Buradasın
Osmanlı İmparatorluğu'nun Demokratikleşme Hareketleri ve Son Dönemleri
youtube.com/watch?v=-IQV7rbAUA4Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Ömer Faruk Yozgatlı (Ömer Hoca) ve Recep adlı bir öğrenci arasında geçen tarih dersi formatındadır. Ömer Hoca, Kastamonu'dan bir eğitimci olarak kendini tanıtmaktadır.
- Video, Osmanlı İmparatorluğu'nun 19. yüzyıldan itibaren yaşadığı demokratikleşme hareketlerini kronolojik olarak ele almaktadır. Tanzimat Fermanı, İslahat Fermanı, Meşrutiyet sistemi, İttihat Terakki'nin kuruluşu ve Osmanlı İmparatorluğu'ndaki dört ana fikir akımı (Osmanlıcılık, İslamcılık, Batıcılık ve Türkçülük) detaylı şekilde anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca Osmanlı İmparatorluğu'nun ekonomik durumu, borç alması, iflas etmesi ve Duyun-u Umumiye İdaresi'nin kurulması gibi konular da ele alınmaktadır. Tarihsel olaylar günlük hayattan örneklerle ve "zaman makinesi" benzetmesiyle anlatılarak öğrencilere daha iyi anlamaları sağlanmaktadır. Video, tarih sorularının çözümüyle sonlanmaktadır.
- 00:39Osmanlı Devleti'nin Demokratikleşme Hareketleri
- Video, Osmanlı Devleti'nin demokratikleşme hareketlerini inceleyecek.
- 150 sene önce Avrupa'dan gelen milliyetçilik akımı Osmanlı'ya büyük bir bela olmuş.
- Büyük değişim dönemlerinde insanlar savruluyor ve topluma yol gösteren aklı iyi kesen insanlar gerekiyor.
- 01:45Tanzimat Fermanı
- Abdülmecid, memlekette kanun üstünlüğünü getirerek işleri çözmeyi ve padişahın yetkilerini sınırlamayı kararlaştırıyor.
- Tanzimat Fermanı, Gülhane Parkı'nda halka duyuruluyor ve kanun önünde eşitlik, yargılanmadan cezalandırılmama ve mülkiyet güvencesi gibi maddeler içeriyor.
- Bu düzenlemeler aslında dışarıya karşı bir algı operasyonu olarak yapılmış, Osmanlı'nın içini derleyip toparlamak ve müdahale etmemek için.
- 03:33Islahat Fermanı
- 1856'da Islahat Fermanı yayınlanıyor, bu da Tanzimat'ın aynısı bir kanun.
- Tanzimat daha çok tüm topluma hitap ederken, Islahat Fermanı daha çok azınlıklara ve gayrimüslimlere yönelik.
- Islahat Fermanı'nda "kimseye gavur denilmeyecektir" gibi ilginç bir madde bulunuyor.
- 04:08Padişahın Yetkilerinin Sınırlanması
- Tanzimat ve Islahat'ta padişahın yetkilerini sınırlayan bir durum var ve bunu padişah kendisi yapıyor.
- Bu durum İngiltere'deki Magna Carta'ya benzer, ancak Osmanlı'da 600 sene sonra gerçekleşmiş.
- Padişahın yetkilerinin sınırlanmasıyla milliyetçiliği göğüslemeye çalışılmış.
- 05:25Tanzimat ve İslahat Dönemi
- Tanzimat ve İslahat, herkese eşit haklar vererek demokratikleşme hareketi olarak değerlendirilebilir.
- Padişahın yetkilerini sınırladığı için, bu hareketler aslında bir noktada eşitliği sağlamıştır.
- Jön Türkler, Avrupa'da eğitim alıp ülkeye dönen vatansever aydınlar olarak, memleketin derdine çözüm bulmak için gazeteler çıkarmaya başlamışlardır.
- 06:13Meşrutiyet Dönemi
- Jön Türklerin baskısıyla dönemin padişahı Abdülhamid, meşrutiyet adı verilen yeni bir sisteme geçileceğini kabul etmiştir.
- Meşrutiyet, monarşi ve cumhuriyetin karışımı gibi bir sistemdir; bir kral, halk tarafından seçilen bir meclis ve anayasa içerir.
- O zamanki anayasanın adı Kanuni Esasi'dir ve padişahın yetkilerini sınırlayan hükümler içerir.
- 07:25Meşrutiyet'in Sınırları
- Kanuni Esasi tümüyle demokratik bir kanun değildir; padişah meclisi kapatma ve milletvekillerini sürgüne gönderme yetkisine sahiptir.
- Kadınların oy kullanma hakkı yoktur, bu nedenle sınırlı bir demokrasi havası vardır.
- Mecliste azınlıklar da yer alır, ancak bu sistem çalışmamıştır.
- 09:24Osmanlı-Rus Savaşı ve Meşrutiyetin Sonu
- 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı (Hicri takvimde 1293 Harbi olarak bilinir) Osmanlı için büyük bir kayıptır.
- Ruslar Yeşilköy'e kadar ilerlemiş ve Ayastefanos Antlaşması ile durdurulmuştur.
- Padişah, savaş bahanesiyle meclisi kapatmış ve Kanuni Esasi'yi kaldırmıştır, böylece ülkede tekrar monarşiye dönülmüştür.
- 11:52Meşrutiyet ve İttihat Terakki'nin Doğuşu
- Meşrutiyet, diğer yönetim biçimlerinden farklı olarak halkın yönetime katılımını sağlar.
- Meşrutiyet döneminde meclis kapanır ve padişah ipleri tekrar eline alır, ancak meşrutiyet taraftarları olan aydınlar mutsuz kalır.
- İttihat Terakki, meşrutiyeti tekrar getirmek için gizli gizli örgütlenen bir siyasi organizasyondur.
- 13:29İttihat Terakki'nin Gelişimi
- İttihat Terakki'nin amacı Kanuni Esasi'yi yürürlüğe sokmaktır ve başlangıçta İstanbul'da, sonra Selanik'e doğru kayarlar.
- İttihat Terakki'ye katılmak için gizli bir tören yapılır: Kur'an-ı Kerim ve silaha yemin edilerek üyelik kaydı yapılır.
- Selanik'te doktorlar, eczacılar, gazeteciler, yazarlar gibi birçok kişi İttihat Terakki'ye katılır ve padişahın bürokrasisi içinde de karşı oluşumlar oluşur.
- 15:38İttihat Terakki'nin İsyanı ve Meşrutiyetin İlanı
- Resneli Niyazi adlı efsane bir adam, askerlerle birlikte dağa çıkarak meşrutiyet ilan edilmesini ister.
- Padişah 1908'de meşrutiyeti kabul eder ve Kanuni Esasi'yi tekrar yürürlüğe sokar.
- İttihat Terakki'nin bu süreci yaklaşık 15-20 sene sürer.
- 16:32Karşı Devrim ve Mustafa Kemal'in Rolü
- 1909'da 31 Mart olayı olarak bilinen bir karşı devrim gerçekleşir ve padişahçı olanlar ayaklanır.
- Selanik'te Mahmut Çevik Paşa başkanlığında "Hareket Ordusu" kurulur ve Mustafa Kemal Paşa kurmay başkanı olarak bu orduya katılır.
- Hareket Ordusu yürüyerek İstanbul'a kadar ilerleyerek 31 Mart ayaklanmasını bastırır, Abdülhamid tahttan indirilir ve yerine Mehmet Reşat geçer.
- 18:32Osmanlı'nın Kurtuluş Fikirleri
- Osmanlı'nın son döneminde dört ana fikir akımı vardır: Osmanlıcılık, İslamcılık, Batıcılık ve Türkçülük.
- Osmanlıcılar, ırk ve din ayrımı yapılmadan herkesi bir çatı altında toplamayı savunur ve bu fikir meşrutiyetle uygulanır.
- İslamcılar, ülkenin kurtulması için Müslümanların halifeliğin çatısı altında bir İslam birliği kurması gerektiğini savunur.
- 19:49Osmanlı'da Fikir Akımları
- İslamcılar din birliği üzerine ilerlerken, batıcılar Avrupa'nın modern yapısını Türkiye'ye adapte etmeyi savunur.
- Batıcılık akımının önemli isimleri Tevfik Fikret ve Abdullah Cevdet'tir.
- Türkçüler ise Osmanlıcılık ve İslamcılık yerine Türk birliği kurmayı savunur ve Mustafa Kemal'i etkileyen önemli bir akımdır.
- 20:43Ziya Gökalp ve Türkçülük
- Mustafa Kemal, "Bedenimin babası Ali Rıza Efendi, fikirlerimin babası Ziya Gökalp'tir" diyerek onu çok etkileyici bulmuştur.
- Ziya Gökalp, Türk toplumunu derinden etkileyen ikinci önemli adamdır ve Türkçülüğün omurgasını oluşturmuştur.
- Ziya Gökalp, Diyarbakırlı bir Kürt olmasına rağmen Türkçülüğü oluşturan kişi olmuştur.
- 23:02Osmanlı'nın Ekonomik İflası
- Osmanlı Devleti 1853-1856 yılları arasında Kırım Savaşı'nı finanse edemediği için ilk kez borç almıştır.
- 1881 yılında Osmanlı Devleti resmen iflas etmiş ve alacaklı devletler gelir kaynaklarına el koymuştur.
- Duyun-u Umumiye İdaresi kurulmuş, İngiliz memurlar Osmanlı hazinesine ait gelir kaynaklarını toplamaya başlamıştır.
- 24:45Ekonomik İflasın Sonuçları
- Osmanlı Devleti'nin 1881 ekonomik iflası, ekonomik bağımsızlığının tamamen gittiğini göstermiştir.
- Duyun-u Umumiye İdaresi, Osmanlı'nın ekonomik bağımsızlığını tamamen zedelemiştir.
- Ekonomik iflas, toprak bütünlüğünü ve egemenlik hakkını da zedelemiştir.