Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Zafer Şık tarafından sunulan bir eğitim dersi formatında olup, Osmanlı arşiv belgelerinde tarih okuma ve çevirme konusunda bilgiler içermektedir.
- Videoda hicri takvimi miladiye ve rumi takvimi miladiye çevirme yöntemleri detaylı olarak anlatılmaktadır. Konuşmacı, altı farklı tarih örneği üzerinden tarih okuma tekniklerini göstermekte ve her bir tarihin miladiye ve rumi takvimdeki karşılıklarını hesaplamaktadır. Ayrıca, Osmanlı arşiv belgelerini okurken göz aşinalığının önemi, lügat ve sözlük kullanımının gerekliliği de açıklanmaktadır.
- Video, arşiv belgelerinde tarih okuma ve çevirme konusunda temel bilgiler edinmek isteyenler için faydalı olup, tarih çevirme formüllerini örneklerle açıklamakta ve izleyicilere günlük metin okuma alışkanlığı edinmeleri tavsiyesinde bulunmaktadır.
- 00:02Takvim Çevirme Giriş
- Önceki derslerde Osmanlı Türkçesi arşiv okumalarında tarih okuma ile ilgili videolar paylaşılmıştır.
- Bu videoda hicri takvimi miladiye ve rumi takvimi miladiye çevirme işlemlerine dair bilgiler paylaşılacaktır.
- Ekran üzerinde altı farklı tarih örneği bulunmaktadır.
- 00:55Hicri Takvim Okuma
- Tarihlerde kullanılan "fi" kelimesi, tarihleri anlatırken "şu tarihte" anlamını taşır ve arşiv belgelerinde çizgi şeklinde görülebilir.
- Hicri takvimde aylar genellikle "sin" (şin) harfiyle başlar ve "şevval" ayları "şevval" kelimesiyle belirtilir.
- Tarih kısmının altındaki çizgiler seneyi ifade eder ve üç ile başlayan üç basamaklı sayılar binüçyüz yıldır.
- 03:59Hicri Takvim Miladiye Çevirme
- Hicri takvimden miladi takvime çevirme için, hicri yılı 33'e bölerek çıkan tam sayı çıkarılır.
- Sonuçta kalan sayıya 621 eklenir, bu formülle yaklaşık miladi tarih bulunur.
- Bazı kaynaklarda 622 ile toplama yapılması önerilebilir, ancak 621 ile toplamak formül açısından daha doğrudır.
- 07:37Rumi Takvim Miladiye Çevirme
- Rumi takvimden miladi takvime çevirme daha kolaydır ve sadece 584 ilave edilir.
- 1917 ve 1918 tarihleri arasında Avrupa'nın kullandığı rumi takvimle bizim kullandığımız rumi takvim arasında 13 günlük fark vardır.
- 1917 tarihine kadar olan rumi tarihlerinde 13 gün ilave edilerek tam gün olarak miladi takvime çevrilir.
- 10:01Hicri Takvimde Özel Kullanımlar
- Hicri takvimde ayın 1-10. günleri için "evail", 11-20. günleri için "evasid", 21-30. günleri için "evvahir" kelimesi kullanılır.
- Ayların kısa kodları kullanılır, örneğin "m" harfi Muharrem ayını, "c" harfi Cemaziyel Ahir ayını temsil eder.
- İki basamaklı ve iki ile başlayan yıllar, binikiyüz olarak okunur.
- 17:38Divani Hat ve Tarih Örneği
- Divani hatla yazılmış bir metinde "ilmühaberdade" ifadesi "ilmühaber verildi" anlamına gelir.
- Benzer şekilde "suret dade" (suret verildi) ve "tezkire dade" (tezkire verildi) gibi ifadeler de kullanılır.
- 19:01Arşiv Belgelerini Okuma Teknikleri
- Arşiv belgelerini okurken en önemli unsurlardan biri göz aşinalığıdır, bu nedenle metinlere çokça bakmak ve dikkatlice seçmeye çalışmak gerekir.
- Arşivlerde kendinizi geliştirmek için lügat, sözlük veya elektronik uygulamalar kullanmak önemlidir, kelimelerin manasını bilmek bu işi daha eğlenceli hale getirir.
- Arşiv belgelerindeki tarihleri okumak için ay kısaltmalarını ve tarih hesaplamalarını bilmek gerekir.
- 23:11Rumi Takviminden Miladi Takvime Çevirme
- Rumi takvimi miladi takvime çevirmek için 584 yıl eklenir, 1917'den önceki tarihlerde 13 gün daha eklenir.
- Osmanlı'nın kullandığı Rumi takvim ile Avrupa'nın kullandığı Rumi takvim arasında 13 günlük fark vardı, bu 1917'deki bir yasayla eşitlenmiştir.
- Hicri takvimi miladi takvime çevirmek için tarih 33'e bölünür, çıkan sonuç (virgülden sonrası önemli değil) tarihten çıkarılır ve 621 ile toplanır.
- 26:30Arşiv Belgelerini Okuma Önerileri
- Arşiv belgelerini okumak için tarihleri okuyabilmek, ayları çözebilmek ve kodları bilmek önemlidir.
- Bu işi geliştirmek için metinlere çokça bakmak, sözlük kullanmak ve günde 1-2 metin okumak gerekir.
- Başlangıçta birkaç saat alsa da zamanla hızlanır ve bir sayfayı 1-2 dakikada rahatlıkla okur hale gelebilirsiniz.