Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Görüntülü Dershane Yayınları tarafından hazırlanan Osmanlıca eğitim setinin bir bölümüdür. Bir eğitmen tarafından sunulan ders, Osmanlıca dilinin temel unsurlarını anlatmaktadır.
- Video, Osmanlıca'daki harflerin tanıtımıyla başlayıp, Arap alfabesindeki 28 harfe ek olarak İranlılar tarafından icat edilen 4 harf ve Türkler tarafından eklenen 1 harfle toplam 33 harfin detaylı açıklamasını içermektedir. Her harfin yazımı, günümüz Türkçe'sindeki karşılığı ve kelime içindeki başta, ortada ve sondaki yazılış şekilleri gösterilmektedir.
- Videoda özellikle benzer görünen harflerin (b, p, t, s, kim, ha, hı, dal, zel, ra, raze, j, sin, şın, sad, dat, tığ, zı, ayn, gain, f, kaf, kef, nef, lam, mim, n, vav ve h) farklı yazılış şekilleri vurgulanmakta ve karşılaştırmalı olarak açıklanmaktadır. Dersin sonunda, bir sonraki derste bu harflerin yazılış halleriyle ilgili örneklerin verileceği belirtilmektedir.
- 00:02Osmanlıca Dil Tanıtımı
- Osmanlıca, halk arasında "eski dil" veya "eski Türkçe" olarak da bilinen bir dildir.
- Osmanlıca Arap alfabesi ile yazılmaktadır ve atalarımız bin yıl boyunca bu alfabeyi kullanmışlardır.
- Atalarımızdan miras kalan eserleri rahatlıkla anlayabilmek için Osmanlıca öğrenmek gereklidir.
- 00:58Osmanlıca Alfabesinin Oluşumu
- Osmanlıca'da Arap alfabesindeki 28 harf vardır.
- İranlılar tarafından 4 harf daha icat edilmiş, böylece toplam 32 harf olmuştur.
- Türkler tarafından 1 harf daha ilave edilerek toplam 33 harfli bir alfabe oluşmuştur.
- 01:27Osmanlıca Harfleri ve Türkçe Karşılıkları
- Osmanlıca'daki harfler elif, b, p, t, s, cim, çim, h, hı, dal, zel, ra, z, j, sin, şın, sat, dat, t, z, ayn, r, f, kaf, kef, gef, nef, lam, mim, nun, vav ve y harfleridir.
- P, çim ve j harfleri İranlılar tarafından, nef (nazal lun) harfi ise Türkler tarafından icat edilmiştir.
- Osmanlıca harfleri Türkçe'de farklı seslere karşılık gelmektedir; örneğin elif yerine göre e veya a, b harfi b, p harfi p, t harfi t, s harfi s, cim harfi c, h harfi h, hı harfi hı, dal harfi d, zel harfi z, r harfi r, z harfi z, j harfi j, sin harfi s, şın harfi ş, sat harfi s, dat harfi d veya z, t harfi t, z harfi z, ayn harfi a, r harfi r, f harfi f, kaf harfi k, kef harfi k, gef harfi g, nef harfi ne, lam harfi l, mim harfi m, nun harfi n, vav harfi v, h harfi h ve y harfi y seslerine karşılık gelmektedir.
- 13:06Harflerin Kelime İçerisindeki Yazılış Şekilleri
- Osmanlıca harfleri müstakil olarak, kelimenin başında, ortasında ve sonunda farklı şekillerde yazılır.
- Elif harfi kelimenin başında müstakil haliyle yazılır ve kendisinden sonraki harfle birleşmez.
- B, p, t ve s harfleri kelimenin başında, ortasında ve sonunda aynı şekillerde yazılır.
- Cim, çim, ha ve hı harfleri kelimenin başında yazılırken alt kısımları yazılmaz, sadece üst kısımları yazılır.
- 19:13Arap Alfabesindeki Harflerin Yazılışları
- Cim, çim, ha ve hı harfleri kelimenin başında alt kısımları olmadan yazılıyor.
- Bu harfler ortada geldiklerinde alt kısımları kırmızı çizgiden aşağı olan kısımları yazılmıyor.
- Kelimenin sonunda bulunduklarında bu harfler orijinal şekillerinde olduğu gibi yazılabilirler.
- 21:17Dal ve Zel Harfleri
- Dal ve zel harfleri birbirlerine benzeyen harflerdir, zelin üzerinde bir adet nokta bulunur.
- Dal harfi kelimenin başındayken müstakil halindeki gibi yazılır, ortada ise kendisinden önce gelen harfe bağlanır.
- Kelimenin sonunda ise kendisinden önceki gelen harfle birleşirse ortasındaki gibi, birleşmiyorsa orijinalindeki gibi yazılır.
- 22:43Ra, Re ve J Harfleri
- Ra harfi daha yatık bir şekilde yazılır ve iranlilar tarafından icat edilip Arap alfabesine sokulan j harfiyle benzerdir.
- Bu harfler kelimenin başında bulunduklarında aynen müstakil oldukları gibi yazılmaktadır çünkü kendisinden sonra gelen harflerle birleşmezler.
- Kelimenin sonundaki yazılış şekilleri aynen ortasındaki gibidir, kendilerinden önceki gelen harflerle birleşmiyorsa müstakil şekildeki halleriyle yazılabilirler.
- 24:56Sin ve Şın Harfleri
- Sin ve şın harfleri cim, çim, ha ve hı harflerine benzeyip ilk iki gözden sonra üçüncü kısımları kelimenin başında yazılmamaktadır.
- Kelimenin ortasında iki dişi yazılıp üçüncü diş aşağıya doğru kıvrılmadan bir sonraki harfe bağlanır.
- Kelimenin sonunda ise orijinal müstakil yazıldıkları gibi, üçüncü diş büyük halde gösterilmektedir.
- 26:35Sad ve Dat Harfleri
- Sad ve dat harfleri kelimenin başında alt tarafındaki büyük diş kısmına yazılmaz.
- Kelimenin ortasında kendisinden önce bir harf geldiğinde bir kıvrım atılarak bir sonraki harfe bağlanır.
- Kelimenin sonunda kendisinden önceki gelen harflerle birleşmiyorsa orijinal halleriyle yazılabilirler.
- 28:52Tığ ve Zı Harfleri
- Tığ ve zı harfleri kelimenin başında yer aldığında aynen orijinal haliyle başlar ve bir sonraki harfe bağlanır.
- Kelimenin ortasında kendisinden önce bir harf geldiğinde bir sonraki harfe bağlanır.
- Kelimenin sonunda kendisinden önceki gelen harfle birleşmiyorsa müstakil haliyle yazılır.
- 30:15Ayn ve Gain Harfleri
- Ayn ve gain harfleri birbirlerine benzeyen iki harftir, Türkçe'de normal "a" olarak telaffuz edilir.
- Kelimenin başında yer aldıklarında kırmızı çizgiden aşağı olan kısımları yazılmamaktadır ve bir sonraki harfe bağlanır.
- Kelimenin sonunda yer alınmışsa orijinal haliyle yazılır, kendisinden önceki harfle birleşmiyorsa.
- 31:47F, Kaf ve Kef Harfleri
- F ve kaf harfleri kelimenin başında, ortasında ve sonundaki yazılış şekilleri belirtilmiştir.
- Kef, kef ve nef harfleri kelimenin başında yer aldıklarında daha değişik bir hale bürünürler.
- Kelimenin sonunda ise orijinal hallerine benzer olarak yazılırlar.
- 35:43Lam ve Mim Harfleri
- Lam harfi kelimenin başında fazla kıvrım gösterilmeksizin kendisinden sonraki gelecek olan harfe bağlanır.
- Mim harfi müstakil olarak bazen farklı şekillerde gösterilebilir.
- Kelimenin başında aynen orijinal şekline benzeyen şekliyle başlar ve kendisinden sonraki gelen harfe hep birleşir.
- 38:07Vav Harfinin Yazılışı
- Vav harfi kelimenin başındayken orijinal halinde yazılır.
- Vav harfi ortada iken kendisinden önceki gelen harfe birleşir.
- Vav harfi kendisinden sonraki gelen harfle birleşmez ve müstakil olarak da yazılabilir.
- 38:35H Harfinin Yazılışı
- H harfi "güzel h" olarak da adlandırılır ve kendisinden sonraki gelen harfe bağlanır.
- H harfinin ortadaki yazılışı diğer harflere göre farklı olup üç farklı şekilde yazılabilir.
- H harfinin son hali bazen farklı şekilde yazılabilir.
- 39:40Y Harfinin Yazılışı
- Y harfi kelimenin başındayken farklı bir şekilde yazılır ve altında iki nokta bulunur.
- Y harfi ortada iken de altında iki nokta haliyle yazılır.
- Y harfi son hali orijinal haline benzer şekilde yazılır.
- 40:15Dersin Sonucu
- Tüm harflerin başta, ortada ve sondaki yazılış halleri incelenmiştir.
- Osmanlıcada Türkçe kelimelerin yazılışında bu harf halleri kullanılacaktır.
- Bir sonraki derste bu konularla ilgili örnekler verilecektir.