Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan eğitim dersi formatındadır.
- Videoda Osmanlı Türkçesi imlası ve Türkçe dilbilgisi konuları ele alınmaktadır. İlk bölümde Osmanlı Türkçesi'ndeki gelecek zaman kipi, olumlu ve olumsuz formları, fiil köklerinin sesli veya sessiz harfle bitmesine göre nasıl değiştiği ve eklerin nasıl yazılacağı örneklerle açıklanmaktadır. İkinci bölümde ise geçmiş zaman kipleri (dili geçmiş zaman ve misli geçmiş zaman) detaylı şekilde anlatılmakta, her kip için ekleri, olumlu ve olumsuz formları ve okunuş kuralları örneklerle gösterilmektedir.
- Video, öğrencilere kitabın arka sayfasındaki metinleri okuyup kaideleri uygulamaları için bir ödev verilmesiyle sona ermektedir. Bu ders, Osmanlı Türkçesi'nde fiil zamanlarının nasıl transkribe edildiğini öğrenmek isteyenler için hazırlanmıştır.
- 00:14Osmanlı Türkçesi İmlası Dersi
- Yeni bir Osmanlı Türkçesi imlası Türkçe unsurlar dersi başlıyor.
- Geçen derste fiillerde haber kipleri ve zaman ekleri işlenmiş, geniş zaman ve şimdiki zaman ele alınmış.
- Bu derste geriye kalan üç zaman (gelecek zaman, dili geçmiş zaman ve misli geçmiş zaman) ve ekleri işlenecek.
- 00:46Gelecek Zaman Kipi
- Gelecek zamanın eki "ecek", "acak" veya "yiyecek" şeklindedir ve fiilin köküne göre değişir.
- Gelecek zaman, fiilin içinde yaşanılan zamandan sonra gerçekleşeceğini ve şimdilik tasarı halinde olduğunu bildirir.
- Gelecek zaman kipi olumlu ve olumsuz olmak üzere iki şekilde ifade edilir.
- 02:50Olumlu Gelecek Zaman Kipi
- Olumlu gelecek zaman kipinde, fiil kökü sesli harfle bitiyorsa, sesli uyumuna göre "yiyecek" veya "yiyecek" eklerinden biri getirilir.
- Fiil kökü sessiz harfle bitiyorsa, sesli uyumuna göre "ecek" veya "acak" eklerinden biri getirilir.
- Sessiz harfle biten fiillerde "ecek" veya "acak" eklerinin getirilmesi durumunda hecenin açılması olduğundan dolayı h okutucusu kesinlikle terk edilmemelidir.
- 14:02Olumsuz Gelecek Zaman Kipi
- Olumsuz gelecek zaman kipi olumsuzluk ekleri olan "m" ve "m" ilavesiyle yapılır.
- Kalın fiillerde "ma" (mim ve elif), ince fiillerde ise "m" (mim ve h) eki getirilmek suretiyle yapılır.
- Gelecek zamanın olumsuzunda, olumsuzluk eki olan "m" ekindeki h okutucusunu ve gelecek zaman eki olan "yiyecek" ekindeki h okutucusunu düşünmüyoruz.
- 19:10Geçmiş Zaman Eki
- Geçmiş zaman eki fiilin köküne göre dı-di, du, d, t şeklinde farklılık gösterir ve fiilin veya işin geçmişte yapıldığını ve kesinlikle bittiğini ifade eder.
- Geçmiş zaman eki, gerçekleşen fiil ve iş anlatan kişi tarafından yakinen bilinmektedir ve olayı bir cihette yaşamış ve görmüştür.
- Geçmiş zaman eki olumlu ve olumsuz durumları vardır; olumlu örnekler: buldum, koştun, yakaladı, bildik, incelediniz, sildiler.
- 22:59Dili Geçmiş Zaman Eki
- Dili geçmiş zamanın eki dal ve y harfidir, ancak hece kapandığında y okutucusu düşer, hece açıldığı anda y okutucusu gelir.
- Olumsuzluk eklerindeki okutucular yazılabilir ise de terki daha muvafık olumsuzluklara misaller: kaçmadım, üzülmedik, başlamadılar.
- Olumsuzluklarda elif okutucusunu terk edip dal harfini ve mim harfini birleştirerek yazmak daha münasiptir.
- 26:15Misli Geçmiş Zaman Eki
- Misli geçmiş zamanın ekleri miş, muş, muş, muş şeklinde gelir ve kelimenin kökünün kalınlık inceliğine bağlı olarak değişir.
- Misli geçmiş zaman kipi, gerçekleştiğini bilmediğimiz veya görmediğimiz ama bir başkasından duyup öğrendiğimiz olayları anlatmak için kullanılır.
- Misli geçmiş zaman eki olumlu örnekler: bulmuşum, almışsın, sessizleşmiş, çizmişiz, yemişsiniz, konuşmuşlar.
- 28:14Misli Geçmiş Zaman Eki Yazım Kuralları
- Misli geçmiş zamanın eki mim ve şındır, araya y okutucu harfi almaz.
- Olumlu örnekler: bulmuşum, koşmuşsun, soymuş, sevmişiz, gülmüşsünüz, görmüşler.
- Olumsuzluk eklerindeki okutucuların terk edilmemesi daha uygundur; örnekler: aramamışım, sormamışsın, ermemiş, silmemişim, acımamışsınız, görmemişler.
- 31:37Fiil Çekimleri ve Ödev
- Fiil çekimlerini çok iyi öğrenmek ve ezberden yapabilmek gerekir.
- Gelecek zaman kipinde ekler yiyecekacak veya ecek acak mış şeklinde gelir; sesli harf ile biten fiillerde yiyecek, sessiz harf ile biten fiillerde ecek veya acak ekini alır.
- Ödev olarak kitabın arka sayfasındaki 11-14 nolu metinleri okuyup, öğrenilen kaideleri uygulamak isteniyor.