Buradasın

Osmanlı İmparatorluğu'nun Duraklama Dönemi ve İsyanlar Dersi

youtube.com/watch?v=W1xldmEJtG4

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, bir tarih öğretmeninin öğrencilere Osmanlı İmparatorluğu'nun duraklama dönemi ve bu dönemdeki önemli olayları anlattığı kapsamlı bir eğitim dersidir. Öğretmen, Nazım adlı bir öğrencisiyle etkileşim halinde dersi sunmaktadır.
Video, Osmanlı İmparatorluğu'nun duraklama döneminin nedenlerini, 17. yüzyılda yaşanan isyanları (İkinci Osman'ın isyanı, Celali ayaklanmaları, Suhte isyanları) ve bunların sonuçlarını kronolojik olarak ele almaktadır. Ayrıca, bu dönemde yapılan ıslahatlar, padişah seçimi sistemindeki değişiklikler ve Köprülü dönemi gibi önemli tarihsel dönüm noktaları da detaylı şekilde anlatılmaktadır.
Videoda ayrıca Osmanlı İmparatorluğu'nun yükseliş dönemi, Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethetmesi, Yavuz Sultan Selim'in seferleri ve Kanuni Sultan Süleyman dönemindeki olaylar da ele alınmaktadır. Öğretmen, KPSS sınavına hazırlanan öğrencilere yönelik tarih sorularını çözerek, sınavlarda çıkabilecek soru tiplerini ve çözüm stratejilerini de paylaşmaktadır.

00:0717. Yüzyılda Duraklama Dönemi ve İsyanlar: 17. yüzyılda duraklama döneminin ikinci kısmına bakılacak ve ıslahatlar konusu ele alınacak.
17. yüzyılda yaşanan isyanların temel nedeni merkezi otoritenin bozulmasıdır.
İstanbul'daki isyanlarda yeniçerilerin isyan nedenleri arasında düşük maaş, çocuk yaştaki padişahların tahta geçirilmesi, valide hanımların devleti yönetmesi ve evlenmelerine izin verilmemesi bulunmaktadır.
02:03İkinci Osman'ın İsyanı: İkinci Osman'ın Hotin seferinde yeniçerilerin istatistik yapması ve padişahın taviz vermemesi üzerine isyan başlamıştır.
İkinci Osman, yeniçeri ocağını kaldırmak ve Türkmenlerden oluşan yeni bir ordu kurmak istemiş, bu nedenle hacca gitme bahanesiyle İstanbul'dan ayrılmıştır.
Yeniçeriler, İkinci Osman'ın Anadolu'dan Türkmenleri toplayıp yeni bir ordu kuracağı söylentisini duyunca karşı çıkmış ve ihtilal boyutuna gelmiştir.
04:54İkinci Osman'ın Sonu: İkinci Osman, yeniçerilerin kuşatması sırasında kapıkulu ocağında başkomutanı olduğunu söyleyerek yeniçerilere sığınmıştır.
Yeniçeriler, kendisine sığınan padişahı öldürmek yerine, onu dövmeye kalkışmış ve üstünü parçalamışlardır.
İkinci Osman, Yedikule zindanlarına götürüldükten sonra susuzluktan ızdırap çekmiş ve gece boyu dokuz yeniçeriyle mücadele etmiş, sonunda bir Rum genci tarafından yay kemendiyle boğdurulmuştur.
08:50İkinci Osman'ın Tecavüz İddiaları: Olayda yaklaşık 150 yeniçeri şahit olmuş, ancak o günün kaynaklarında tecavüz vakası hakkında hiçbir bilgi bulunmamaktadır.
Yıllar sonra "Osman tecavüz etti" diyerek Osmanlı padişahlarını küçümsemek ve tarihi sevmeyip iftira atmak hoş bir şey değildir.
İkinci Osman'ın şehit edilişi, İstanbul isyanları arasındaki en önemli olaylardan biridir.
10:03Dördüncü Murat'ın Tahta Çıkışı: Dördüncü Murat 12 yaşında tahta geçti ve annesi Kösem Sultan'dan dolayı yönetiliyordu.
Yeniçeriler Murat'ı öldürme girişimleri yapmış, ancak başarılı olamamışlardır.
Osmanlı'da padişahın öldürülmesi yasaktı, yeniçeriler bile onu iple veya boğarak öldürmek zorundaydı.
10:51Osmanlı'da Padişahın Öldürülmesi: 17. yüzyılda Ahmet gelip bu duruma son verecek, ancak 3. Mehmet'in kafes sütunu getirmesiyle bu sefer deneyim parçaları ortaya çıkmıştır.
Bizans ve Roma tarihlerinde de prenslerin, prenseslerin, düklerin ve lordların inanılmaz derecede kötü muamelelerle öldürüldüğü bilinmektedir.
Tarihçi görüşünde, o gün de insan değerleri vardı ve yanlış olsa da oluyor, olmuyor desek yalan olur.
12:15Dördüncü Murat'ın Kudreti: İkinci Osman, bir yeniçeri isyanı sonucu Konya'ya gitti ve abisinin intikamını almak istedi.
Dördüncü Murat, Kösem Sultan'dan sonra saraydan uzaklaştıktan sonra merkezi otoriteyi kendi eline aldı.
Dördüncü Murat, öldürülme korkusuyla yaşadığından dolayı kendini fitness'e adamıştı ve sürekli ağırlık çalışması yapmıştır.
13:47Osmanlı Padişahlarının Önemi: Osmanlı padişahları devletin başı imame, diğerleri hepsi tesbihtir.
Bir devlette baştaki imame koptuğu zaman, orası zayıfladığı zaman, orası dik durmadığı zaman çöküyor.
13:58Osmanlı'nın Çöküş Nedenleri: Osmanlı'nın çökmesindeki en büyük sebeplerden biri tecrübesiz devlet adamlarının başa geçmesi, çocuk yaşta geçmesi ve valide sultanların devleti yönetmesidir.
1656 tarihinde yaşanan en sıkıntılı olaylardan biri, Dördüncü Murat zamanında yeniçerilerin ayaklanmasıdır.
Dördüncü Murat'ın çocukluk evresinde yeniçeriler, onu korkutmak amacıyla on yedi kişinin idamını istedi ve bunlar arasında onu yetiştiren Hafız Ahmet Paşa da vardı.
15:17Dördüncü Murat ve Yeniçeriler: Dördüncü Murat, yasakçı ve sert bir padişah olarak bilinir, ancak gece fenersiz dışarı çıkma yasağı gibi bazı yasakları kapatmamıştır.
Dördüncü Mehmet zamanında yaşanan "Vakayı Vakvakiye" olayı, tarihe "Çınar Olayı" olarak geçmiştir.
Yeniçeriler, Dördüncü Mehmet'ten otuz'a yakın devlet adamının kellesini istemiş, Mehmet yalvardıysa da adamlar ısrarla bu kişileri istemişlerdir.
16:03Vakayı Vakvakiye Olayı: Yeniçeriler, on yedi yeniçeri ocağı'nın kaldırılması ile alakalı dedikodu nedeniyle bu kişileri istemişlerdir.
Dördüncü Mehmet, "Hezarpare" ünvanını almış ve "Ahmetli" ismiyle anılmıştır.
Yeniçeriler, bu devlet adamlarını Sultanahmet Meydanı'nda ağaçlara asmış, cesetler günlerce durmuş ve sıcakta çürümeye başlamıştır.
19:06İstanbul İsyanlarının Nedenleri: İstanbul isyanlarının ilk nedeni merkezi otoritenin bozulmasıdır.
Devşirme Kanunu'na aykırı ocağa asker alınması, devlet ocak içindir anlayışının benimsenmesi ve cülus bahşişi için padişah değiştirmesi önemli nedenlerdir.
Ulufelerin düşük ayarda verilmesi, yeniçeri ağları ve saray kadınlarının devlet yönetimine karışması, yeniçerilerin evlenmesi ve ticaret yapması da önemli nedenlerdir.
22:02İstanbul İsyanlarının Sonuçları: İstanbul'da can ve mal güvenliği kalmamıştır.
Merkezi otorite bozulmaya devam etmiştir.
Bu olaylar İstanbul isyanları veya yeniçeri isyanları olarak bilinmektedir.
22:28Celali Ayaklanmaları: 1519'da Tokat'ta Ballıca mağarasında yaşayan Şeyh Ali Nazım, vergilerin yüksekliğinden dolayı protesto için ekini bırakarak ayaklanmaya başlamıştır.
Şeyh Celal, Yavuz Sultan Selim zamanında isyan etmiş ve bu isyandan sonra Anadolu'daki benzer isyanlara "Celali" denmeye başlanmıştır.
Celali ayaklanmaları, Karayazıcı, Can Muratoğlu, Mahmut Efendi ve Deli Hasan gibi liderlerin önderliğinde devam etmiş, ancak bu liderlerin kim olduğu belirsiz kalmıştır.
25:27Ayaklanmaların Nedenleri: Tımar sisteminin bozulması, enflasyonun artması, çit bozan vergisinin alınması ve devletin otoritesini kaybetmesi ayaklanmaların önemli nedenleridir.
Tımar topraklarının iltizama çevrilmesi ve babadan oğula geçme sisteminin kaldırılması, köylülerin topraksız kalmasına ve göç etmesine neden olmuştur.
Enflasyon, hayat pahalılığı ve ürünlerin para etmemesi, üretimin azalması ve hayatın pahalılaşması ekonomik bozulmanın temel nedenleridir.
27:38Ekonomik Bozulmanın Sonuçları: Tımarlı sipahilerin İstanbul'a göç etmesi, yeniçeri sayısının 40 bin'den 100 bin'e çıkmasına neden olmuştur.
Osmanlı Devleti'nde öşür peşin olarak alınan vergidir ve her sene aynı miktar hesaplanırken, üreticilerin üretimi ve fiyatları belirsizdir.
Devletin merkezi otoriteyi kaybetmesi, tımar sisteminin bozulması, iltizamın yaygınlaştırılması ve enflasyonun artması ekonomik bozulmanın önemli nedenleridir.
30:23Hacova Meydan Muharebesi ve Celal İsyanları: Hacova Meydan Muharebesi'nde askerler kaçtı ve geri döndüklerinde savaşın kazanıldığını öğrendiler.
Kaçan askerlerin sayısı 14.000 olarak tespit edildi ve hepsine idam kararı çıkarıldı.
İdam edileceklerini bildikleri için askerler dağlara çekildi, eşkiya oldu ve köylere basarak tımarlı sipahileri öldürdü veya kaçırdı.
33:48Celal İsyanlarının Nedenleri: Hacova Meydan Muharebesi'nden kaçan askerlerin eşkıya olması, Celal isyanlarının çıkış noktası oldu.
Tımar sisteminin bozulmasının nedenleri arasında sipahiler dışında kimselere verilmesi, özel mülk veya vakfa çevrilmesi, rüşvet karşılığı verilmesi ve sipahilerin gösterişli yaşama arzusu yer aldı.
Nüfusun hızla artması, enflasyon artışı ve Avrupa'nın silah teknolojisine uyum sağlayamaması da tımar sisteminin bozulmasına katkıda bulundu.
38:43Başlıca Celali İsyancıları: Başlıca Celali isyancıları arasında Gürcü Nebi, Kalenderoğlu Karayazı, Mahmut Kör, Ahmet Tahvin, Canbulatoğlu ve Deli Hasan Katırcıoğlu bulunuyordu.
Osmanlı Devleti, isyancıları bastırmak için onlara paşalık vererek onları aradan çekmeye çalışıyordu.
Osmanlı Devleti, korsan olan Hızır Reis'i Barbaros Hayrettin Paşa olarak terfi ettirmişti.
40:48Celali İsyanları ve Büyük Kaçgun: Celali isyanları sırasında tarımsal üretim düşer ve köyden kente göçler başlar.
1600-1610 yılları arasında Anadolu'dan İstanbul ve büyük kentlere doğru köylülerin kaçma olayına "Büyük Kaçgun" veya "Büyük Kaç Gün" denir.
Bu dönemde köyden kente göç artmış, üretim düşmüş, vergi gelirleri azalmış, boşalan köylere eşkiyalar yerleşmiş ve Anadolu'da can ve mal güvenliği kalmamıştır.
42:27Göçlerin Etkileri: İstanbul gibi şehirlerde Anadolu'dan gelen göçmenlerin yaşadığı mahalleler oluşmuştur (örneğin Kartal'da Erzurum, Konyalı, Mardinli mahalleler).
Göç edenler birbirlerini tutmaya başlamış ve mahalleler aynı eksende dönmeye başlamıştır.
Türkiye'de birçok yerde (Ankara, İzmir, Ankara, Bursa) göçmenlerin yaşadığı mahalleler ve sokak isimleri bulunmaktadır.
44:31Eyalet İsyanlarının Nedenleri: Bazı kaynaklar eyalet isyanlarının bağımsızlıkla alakalı olmadığını, sadece yöneticilerin kötü davrandığı için ayaklanmalar olduğunu öne sürerken, bazıları bağımsızlık olduğunu savunur.
Osmanlı Devleti'nin bağımsızlık hareketleri 1789 Fransız İhtilali'nden sonra yayılan ulusçuluk akımı ile özdeşleştirildiği için, eyalet isyanlarının da bu akımla ilgisi olduğu düşünülmektedir.
Eyalet isyanlarının nedenleri arasında merkezi otoritenin bozulması, eyaletlerde devlet otoritesinin kalması ve devlet yöneticilerinin halka kötü davranması bulunmaktadır.
47:26Genç Osman'ın Tahttan İndirilmesi ve Celali İsyanları: Genç Osman'ın tahttan indirilmesi üzerine Erzurum valiliği verilerek isyan bastırılmıştır.
17. yüzyılda köylü ve Celali ayırt edilemiyordu, halkın aklında öldürüp telleri kuyuya attığına inanıyordu.
Celali isyancıları, medrese öğrencilerinin eline silah koyarak ayaklanmaya teşvik etmişlerdir.
48:51Osmanlı Devleti'nin 17. ve 18. Yüzyılları: 17. yüzyıl Osmanlı Devleti'nde kaotik bir dönemdi, 18. yüzyıl ise daha oturaklıydı.
18. yüzyılda iyi padişahlar denk gelmiş, Lale Devri Osmanlı Devleti'nin rönesansı olarak nitelendirilmiştir.
Celali isyanları Mersin, Tarsus, Silifke, Erdemli ve Sirkede başlamıştır.
51:35Suhte İsyanlarının Sebepleri: Suhte isyanlarının üç temel sebebi vardır: medreselerin kapasiteleri üzerinde olması, köyler basıldıktan sonra şehir merkezlerine gelen insanların medreseleri barınma yeri olarak kullanması ve cerre çıkma olayında halkla çatışmalar.
Suhte isyanları özellikle Mersin bölgesi, daha sonra Teke bölgesi ve Antalya'ya kadar yayılmıştır.
Bu isyanlarda yetişmiş medrese öğrencilerinin öldürülmesi eğitime darbe vurmuş, Osmanlı 17 yıl sonuna kadar öğretmen bulamamıştır.
52:34Medrese Öğrencilerinin İsyan Nedenleri: Osmanlı'da medrese öğrencilerine "softa" veya "suhte" ismi verilirdi, daha sonra "talebe" olarak değişmiştir.
Suhte isyanlarının nedenleri arasında ulema çocuklarının kayrması, rüşvet ve iltimasın yaygınlaşması, kapasitenin üstünde medreselere öğrenci alınması, nüfus artışı ve enflasyon, medrese gelirlerinin azalması ve öğrencilerin halktan yardım talep etmesi bulunmaktadır.
İsyancı medrese öğrencilerine karşı güç kullanılmış, bu da çok fazla can kaybına ve eğitimli insanların azalmasına neden olmuştur.
57:0417. Yüzyıl İslahatları: 17. yüzyıl isyanlarının ardından devlet, mevcut düzenin içinde önlemler alarak ıslahatlar yapmıştır.
İslahat'ın diğer adı reformdur, ancak ıslahat ile inkılap karıştırılmamalıdır.
İslahat, mevcut düzeni değiştirmek yerine mevcut düzeni iyileştirmeyi amaçlar.
57:59İslahatların Başarısızlık Nedenleri: İslahatların nedenleri araştırılmamış, özellikle Celali isyanlarının nedenleri sorgulanmamıştır.
Sorunların köküne inilememiş, bu da sorunların tekrar çıkmasına neden olmuştur.
17. yüzyıl ıslahatlarının en büyük sıkıntısı, Avrupa'nın gelişmiş olmasına rağmen onu örnek almamaktır.
58:39İslahatların Uygulanması ve Karşı Çıkmalar: Ak alınmadan yapılan ıslahat hareketleri başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
Ekonomiden ıslahat yapmak isteyenler, saraydakilere zam yapmayacakları için karşı çıkmışlardır.
Ulema (din adamları) bazı ıslahatlara dini gerekçelerle karşı çıkmış, bazen çıkar çıktığı için öldürülmüşlerdir.
59:28Yeniçeri Ocağı ve İslahatlar: Yeniçeri Ocağı'nı kaldırmak isteyenler bunu gizlice yapmak istemişlerdir.
Sarayda gizlice bir şey olmadığından, ıslahatlar kulaktan kulağa giderek abartılmıştır.
17. yüzyıl ıslahatları çok büyük ıslahatlar arasında sayılmaz, akademisyenler genellikle 3. Selim'e başlar derler.
1:00:38İslahatçıların Kodlaması: Bu dönemde ıslahatçıları "Tokmak" diye kodlamaktayız.
Tarih dersinde tüm bilgiyi kodlamaya vermek yerine, bilgiyi anlamak ve mantık üzerine kurmak daha etkilidir.
İslahatçılar: Haruncu, Osman Kuyucu, Murat ve Ahmet Köprülü'dür.
1:06:15Osmanlı Devleti'nde Denk Bütçe: Haruncu Ahmet, Osmanlı Devleti'nde ilk defa denk bütçe yapmıştır.
Osmanlı'da eskiden bütçeler yapılmazdı, harcamalar gelirlerden fazla olurdu ve bu durum 17. yüzyıldan sonra bozulmuştur.
Denk bütçe yapmak için giderler azaltılmış, saraydan, askerden ve alacaklardan gelir-gider tablosu eşitlenmiştir.
1:08:47Haruncu Ahmet'in İdamı: Haruncu Ahmet, gelir-gideri hesaplayan ve eşitleyen bir isyancı olarak saray çevresine çıkarılmıştır.
Haruncu Ahmet, Birinci Ahmed'in sadrazamı ve Dördüncü Mehmet'in sadrazamıdır.
Haruncu Ahmet, bütçeye denkledi ancak çıkar çevreleri tarafından idam istenmiştir.
1:09:24Osman Kuyucu ve Kuyucu Murat Paşa: Osman Kuyucu, başkenti İstanbul'dan başka bir şehre taşımayı, yeniçeri ocağını kaldırmayı ve harem dışı evlilik yaparak şehir İslam'ın kızıyla evlenmeyi düşünmüştür.
Kuyucu Murat Paşa, Birinci Ahmed'in sadrazamıdır ve 1630-1610 yılları arasında Celali isyanlarını öldürerek devletin merkezi otoritesini artırmıştır.
Büyük tarihçiler, Kuyucu Murat Paşa'nın devletin ömrünü uzattığını söylerler.
1:10:31Dördüncü Murat'ın İslahatları: Dördüncü Murat, tahta geçtiğinde 12 yaşında olduğu için başta yeniçerilere mecbur kalmış ve Kösem Sultan da onun şeyhi olmuştur.
Merkezi otoriteyi ele geçirdikten sonra İstanbul'da çıkan yangınların önlenebilmesi amacıyla gece fenersiz dışarı çıkma yasağı getirmiştir.
Alkol ve tütün içimini yasaklamıştır, özellikle alkol içen kahvehanede oturan gençlerin İstanbul'a ateşe vermesiyle olaylar başlamıştır.
1:11:42İstanbul Yangınları ve İhmal: Dördüncü Murat'ın alkol ve tütün içilmesini yasaklamasının temel sebebi İstanbul yangınlarını engellemektir.
İstanbul komple ahşaptan yapılan binalar hemen bir anda tutuşup yanı verir ve nüfus hızı arttıkça binalar bitişik bitişik oturulmaktadır.
Kartalkaya yangınında yaşanan felaket, ihmal ve kusur sonucu olmuştur, devletin gereğini yapması gerektiği vurgulanmıştır.
1:15:08Osmanlı Padişahları ve Sancağa Çıkma Uygulaması: Osmanlı padişahları arasında Selim, Murat, Mehmet, Ahmet ve Osman gibi isimler yer alıyor.
Üçüncü Mehmet, sancağa çıkma uygulamasını kaldırdı ve kardeşlerini şimşirlik adı verilen odalara koydu.
Sancağa çıkma uygulamasının kaldırılması, padişahların kötü muamele görmesine ve şehzadelerin ölüm korkusuyla yaşamasına neden oldu.
1:16:03Kafeste Yetişen İlk Padişah: Padişah seçimi eskiden kardeşlerin savaşta yenilmesi veya oğulların babalarını yenmesiyle gerçekleşiyordu.
Üçüncü Mehmet'in ölümünden sonra, en büyük ve en akıllı olan birinci Ahmet kafesten çıkarılıp padişah yapıldı.
Birinci Ahmet tahta çıktıktan sonra, divan ona neden kendisinin padişah olduğunu sorduğunda, yaş ve tecrübe sebebiyle seçildiğini öğrendi.
1:17:10Ekber ve Erşet Sistemi: Birinci Ahmet, tahta çıkışı kanunlaştırarak "ekber ve erşet" (en büyük ve en akıllı) prensibini getirdi.
Reşitlik, kendi bilinciyle yapacak erişkinliğe ulaşmak anlamına geliyor ve Osmanlı'da reşitlik yaşı çok küçük olabiliyordu.
Osmanlı'da padişah olmak çok zor bir durumdu; şehzadeler cuma namazına giderken öldürülebilir veya hançerlenebilirdi.
1:22:25Köprülü Sülalesi ve Osmanlı'nın Yükselişi: Dördüncü Mehmet tahta çıktığında altı yaşındaydı ve yönetim Hatice Valide Turhan Sultan'a bağlıydı.
Köprülü Mehmet Paşa dönemi başladı ve Venedik'in Çanakkale Boğazı'na yaptığı ablukayı kırdı.
Köprülü sülalesi, yeniçerileri itaat altına aldı, mali disiplini sağladı ve Osmanlı'nın duraklamasını durdurdu.
1:24:43Köprülü Mehmet Paşa'nın Şartları: Köprülü Mehmet Paşa, ıslahat yaparken çıkar çevrelerine zarar vermemesi için şartlar öne sürmüştür.
Köprülü Mehmet Paşa'nın şartları arasında atamalarına kimse karışmaması, ıslahatlar karşısında şikayet gelirse önce kendisinin dinlenmesi ve mahkemelerin halka açık olması bulunmaktadır.
Köprülü Mehmet Paşa, ecelinin harbiden ecelil olmasını istemiş ve bu şartları sunmasaydı belki de Vakayi Vakvakiye'deki bir ağacın başında idam edilebilirdi.
1:26:18Köprülüler Sülalesi: Köprülü Mehmet Paşa saraya şartlar öne sürerek giren ilk Osmanlı sadrazamıdır ve sülalesi devam etmiştir.
Bu döneme Köprülüler sülalesi adı verilmiştir.
1:26:46Dördüncü Mehmet'in İslahatları: Dördüncü Mehmet döneminde Tarhuncu Bütçesi adında bir bütçe hazırlanmış ve devletin alacakları tahsil edilmiştir.
İltizam sisteminde kazananlar tahsil edilmiş, israf önlenmiş ve maliyenin düzenlenmesi sağlanmıştır.
Dördüncü Mehmet, Osmanlı Devleti tarihinde ilk sosyal ıslahat yapan padişahdır.
1:27:50İkinci Osman'ın İslahatları: İkinci Osman, maliyeyi düzeltmiş, israfı önleyerek yeniçeri'ye ödenen fazla paraları kesmiştir.
Harem dışından evlilik yapmış, şeyhülislam'ın yetkilerini kısıtlamıştır.
Yeniçeri ocağını kaldırmayı ve başkenti taşımayı düşünmüştür, kılık kıyafet düzenlemesi getirmeyi düşünmüştür.
İkinci Osman, Yedikule zindanlarında şehit edilmiştir.
1:29:44Kuyucu Murat ve Koççi: Kuyucu Murat, Birinci Ahmet'in sadrazamıdır ve Celali isyanlarını şiddet ve baskı yoluyla bastırmıştır.
Koççi, Osmanlı Devleti'ne devletin durumu hakkındaki rapor olan bir risale (layiha) sunmuştur.
Koççi'nin risalesi, Dördüncü Murat ve Birinci İbrahim'e sunulmuştur.
Koççi, Dördüncü Murat'a çözüm önerilerini daha çok sunmuş, Birinci İbrahim'e ise devleti eleştirmiştir.
1:33:23Dördüncü Murat'ın Diğer İslahatları: Dördüncü Murat, saray kadınlarını devlet yönetiminden uzaklaştırmıştır.
Osmanlı Devleti tarihinde ilk defa şeyhülislamı idam ettirmiştir.
İlk defa gece sokağa çıkma yasağı, içki ve tütün yasağı getirmiştir, bunların temel sebebi büyük İstanbul yangınlarının önüne geçmektir.
Dördüncü Murat döneminde Evliya Çelebi, Katip Çelebi ve Nefi gibi önemli kişiler yetişmiştir.
Nefi, hicivci olarak "Siyahı Kazan" adlı eserini yazmış ve devlet yönetimini eleştirmesi nedeniyle idam edilmiştir.
1:36:09Osmanlı İmparatorluğu'nun Önemli Şahsiyetleri: Dördüncü Murat zamanında yaşayan en ünlü şahsiyetler arasında Ahmet, Ekber ve Erşet bulunmaktadır.
Ahmet, veraset sisteminde son değişikliği yapmıştır.
Sancak'tan yetişip ilk padişah olan ve son padişah olan üçüncü Mehmet'tir.
1:37:57Köprülü Dönemi: Köprülü Mehmet Paşa saraya şartlar öne sürerek geldi, maliyeyi düzeltti ve yeniçeri disiplin altına aldı.
Köprülü, Fazıl Ahmet Paşa'yı dört senelik kuşatmasında bitirdi ve Girit kuşatmasını başarıyla sonlandırdı.
Köprülü dönemi, Osmanlı İmparatorluğu'nda bir yükselme dönemi yaşatmıştır.
1:40:23Önemli Tarihsel Olaylar: İstanbul isyanlarının özellikle başlıca olanı Vakayi Vakvakiye'dir ve Osmanlı'da otuz'a yakın devlet adamı çınar ağaçları asılmıştır.
Celali isyanları 1633-1617 yılları arasında sürmüş olup, bu süre içinde yedi yıl aralık vardır.
Celali Anadolu isyanları toprak isyanlarıdır ve toprağa dayalı olan şeylerdir.
1:41:35Osmanlı İmparatorluğu'nun Önemli Şahsiyetleri ve Dönemleri: İlahatların genel özellikleri arasında özellikle Avrupa örnek alınmamıştır.
Tarhuncu'nun en önemli özelliği denk bir bütçe yapmasıdır ve yeniçeri ocağını kaldırmayı düşünmüştür.
Dördüncü Murat'ın gece sokağa çıkma, içki ve tütün yasağı sebebi büyük İstanbul yangınlarını engellemektir.
1:43:21Osmanlı İmparatorluğu'nun Önemli Dönemleri: Birinci Ahmet, veraset sisteminde son değişikliği yapmıştır.
Üçüncü Mehmet, sancak'tan yetişip son padişah olan ve oğullarını şimşek adı verilen kafeslerde tutan padişahdır.
Köprülü Mehmet Paşa, saray'a şartlar öne sürerek gelen ve ıslahat hareketlerine başarı ulaşması için bazı şartları dördüncü Mehmet dönemine denk gelen kişidir.
1:45:37Osmanlı İmparatorluğu'nun Önemli Dönemleri: Yükselme dönemi ile duraklama dönemi ile ilgili kırkbeş tane soru çözülecektir.
Birinci Selim (Yavuz Sultan Selim) sekiz yıla seksen yıllık iş sığdırmıştır.
1571'de Osmanlı Devleti'nin Venedik'ye ait olan Kıbrıs'ı fethetmesi, Haçlıların ve Venedik'in tepki göstermesine sebep olmuştur.
1:47:35Fatih Sultan Mehmet'in Fetihleri: Fatih Sultan Mehmet İstanbul'u fethettikten sonra 1453 yılında Mora'ya kaçan iki Bizans prensi yakalanmıştır.
1461 yılında Trabzon Rum İmparatorluğu'nun 61 gün kuşatmasıyla fethedilmiştir.
Fatih Sultan Mehmet zamanında Anadolu siyasi birliği sağlamaya yönelik faaliyetler yapılmıştır.
1:50:10Fatih Sultan Mehmet'in Savaşları ve Fetihleri: Fatih Sultan Mehmet, Uzun Hasan ile 1470'te Erzincan'da Otlukbeli Savaşı'na girmiştir.
1475 yılında Kırım'ı fethetmesiyle Karadeniz bir Türk gölü haline gelmiştir.
1533'te İstanbul Anlaşması yapılarak Avusturya Arşidükü Osmanlı Devleti'ne sadrazama denk sayılarak Orta Avrupa'nın siyasi üstünlüğü Osmanlı Devleti'ne geçmiştir.
1:52:01Fatih Sultan Mehmet'in Özellikleri: Fatih Sultan Mehmet, doğuda ve batıdaki bilgileri toplayarak Topkapı Sarayı'nda huzur dersleri vermeye amaçlamıştır.
İstanbul'u fethettikten sonra "Fatih" ünvanını almıştır.
Osmanlı Devleti 1838-1553 yılları arasında Hint Denizi'ne sefer yapmış ancak başarılı olamamıştır.
1:54:07Yavuz Sultan Selim'in Seferleri: Yavuz Sultan Selim, Mercidabık ve Ridaniye seferleriyle Memlük Devleti'ne son vermiş, halifelik, kutsal emanetler ve baharat yolu Osmanlı Devleti'ne geçmiştir.
Mısır seferi Yavuz Sultan Selim tarafından yapılmıştır.
İstanbul'un fethi için Anadolu toprak bütünlüğünü sağlamak, Bizans'ın şehzadeleri kışkırtmasını engellemek ve ticaret yollarını ele geçirmek gibi nedenler vardır.
1:56:04Bozoklu Celal ve İstanbul Kuşatması: Bozoklu Celal (gerçek adı Şeyh Celal) 1569-1519 yılları arasında vergi ödemesinden dolayı Osmanlı Devleti ile sorun yaşamış ve Tokat'ta bir mağaraya kapanmıştır.
Fatih Sultan Mehmet, İstanbul kuşatması için Karamanoğlu ile saldırmazlık anlaşmaları yapmış, Venedik, Ceneviz ve Papalık gibi devletlerle de anlaşmalar yapmıştır.
Fatih Sultan Mehmet, 400 parça donanma hazırlamış, hareketli kuleler yapmış ve Rumeli (Boğazkesen) yaptırmıştır.
1:57:38Osmanlı Tarihi Soruları: 1511'de Antalya Teke bölgesinde Safevi Devleti hükümdarı Şah İsmail tarafından desteklenen isyan Şahkulu isyanıdır.
Yavuz Sultan Selim döneminde Anadolu Türk siyasi birliği kesin olarak sağlanmış, Dulkadiroğlu Beyliği'ne son verilerek Ramazanoğulları'na da son verilmiştir.
1538'de Preveze Deniz Savaşı'nda Barbaros Hayrettin, Andrea Doria komutasındaki donanmayı yenerek Akdeniz'i bir Türk gölü haline getirmiştir.
1:59:41Fatih Sultan Mehmet'in Ortodoks Kilisesi Politikası: Fatih Sultan Mehmet, İstanbul'u fethettikten sonra kapatılan Ortodoks Kilisesini geri açtırmıştır.
Bu eylemin amaçları arasında Hristiyanlar arasında yaşanan mezhep ayrılıklarına son vermek değil, yönetim altındaki Hristiyanlara hoşgörülü davranmak, Ortodoks Kilisesi hareketlerini kontrol etmek, Katolik Kilisesi'ne karşı güç oluşturmak ve Balkanlar'da yapılacak savaşlarda Rumları desteğini almak bulunmaktadır.
1:59:48Osmanlı Sultanlarının Ünvanları: Kanuni Sultan Süleyman (Birinci Süleyman) "Sultanlar Sultanı, Hakanlar Hakanı" ve "Hükümdarlara taç veren Allah'ın yeryüzündeki gölgesi" unvanlarını kullanmıştır.
Fatih Sultan Mehmet "İki Kara ve İki Denizin Hükümdarı" (Sultanı Berrey Berka ve Hakan Bahreyn) unvanlarını kullanmıştır.
Ünvanları bilmek önemlidir çünkü sınavlarda sorulabilir.
1:02:49Memlüklerle İlişkiler: İkinci Bayezid döneminde Memlüklerle olan gerilme daha sonra Yavuz Sultan Selim döneminde 1516 Merdane Savaşı ile sona ermiştir.
Memlüklerle olan sorunlar arasında Hicaz su yolları problemi, Cem Sultan'ın Memlükler tarafından desteklenmesi, Memlüklerin Dulkadiroğlu Beyliği işlerine karışması ve Karamanoğlu Kasım Bey'in Memlüklerle birlikte Osmanlı aleyhine iş yapması bulunmaktadır.
2:04:03Fatih Sultan Mehmet'in Ekonomik Politikaları: Fatih Sultan Mehmet, Akdeniz ticaretini canlandırmak ve Avrupa'da oluşumunu engellemek amacıyla Venedik'e ekonomik imtiyaz ve İstanbul'da bulunma hakkı vermiştir.
İstanbul'da bulundurulan Venedik elçisinin adı Balyozdur ve bu durum yasallaşanlık olarak adlandırılır.
Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethetme amaçları arasında Asya ve Avrupa kıtası topraklarını birleştirmek, deniz ticaretini geliştirmek ve Anadolu Türk siyasi birliğini sağlamak bulunmaktadır.
2:05:38Osmanlı'nın Yükselme Dönemi: 16. yüzyıl (1500-1599) Osmanlı'nın yükselme dönemi olarak kabul edilir.
Bu dönemde II. Beyazıt, Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim ve III. Murat hüküm sürmüştür.
Cem Sultan olayı, Osmanlı'nın iç sorunu uluslararası bir soruna dönüştürülmüştür.
2:06:29Yeniçerilerin Disiplinsizliği: Osmanlı kara ordusunun en önemli unsuru olan yeniçerilerin disiplinsizliği ve isteksizliği ilk defa Hotin seferi sırasında kendini göstermiştir.
Yeniçeriler sefer sırasında yavaş yavaş kılıç sallıyor, havan topunu atmıyor ve tüfekli silahları bilerek ateşlemiyorlardı.
Bu durumun amacı padişahtan sefer başla alabilmekti.
2:07:07Osmanlı Tarihi Soruları: 1656 Çınar Olayı (Vakayi Vakvakiye) Dördüncü Mehmet döneminde gerçekleşmiştir.
Koçi Bey Risalesi'nde, eski zamanda İslam askerlerinin az ve disiplinli olduğu, şimdi ise itaatsiz ve padişahtan korktuğu belirtilmiştir.
İkinci Mahmud'un 17. yüzyılda yeniçeri ocağını kaldırması, o dönemdeki gelişmelerle ilişkilendirilemez.
2:09:13Osmanlı Tarihi Olayları: Büyük Kaçgun, Celali İsyanları ile alakalıdır.
Girit adası 1645'te kuşatılmaya başlanıp, 1690'a kadar 24 yıl süren bir kuşatma sonrasında alınmıştır.
Dördüncü Mehmet döneminde saraya şartlarını sürerek gelen kişi, Mehmet'in 6 yaşında olduğu ve devlet kadın tarafından yönetildiği için tepki oluşmuş, Köprülü Mehmet Paşa saraya çağrılmıştır.
2:11:15Osmanlı İlahatları ve Antlaşmalar: Haruncu Ahmet Paşa, modern anlamda bütçeyi ilk kez gelir ile gideri eşitlemiş, saray masraflarını kıstı ve hediyeleşmeyi kaldırmıştır.
1606 zitvatorov, 1533'te yapılan İstanbul Antlaşması'nda Osmanlı Devleti'nden sadrazamın kralına denk sayılmasıyla padişah-kral eşitliği sağlanmıştır.
Koçi Bey Risalesi'nin diğer adı Layiha'dır ve 17. yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti'nin eski gücüne dönmesi için yazılmıştır.
2:13:27Osmanlı Anlaşmaları ve Padişahlık Sistemi: 17. yüzyılda Karlofça ve Küçük Kaynarca anlaşmaları birbirini tamamlar, çünkü birbirinin hemen arkasına imzalanmıştır.
Karlofça anlaşmasında İstanbul ve Azak Kalesi Rusya'ya verilmiş, Ruslar Karadeniz'e ilk defa inme fırsatını elde etmişlerdir.
Karlofça'da dört devlet anlaşması yapılmış, ancak Rusya ile anlaşma yapılmamıştır.
2:15:01Osmanlı Padişahlık Sisteminin Değişimi: III. Mehmet 12 yaşına gelmiş, Manisa'ya gönderilmiş, 17 yaşına gelince padişah olmuş ve sancağa çıkma sistemini kaldırmıştır.
III. Mehmet'in ölümünden sonra devlet adamları toplanmış, tahta çıkma hakkına sahip olan altı-yedi kişiden birini seçmek zorunda kalmışlardır.
Ahmet, en büyük ve aklı olan kişi olarak tahta çıkmış, bu sistem kanunlaştırılmış ve "ekber ve erşet" olarak adlandırılmıştır.
2:17:53Osmanlı'nın Dış Politikası: Birinci Ahmet 1621'de İkinci Osman Lehistan üzerine yaptığı sefer sırasında yeniçerilerin isteksizliği ve disiplinsizliği ön plana çıkmıştır.
Osmanlı Devleti'nin Venedik'e ait olan Girit adayı 1645'ten 1699'a kadar kuşatılmış, Venedik Devleti boğazları abluka altına alarak İstanbul'da büyük bir kıtlığa sebep olmuştur.
1683 yılında Sadrazam Fazıl Ahmet Paşa kumandasındaki Osmanlı ordusu Uyvar Kalesi'ni fethetmiş, kale komutanı teslim olmuş ve Avrupalılar "Türk gibi kuvvetli" sözünü söylemiştir.
2:20:41Osmanlı'nın Afrika'daki Mücadelesi: Mısır'ın fethinden sonra 20. yüzyıl başlarına kadar Osmanlı Devleti Afrika'nın çeşitli bölgelerinde topraklarını korumak, ticaret yollarının güvenliğini sağlamak ve stratejik noktaları ele geçirmek amacıyla Avrupalı devletlerle mücadele etmiştir.
Osmanlı Devleti Afrika kıtasında İspanya, İngiltere, Fransa ve İtalya ile mücadele etmiştir, ancak Mısır'da Rusya ile mücadele etmemiştir.
İkinci Viyana Kuşatmasında Osmanlı ordusunun kumandanı Karamsa Paşa başarısız olmuş, Belgrad'a götürülmüş ve idam edilmiştir.
2:22:26Sınav Hazırlık Tavsiyeleri: Toplam 44 sorudan 40'ın üzeri hedeflenmelidir, duraklama dönemlerindeki soruları kaçırmamak önemlidir.
Ders notları okunmalı, konu anlatımlı kitaplar okunmalı ve soru-cevap kitapları çalışılmalıdır.
İki kişi bir araya gelip soru-cevap yaparak çalışmalı, ileri konuları atlayarak geri geçmemelidir.

Osmanlı İmparatorluğu'nun Duraklama Dönemi ve İsyanlar Dersi

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir