Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan KPSS sınavına hazırlık amacıyla Osmanlı kültür ve uygarlık dersidir. Eğitimci, öğrencilere Osmanlı tarihi hakkında kapsamlı bilgiler vermektedir.
- Video, Osmanlı'nın merkez teşkilatı, padişah sistemi, saray yapısı, taşra idaresi, asker teşkilatı, toprak sistemi ve ekonomi yapısı gibi temel konuları kapsamaktadır. Ayrıca eğitim sistemi, hukuk sistemi, bilim adamları ve sanatçılar hakkında bilgiler sunulmaktadır.
- Eğitimci, 2022 KPSS lisans sınavından örnek sorular vererek konuları pekiştirmekte ve 1924'te tevhidi tedrisat ile sağlanan eğitim sistemi, 1926'da medeni kanunla sağlanan hukuk birliği, Katip Çelebi, Mimar Sinan gibi önemli bilim adamları ve sanatçılar hakkında bilgiler vermektedir. Video, kültür ve uygarlık konusunun tekrarıyla devam edecektir.
- 00:09Osmanlı Kültür ve Uygarlık
- Osmanlı'dan dokuz tane soru gelebilir, genel itibariyle dört-beş soru havadan gelebilir.
- Osmanlı'da merkez teşkilatında padişah, saray (dış saray, enderun ve harem), divan-ı hümayun (ilmiye, seyfiye, kalemiye) bulunurdu.
- Osmanlı'da seçim yoktu, başkentte karar alınır, taşrada uygulanırdı ve nizam-ı alem anlayışı devam etti.
- 01:59Taşra Teşkilatı
- Osmanlı taşra teşkilatı eyalet, sancak, kaza ve köy şeklinde bölünürdü, yönetimi kolaylaştırmak için beylerbeyi ve sancak beyni gönderilirdi.
- Padişah yasama, yürütme ve yargı yetkilerini haizdi, beylerbeyi yürütme yetkisini, kadı yargı yetkisini kullanırdı.
- Eyaletler salyaneli (iltizam) ve salyanesiz (tımar) olmak üzere ikiye ayrılırdı, özel eyaletler Hicaz, Kırım, Eflak, Boğdan ve Memleket-i Ahval'di.
- 03:04Asker Teşkilatı
- Osmanlı'da kara, hava ve deniz kuvvetleri vardı, kara kuvvetleri merkez ordusu, kapı kulları, hassa, devşirmeler ve eyalet tımarlı sipahi olarak ikiye bölünürdü.
- Has, kapıkulu ve devşirme askerler merkezde görev yapardı.
- Toprak sistemi miri (devlete ait) ve mülki (kişiye ait) olmak üzere ikiye ayrılırdı, mülki topraklar öşriye (müslümana ait) ve haraciye (gayrimüsli) olarak ikiye bölünürdü.
- 04:12Toprak Sistemi ve Ekonomi
- Miri toprakta devlet, merkezdekilere maaş verirken, taşrada dirlik sistemi ile has idamet, has tımar ve zeamet uygulanırdı.
- Tımar sisteminde toprağın işlem hakkı köylüye verilirdi, mülkiyet devlette kalırdı ve köylü çalışarak maaşını alırdı.
- Ekonomi tımara dayanıyordu, ayrıca hayvancılık, madencilik ve ticaret de vardı, ancak coğrafi keşiflerle bu alanlar zayıfladı.
- 05:30Ekonomik Anlayış ve Lonca
- Ekonomiye hakim olan üç anlayış vardı: iaşe (gelenekçilik), fiskalizm (mevcudu koruma) ve parayı hazineye doldurma.
- Lonca, Abbasilerdeki fütüvve teşkilatının Osmanlı'daki karşılığıydı, gayrimüslimler de üye olabiliyordu.
- Kapitülasyonlar ve coğrafi keşifler Osmanlı ekonomisini zayıflattı, sanayi inkılabı sonrası yerli esnaflar batıp gitti.
- 06:19Bankacılık ve Eğitim
- Osmanlı'da ilk banka Dersaadet Bankası'dı, sonra İstanbul Bankası ve Bank-ı Osmanlı açıldı.
- Eğitimde birlik yoktu, klasik dönem medrese, enderun, Avrupa tarzı okullar ve cemaat okulları vardı.
- Eğitimde birlik ne zaman sağlandığı belirtilmedi.
- 06:53Osmanlı Eğitim Sistemi ve Hukuk
- 3 Mart 1924'te tevhidi tedrisat ile eğitim sistemi sağlandı ve rüştiye, idadi, darülfunun gibi kavramlar ortaya çıktı.
- Osmanlı'da hukukta birlik yoktu, şer'i ve örfi hukuk olarak ikiye ayrılıyordu.
- 1926 Medeni Kanunu ile hukukta birlik sağlandı.
- 07:37Osmanlı Bilim Adamları
- Osmanlı'da bilim adamları vardı ve bunlardan Katip Çelebi, Mimar Sinan gibi isimler önemlidir.
- Bilim adamlarının çıraklık, kalfalık ve ustalık aşamaları önemlidir.
- Evliya Çelebi, Lagari Hasan Çelebi ve Hazerfen Ahmet Çelebi gibi bilim adamları da Osmanlı'da yaşamıştır.
- 08:33Osmanlı Sanatı
- Osmanlı'da minyatür, kesip süsleme sanatı ve ebru sanatı gibi çeşitli sanat dalları vardı.
- Cam sanatı ve vitray sanatı da Osmanlı'da önemli bir yer tutmuştur.
- Mimar Sinan gibi sanatçılar çıraklık, kalfalık ve ustalık aşamalarını geçerek eserler bırakmıştır.
- 09:42Osmanlı Müziği
- Osmanlı'da İri Musa Buzade gibi önemli müzik adamları vardı.
- III. Selim'in su dilara makamıyla yazdığı sah tekbir vardır.
- II. Mahmud mehteri kaldırdı, İtalyan cüzden mızıkayı ve hümayunu kurdu, Mozart da Osmanlı'dan etkilendi.
- 10:11Öğrenme Stratejisi
- Hukukta eksik olan konuları tamamlamak ve bol soru çözümü yapmak önemlidir.
- Lisans, önlisans, ortaöğretim, EKPSS, TYT, AYT ve adli idari hakimlik sınavlarından çıkmış soruları incelemek faydalıdır.
- Jandarma subaylık gibi farklı mentalite ile sorulan sorulara dikkat edilmelidir.