar tarafından farklı anlamlar yüklenebiliyor.
- Bazı sözcükler tek bir anlama sahipken, bazıları birden çok anlama sahip olabiliyor ve çok anlamlı hale gelebiliyor.
- ÖSYM'nin soru olarak getireceği kısım çok anlamlı sözcüklerdir.
- 15:34Çok Anlamlılık ve Sesteşlik
- Çok anlamlılık ile sesteşlik karıştırılmamalıdır; çok anlamlılık aynı sözcüğün farklı anlamlara gelecek şekilde kullanılmasıdır.
- Sesteşlik ise yazılışları aynı ama anlamları farklı olan sözcüklerdir ve bunlar Romen rakamlarıyla gösterilir.
- Bir sözcüğün anlam özelliğini ararken, TDK'da Romen rakamlarıyla gösterilen anlamlar çok anlamlılık anlamına gelir.
- 18:20Sözcüklerin Anlamları
- Bir sözcüğün anlamını irdelerken, önce mecaz mı yoksa gerçek mi olduğu kontrol edilmelidir.
- Temel anlam, bir sözcüğün ilk anlamı ve esas anlamıdır.
- Yan anlam, temel anlama benzerlik ilişkisi olarak sonradan kazanılmış anlamlardır.
- 20:45Mecaz Anlam ve Kök Örneği
- Bir dilin anadili konuşuru, bir kavramın mecaz anlamda kullanılıp kullanılmadığını anlamalıdır.
- Mecaz anlam dile hakimiyet gerektirdiği için ÖSYM sınavlarında tercih edilebilen bir anlam özelliği olur.
- Kök sözcüğünün temel anlamı bitkilerle ilgilidir ve bu anlamda kullanıldığında başat anlamda kullanılmıştır.
- 22:42Sözcük Anlamları ve Temel Kavramlar
- Temel anlam, sözcüğün temel ve somut anlamıdır, örneğin "kök" sözcüğünün bitki kökünden bahsetmesi.
- Yan anlam, temel anlama benzerlik ilişkisi ile sonradan sözcüğün kazandığı anlamlardır ve sözcüğün çeşitlenmesidir.
- Yan anlam ve temel anlam arasında işlevsel veya şekilsel benzerlik ilişkisi vardır ve bu ilişki somut bir ilişkidir.
- 23:50Yan Anlam Örnekleri
- Saç kökü, diş kökü ve maydanoz kökü gibi ifadelerde "kök" sözcüğü yan anlam kazanmıştır.
- Organ adlarıyla yan anlam öğretilmiştir: "bacağım ağrıyor" cümlesinde "bacak" temel anlam, "masanın bacağı" cümlesinde ise yan anlamdır.
- "Kilidin dili yok", "uçağın kanadı" gibi ifadelerde "kanat" sözcüğü temel anlam, "kuşun kanadı" cümlesinde ise yan anlamdır.
- 27:00Mecaz Anlamı
- Mecaz anlamı, temel anlamdan tamamen uzaklaşarak oluşturulmuş yepyeni bir anlamdır ve anadili konuşurlarının zorlanmadığı anlamdır.
- Mecaz anlam, somut anlamdan soyut anlama doğru bir yöneliştir ve anlam olayları söz konusu olduğunda en kıymetli anlama özelliğidir.
- ÖSYM sınavlarında genellikle mecaz anlamı soruları sorulur.
- 28:27Mecaz Anlam Örnekleri
- "Evin kökünden sarsılması" ifadesinde somut köklerden bahsedilmediği için mecaz anlam vardır.
- "Köklerin mazinin sağlamlığı içinde kalan eski bir aşinalığım vardı" cümlesinde "kök" sözcüğü kökeninden bahsediyor, somutluk devre dışı.
- "İç Anadolu Bölgesi'nin köklü ailelerinden birinin çocuğuyum" cümlesinde "köklü" sözcüğü geçmişle ilgili bir anlam taşımaktadır.
- 30:18Terim Anlamı
- Terim anlam, bir bilim, meslek veya sanat dalında özel anlama bürünmüş sözcüktür.
- Terim anlam, bir kavramın özel bir anlama karşılık gelmesidir ve terminoloji olarak adlandırılır.
- Terim anlamlı sözcükler yazım kurallarına bağlıdır; gezegen adları terim anlamında kullanıldığında büyük harfle yazılır ve getirilen ekler kesme işareti ile ayrılır.
- 34:31Terimsel Söylem ve Anlam Daireleri
- Terimsel söylemlere yer verilmesi, terim anlamlı sözcüklere yer verilmesi gibi sorular, anlatım biçimi ile ilgili sorularda karşımıza gelebilir.
- Yanmak sözcüğünün temel anlamı, somut bir eylemi çağrıştırır (örneğin "yanan ormanların yerinde yeni orman yetiştirilir").
- Yanmak sözcüğünün mecaz anlamı, somut anlamdan soyut bir kavramla ilişkilendirilir (örneğin "bu yaz tatili yapamayacağım ama yanıyorum" - çok üzülüyorum).
- 36:37Yanmak Sözcüğünün Farklı Anlamları
- Yanmak sözcüğünün yan anlamı, somut anlamdan işlevsel veya şekilsel bir benzerlik ilişkisiyle ilişkilendirilir (örneğin "ateşe dokundu, eli yandı").
- Yanmak sözcüğünün mecaz anlamı, somut anlamdan tamamen farklı bir anlama kavuşur (örneğin "vaktinde değiştirilmeyen kağıt paralar yandı" - artık geçersiz oldu).
- Yanmak sözcüğünün mecaz anlamı, somut anlamdan tamamen farklı bir anlama kavuşur (örneğin "birimize kitaptan rastgele bir şey soracak olsa yandığımız gündür" - kötülüğe uğramak).
- 39:45ÖSYM'nin Soru Kalıpları
- ÖSYM, temel anlam, yan anlam, mecaz anlam ve terim anlamı doğrudan sormaz, bir sözcüğün farklı anlamlarını verip hangi anlamı karşılamadığını sorar.
- ÖSYM, bir metinde tek bir sözcüğün farklı anlamlarda kullanıp kullanmadığını sorar ve anlamları seçeneklerde verir.
- Çıkmış soruları irdelemek, ÖSYM'nin soru kalıplarını anlamak için önemlidir.
- 44:27Türkçe Anlam Soruları Çözüm Stratejileri
- Türkçe anlam sorularında doğru seçeneği belirlerken, her iki ifadenin de uygun olduğunu görebilirsiniz, ancak doğru seçenek kendini belli eder.
- ÖSYM, bir sözcüğün dört tane anlamını yukarıya verebilir ve bunlardan birini işaretleme isteyebilir.
- ÖSYM genellikle üç sözcük seçer ve bu sözcüklerin anlam sınırını verir, sonra hangi cümlede bu anlamlar kullanıldığını sorar.
- 46:16Anlam Sınırları Soruları
- Anlam sınırları sorularında, beş seçenekten dörtünde en az bir sözcüğün farklı bir anlamında kullanıldığı görülür.
- Doğru seçenek, üç sözcüğün belirtilen anlamları karşılayacak şekilde kullanıldığı cümledir.
- Bu tarz sorular zor değildir, ancak sınav anında daha önce çözmediyseniz zorlayabilir.
- 48:05Mecaz ve Temel Anlam Karşılaştırması
- ÖSYM eskiden temel anlam, yan anlam, mecaz anlam, terim anlam konularını doğrudan sorardı.
- Mecaz anlam sorularında, sözcüğün hangi sözcüklerle ilişkili olduğuna bakarak hangi anlamda kullanıldığını belirleriz.
- ÖSYM temel anlamda kullanılmamıştır diye sorarsa, doğru seçeneği mecaz anlamda olanı verir.
- 51:34Somutluk ve Soyutluk
- Somut anlam, madde ve varlığını duyular yoluyla tespit edebildiğimiz kavramlardır.
- Soyut anlam, varlığını duyularla algılayamadığımız ancak zihin yoluyla algılayabildiğimiz kavramlardır.
- Bir sözcük cümlede somut anlamda veya soyut anlamda kullanılabilir, bu durum cümledeki kullanımına bağlıdır.
- 53:15Mecaz Anlamı
- Somut anlamdaki bir sözcük soyut anlama doğru yolculuğa çıkmışsa mecaz anlama özelliğini kazanmıştır.
- Mecaz anlam, bir sözcüğün ciddi bir karakter değişikliği yaparak somuttan soyuta veya soyuttan somuta doğru gidişidir.
- Temel anlamı soyut olan sözcükler (aşk, huzur) vardır.
- 55:07Nicel ve Nitel Anlam
- Nicel anlamlar, sayılabilen, ölçülebilen, varlığı tespit edilen, nesnel olarak tespit edilebilen kavramlardır.
- Nitel anlamlar, ölçü birimleri olmadan tespit edilemeyen, nesnel olarak ölçülemeyen kavramlardır.
- Aynı sözcük farklı cümlelerde nicel veya nitel anlamda kullanılabilir.
- 58:09Genel ve Özel Anlam
- Genel anlam, kapsamı geniş olan, birden çok kavramı tek başına üstlenmiş olan sözcüklerdir.
- Özel anlam, kapsamı dar olan, tek bir kavramı ifade eden sözcüklerdir.
- Paragrafta genelden özele veya özelden genele geçiş yapılabilir.