• Buradasın

    Osmanlı İmparatorluğu'nun Yıkılışı ve Modern Türkiye'ye Yansımaları

    youtube.com/watch?v=fsMFnz05kZc

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, 74 yaşındaki bir konuşmacı ve 99 yaşındaki Enes adlı bir sunucu arasında geçen, bir sempozyum kapsamında hazırlanmış bir tarih programıdır. Konuk, profesör ve medrese müdürü olarak kendini tanıtmaktadır.
    • Video, Osmanlı İmparatorluğu'nun 623 yıl boyunca dünyaya hükmettiği yaygın algısını ele alarak başlıyor ve aslında 400 yıl boyunca büyük bir devlet olarak söz sahibi olduğunu, ancak 220 yıl boyunca yıkılmamak için kendi gündemiyle boğuşarak geçirdiğini anlatıyor. Osmanlı'nın yıkılışının en önemli sebepleri, kardeş katlinin sona erdirilmesi, ekber ve erşet kuralının uygulanması, şehzadelerin dirayetsiz ve eğitimsiz olması, içe kapanma ve dış dünyadaki gelişmeleri fark etmemesi olarak açıklanıyor.
    • Programda ayrıca "yanlış batılılaşma" kavramı, alafranga dönemi, rüşvet sisteminin yaygınlaşması, paşalıkların rüşvetle dağıtılması, medreselerdeki beşik ulemalığı, yeniçerilik sisteminin bozulması ve saraydaki kontrolsüzlük gibi konular detaylı şekilde inceleniyor. Konuşmacılar, bu sorunların günümüzde Türkiye'de de devam ettiğini ve devletin var olması gerektiğini vurgulamaktadır.
    00:01Osmanlı'nın Varlığı ve Yıkılışı
    • Osmanlı, 623 yıl boyunca varlığını sürdüren, 400 yıl boyunca büyük bir devlet olarak söz sahibi olan, ancak 220 yılı yıkılmamak için kendi gündemiyle boğuşarak geçiren bir devlettir.
    • Osmanlı'nın yıkılışı, ertuğrul gazi'nin kurduğu devletin, Eskişehir'den Viyana kapılarına kadar getirilmesi ve dünyanın hakimi haline getirilmesiyle başlayan bir süreçte nasıl olur da yıkılacağı sorusunu gündeme getiriyor.
    • Kanuni zamanında, ikinci Selim zamanında milyon kilometrelerle ifade edilen bir devlet ortaya çıktı; bir ucu İspanya sahilinde, bir ucu İran'ın ötesinde, bir ucu Orta Afrikalarda, bir ucu Rusya'nın ortalarındaydı.
    04:26Kardeş Katli ve Tahta Geçiş Sistemi
    • Kardeş katli sisteminde, sultanın oğulları arasında tahta geçiş için rekabet vardı; ordunun, milletin, vezirlerin ve halkın sevdiği, savaşta önde olan ve yönetim becerileri olan şehzade tahta bir adım öndedir.
    • Şehzadelerin öldürülmesi, diğer kardeşlerinin isyan çıkarmaması ve devleti zaafa uğratmaması açısından önemliydi; isyan etmeyen şehzadeler vali olarak gönderiliyordu.
    • Kardeş katlinin sona erdirilmesi ve "ekber ve erşet" kuralının uygulanması, dirayetsiz padişahların ortaya çıkmasına neden oldu; şehzadeler hapiste geçirdikleri sürelerde gelişmemiş ve paranoyak bir şekilde büyümüşlerdi.
    08:33Eğitim Sistemi ve Rekabetin Azalması
    • Eskiden şehzadelerin iyi eğitim alması önemliydi; hangi şehzade daha iyi eğitim alırsa tahta geçme şansı o kadar artırdı.
    • "Ekber ve erşet" kuralı uygulandığında, şehzadelerin eğitim alma motivasyonu azaldı; çünkü en büyük olanın tahta geçeceği kesin olduğu için rekabet ortadan kalktı.
    • Osmanlı'nın yıkılışının diğer önemli sebeplerinden biri, duraklama ile beraber içe kapanma ve dışarıdaki gelişmelerden haberdar olmamak oldu; özellikle coğrafi keşifler ve sanayi devrimi gibi gelişmeler fark edilmedi.
    10:49Osmanlı'nın Batılılaşması ve Yanlış Yolculuğu
    • Koçubey Risalesi'nde Kanuni Sultan Süleyman devrine nasıl döneceğimiz konusunda bir cevap bulunmamaktadır.
    • 16-17. yüzyılda kendi içinde reformlar yapan Osmanlı, 18. yüzyılda Avrupa'daki gelişmeleri fark ederek Avrupalılaşmaya başlamıştır.
    • Avrupa'yı tanrı mesabesine koyan Osmanlı, "alafranga" dönemi olarak adlandırılan bu dönemde, doğru ve yanlış eleştirmeden Batının yaptığı her şeyi benimsemiştir.
    12:15Yanlış Batılılaşmanın Devamı ve Sonuçları
    • Osmanlı'nın Batılılaşmayı yanlış anlama durumu günümüzde de devam etmektedir; Paris'te ve İstanbul'da elleri ojeli erkeklerin görülmesi bu durumun bir örneğidir.
    • Osmanlı, bir süre sonra taklitçilikten mukallit olmaktan öteye bir şey yapamadığını fark etmiştir.
    • Osmanlı'da askeri gerileme yanında devlette rüşvet de başlamıştır; Fatih ve Kanuni devrinde kılıçtan akan kanla alınan paşalıklar artık rüşvetlerle ve torpillerle insanlara dağıtılmaya başlamıştır.
    13:37Liyakatsizlik Problemi ve Osmanlı'dan Cumhuriyete
    • Osmanlı'dan kalan liyakatsizlik problemi, Cumhuriyet döneminde de devam etmektedir; bugün de "yerde adamın varsa işin çabuk oluyor" durumu yaşanmaktadır.
    • Bu liyakatsizlik problemi ekonomiye, sağlığa ve her alana yansımaktadır.
    • İslam'da "işe ehline verin" emri vardır; Mimar Sinan'ın Süleymaniye Camii'ni bin küsur Hıristiyan ve Yahudi ile inşa etmesi de bu prensipin bir örneğidir.
    14:23Devletin Ehil Olmayanlarla İdare Edilmesi
    • Devlet ve bürokrasinin ehil insanlar tarafından idare edilmemesi, devletteki makamların bahşiş dağıtır gibi insanlara dağıtılması sonucu oluşmuştur.
    • Kalifiye olmayan insanların en yüksek makamlara çıkması, Osmanlı Devleti'ni aşağı doğru çeken negatif unsurlardan biri olmuştur.
    • Cemil Meriç'in "Bu Ülke" kitabında belirttiği gibi, bir vücutta bir bölüm hastaysa bütün vücut hasta olur; bir ülkede bir bölgede problem varsa bu problem her tarafa yansır.
    15:22Osmanlı Devleti'nin Kurumları ve Dejenerasyonu
    • Bir ülkenin bir kurumunda problem varsa, diğer kurumlarında da problem olduğu görülür; eğitim, sağlık ve gümrük kurumları birbirine bağlıdır.
    • Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde "beşik ulemalığı" adı verilen bir ulemalık vardı; burada müderrisin oğlu otuz yaşına gelmeden medresenin müderrisliği yapardı.
    • Medreseler askere gitmek istemeyenlerin sığındığı yerlerdi ve medrese öğrencileri içki içiyor, şarap şişeleri yataklarının altında saklıyorlardı.
    17:26Osmanlı'nın Yıkılış Nedenleri ve Günümüz İlişkisi
    • Medreseler devleti yöneten kadroları ortaya çıkardığı için çok önemliydi; Enderun Mektebi ise saray içinde direkt padişahın kontrolünde olduğu için diğer kurumlardaki kadar bozulmamıştı.
    • Osmanlı Devleti'nin yıkılmasına sebep olan tüm sosyal meseleler bugün Türkiye Cumhuriyeti'nde de var; bir devleti yıkan problemler günümüzde de devam ediyor.
    • Türkiye, başı dara düşenlerin sığındığı bir anavatan olarak görülüyor, ancak Türkiye'nin başı dara düşerse bizi kabul edecek başka bir yer kalmayacak.
    20:27Yeniçerilik ve Osmanlı'nın Çöküşü
    • Yeniçerilik bir meslek olarak profesyonel olmalıydı, ancak iş bulamayanlar yeniçeri ocağına gidiyor, yeniçeri sayısı beş-on bin sınırından kırk binlere ulaşmış, maaşları da çok olmasına rağmen göbekli ve nargile içen askerler ortaya çıkmıştı.
    • Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde (1700'lerin sonları, 1800'lerin başları) metastaz yapmış, artık hangi kurumun bozulduğunu sormaya gerek kalmıyordu çünkü padişahtan en alttaki memura kadar tüm kurumlar bozulmuştu.
    • Kontrolsüzlük ve devletin milletine hakim olamaması, enflasyon gibi ekonomik ve sosyal dalgalanmalarda insanlarda açgözlülük ve ahlaki çöküntü ortaya çıkarmıştı.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor