• Buradasın

    Osmanlı İmparatorluğu'nun 17. Yüzyıldaki Duraklama ve Gerileme Dönemi

    youtube.com/watch?v=au8BXbDSTmc

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, bir tarih öğretmeninin KPSS, ÖSYM ve LYS sınavlarına hazırlık amacıyla Osmanlı İmparatorluğu'nun 17. yüzyıldaki duraklama ve gerileme dönemlerini anlattığı eğitim içeriğidir.
    • Video, Osmanlı'nın 17. yüzyıldaki duraklama dönemi, iç ve dış nedenleri, siyasi gelişmeler, Celali isyanları ve sonrasında başlayan gerileme dönemini kronolojik olarak ele almaktadır. İçerikte dönemin padişahları, yaşanan savaşlar, imzalanan antlaşmalar ve önemli tarihsel olaylar detaylı şekilde anlatılmaktadır.
    • Öğretmen, konuyu harita çizerek görsel olarak desteklemekte ve sınavlarda çıkabilecek soru örnekleriyle pekiştirmektedir. Video, İkinci Viyana Kuşatması'nın Osmanlı İmparatorluğu'nun duraklama döneminin sona ermesi ve gerileme döneminin başlaması anlamına geldiği bilgisiyle sonlanmakta ve bir sonraki derste ıslahatlara geçileceği belirtilmektedir.
    00:10Osmanlı'nın 17. Yüzyıl Gelişmeleri
    • Osmanlı'nın 17. yüzyıldaki gelişmeleri, ÖSYM sınavlarında "duraklama" yerine "17. yüzyıl" ve "18. yüzyıl" ifadeleriyle sorulmaktadır.
    • Roma rakamları (X, VII, VIII) kullanılırken, yanlış okuma sorunun cevabını tamamen değiştirebilir.
    • Karlofça Antlaşması'na kadar geçen sürece "Osmanlı Duraklama Dönemi" denir ve bu dönemde III. Mehmet, I. Ahmet ve I. Mustafa padişahlar tahta çıkmıştır.
    02:13Osmanlı'nın Savaşları
    • Osmanlı, Venedik ile yapılan savaşlar, Avusturya ile Viyana Kuşatması ve Bahçesaray Antlaşması, Rusya ile Bahçesaray Antlaşması ve İstanbul Antlaşması gibi anlaşmalarla savaşmıştır.
    • Safevilerle Ferhat Paşa, Nasuh Paşa ve Serap Kasr-ı Şirin Antlaşmaları, Lehistan ile Hotin Seferi ve Hotin Antlaşması gibi anlaşmalar imzalanmıştır.
    • Duraklamanın iç ve dış nedenleri ile ilgili sorularda, doğal sınırlara ulaşılması genellikle duraklamanın iç nedenleri arasında yer almaz.
    04:42Duraklamanın İç Nedenleri
    • I. Ahmet döneminde getirilen kafes sistemi, taht kavgalarını önlemek amacıyla uygulanmış ancak amacına ulaşamamıştır.
    • Yeniçerilerin Kanlı Kadim'e göre askerlikle alakası olmayan hiç kimse yeniçeri ocağına alınmaması gerekirken, III. Murat'ın isteği üzerine hokkabazlar da yeniçeri olmuştur.
    • Tımar sisteminin bozulmasıyla asker yetiştirilememiş, devlet asker açığını gidermek için kapıkulu ordusuna daha fazla asker alımı yapmış ve bu da ekonominin bozulmasına neden olmuştur.
    07:13Eğitim ve Toplumsal Yapı Bozulması
    • Eğitim sisteminin bozulmasındaki en önemli etken "beşik ulemalığı"dır; alimin oğlu alimdir mantığıyla hareket edilerek, tarih eğitimi almayan çocuklar da alim olarak kabul edilmiştir.
    • Toplumsal yapıda bozulma yaşanmıştır; Osmanlı sınırları içerisinde çok ulus birlikte yaşıyor ve her ulusun problemiyle ayrı ayrı ilgilenmek zorunda kalmıştır.
    • Osmanlı, önü okyanus, sağ ve sol cenahı engin yüksek dağlar olduğu için ilerleyememiş, güçlü devletlere komşu olmuş ve Girit Kuşatması gibi uzun süreli savaşlar yaşamıştır.
    09:29Avrupa'daki Gelişmeler ve Osmanlı'nın Gerisinde Kalması
    • Bu dönemde Avrupa'daki gelişmelere kulak tıkanmıştır; Avrupalılar coğrafi keşiflerle ekonomik anlamda zenginleşmiş ve Rönesans hareketleri (16. yüzyılda bilim, kültür, sanat ve edebiyatta meydana gelen gelişmeler) yaşamıştır.
    • 16. yüzyılda Avrupa'da Hristiyanlığın Katolik mezhebinde yapılan yenilik ve düzenlemeler olan Reform hareketleri yaşanmıştır.
    • Osmanlı, Katolikliğin dışında ortaya çıkan Protestanlık, Kalvenizm ve Presbiteryenlik gibi yeni mezheplere destek vermeye çalışmıştır.
    10:48İç İsyanlar ve Yeniçeriler
    • Duraklamanın iç nedenleri ile paralel olarak iç isyanlar çıkmıştır; devlet yönetiminin, ordunun ve ekonominin bozulması iç isyanların çıkmasında etkili olmuştur.
    • İstanbul isyanları, merkez isyanları ve yeniçeri isyanları aynı anlama gelmektedir; yeniçeri isyanlarının temel nedeni ekonomiktir.
    • Yeniçeriler, cülus bahşi almak için sürekli padişah değişikliği yapmış ve 17. yüzyılda "ocak devlet içindir" anlayışı yerine "devlet ocak içindir" anlayışına bürünmüştür.
    13:54Genç Osman Dönemi
    • Fatih'in saraydaki bilgilerin dışarı çıkmasını yasaklamasına rağmen, dönemin Şeyhülislam'ın kızı ile evlenen Genç Osman bu yasağı çiğnemiştir.
    • Genç Osman, Lehistan üzerine Hotin seferine çıkarken yeniçerilere emir verirse tersini yapmış ve Lehistan'la Hotin Antlaşması imzalamıştır.
    • İstanbul'a geri döndüğünde Şeyhülislam'ın kızı olan eşine bir şey söylemiştir.
    14:55Genç Osman'ın Sonu
    • Genç Osman, İstanbul'a döndüğünde ordu ile yeniçeri ocağının varlığına son vereceğini eşine söylüyor.
    • Eşinin babası ( dönemin şeyhülislamı) durumu yeniçeri ağasına iletiyor ve yeniçeri ağası Genç Osman'a Yedikule bölgesine gelmesini söylüyor.
    • Genç Osman Yedikule'ye gittiğinde yeniçeriler onu boğarak öldürüyorlar.
    15:50Vakvakiye Vakası
    • Dördüncü Mehmet döneminde yeniçeriler, çıkarlarını zedelediklerini düşündükleri otuz devlet adamının ismini Dördüncü Mehmet'e veriyorlar.
    • Dördüncü Mehmet direniyor ama İstanbul'un her yerinde yangınlar çıkınca otuz devlet adamını yeniçerilere veriyor.
    • Yeniçeriler bu otuz devlet adamını Topkapı Sarayı'nın önündeki "Vakvakiye" (Çınar Vakası) olarak bilinen yerde öldürüyorlar.
    17:48Celali İsyanları
    • Celali isyanları, Anadolu taşrasında otoriteye karşı çıkan isyanlara verilen isimdir ve ilk Celali isyanı Yavuz dönemindeki Bozoklu Celal isyanıdır.
    • İsyanların çıkma nedenleri arasında Anadolu'ya gönderilen görevlilerin kanunlara aykırı baskı kurması, tımar sisteminin bozulması ve iltizam sisteminin başarısızlığı bulunmaktadır.
    • Haçova Meydan Savaşı'nda savaş meydanını terk eden askerler, deveciler, katırcılar ve karakullukçular ellerine kazanı kepçeyi alıp düşman askerlerine saldırıyorlar ve bu savaş "Kazanla Kepçeyle Kazanılan Savaş" olarak adlandırılıyor.
    19:37Celali İsyanlarının Sonuçları
    • Savaştan kaçmanın cezası idam olduğu için Haçova Meydan Savaşı'ndan kaçanlar Anadolu'ya gelip eşkıyalığa başlıyorlar.
    • Köylüler, üretimlerinin yarısını devlete verip yarısını haramilerin gasp ettiğini görünce üretim yapmayı bırakıp toprağını terk etmeye başlıyorlar, bu olaya "Büyük Kaçkun", "Terk-i Diyar" veya "Celali Vatan" deniyor.
    • Celali isyanlarını şiddet ve baskı yoluyla bastırmaya çalışanlar arasında Kuyucu Murat Paşa ve Köprülü Mehmet Paşa bulunmaktadır.
    21:32Eyalet İsyanları
    • 17. yüzyılda eyaletlerdeki valiler bağımsız hareket etmek istemişlerdir.
    • Sorularda milliyetçilik akımının bu isyanlarda etkili olduğu belirtilse de, milliyetçilik akımı 1789 yılında ortaya çıkmış ve Osmanlı'da etkili olması 19. yüzyılda olmuştur.
    23:12Duraklama Dönemi Savaşları
    • Duraklama döneminde Osmanlı'nın genel politikası fetihçi olup, kuruluş, yükselme ve duraklama dönemlerinin ortak özelliği fetih politikasının devam ettirilmesidir.
    • Duraklama döneminde Osmanlı, İran ile Nasuh Paşa Antlaşması ve Kasr-ı Şirin Anlaşması imzalamıştır.
    • Kasr-ı Şirin Anlaşması, 4. Murat döneminde İran'ı yenilgiye uğratması ve Bağdat Fatih ünvanını almasıyla imzalanmıştır.
    27:08Girit Kuşatması ve Diğer Savaşlar
    • Venedikli Girit adası korsanlar gemilerine Osmanlı Devleti Girit kuşatmasını başlatıyor ve 1645'te başlayıp 1699'a kadar süren 24 yıllık bir kuşatma yaşanıyor.
    • Girit kuşatması Osmanlı tarihinin en uzun kuşatması olup, donanmanın eski gücünde olmadığının göstergesidir.
    • Girit kuşatması sırasında Kandiye Kalesi'nin alınmasıyla kuşatma sona eriyor.
    29:49Avusturya ile Savaşlar
    • Osmanlı, Avusturya ile Bucaş Antlaşması imzalıyor ve bu antlaşmayla batıda en geniş sınırlara ulaşıyor.
    • Haçova Meydan Savaşı sırasında padişahımız III. Mehmet, Zitvatorluk Antlaşması sırasında ise padişahımız I. Ahmet'tir.
    • Zitvatorluk Antlaşması ile Eğri ve Estergon kalelerinin Osmanlı'da kalmasına karar veriliyor ve bu olaya "mütekabiliyet" (denklik) deniliyor.
    36:08İkinci Viyana Kuşatması
    • Avusturya'nın başkenti Viyana'nın önlerinde derin bir nehir bulunuyor.
    • Avusturya sınırları içindeki Protestan Macarlara baskı uygulayan Avusturya'ya karşı, Tökeli İmre önderliğindeki Protestan Macarlar Osmanlı'dan yardım istemişler.
    • Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, bu yardım mektubunu Dördüncü Mehmet'e iletmiş ve padişah, orduları Protestanları Avusturya'ya karşı koruma altına almasını emretmiş.
    38:18Kuşatmanın Sonuçları
    • Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, Viyana'ya doğru ilerlerken "ölmek var, dönmek yok" diyerek rotayı çevirmiş ve Viyana'yı kuşatmış.
    • Tuna Nehri'nin önüne Kırım Han'ın kuvvetlerini yerleştirerek, Avrupalı devletlerin Avusturyalıların yardımına ulaşmasını engellemiş.
    • Kuşatma uzadıkça uzadıkça uzamış, Kırım Han Tuna Nehri boyunu terk edince Avrupalı devletlerin askerleri Osmanlı askerlerini sırtından vurmuş ve Osmanlı askerleri büyük bir bozguna uğramış.
    41:55Karlofça Antlaşması ve Osmanlı'nın Gerileme Dönemi
    • Karlofça Antlaşması ile Osmanlı batıda ilk kez büyük toprak kaybı yaşamış ve duraklama dönemi sona ermiş.
    • İkinci Viyana Kuşatması (1683) sonrası Türk geri çekilişi Sakarya Meydan Savaşı (1921) ile son bulmuş.
    • Bu savaşlar "kültürler savaşı" olarak adlandırılmış ve ilk kez bir anlaşma müzakere edilerek anlaşılmış.
    43:52Osmanlı'nın Dış İlişkileri
    • Dördüncü Mehmet, ava çok önem verdiği için "Avcı Mehmet" olarak da anılır.
    • İkinci Viyana Kuşatmasında başarısız olmasından dolayı idam edilen kişi belirtilmiştir.
    • Karlofça Antlaşması'nda yer almayan devlet Rusya'dır ve 1700 yılında İstanbul Antlaşması imzalanarak Rusya'ya Azak Kalesi verilmiştir.
    46:18Gerileme Dönemi
    • Gerileme döneminde Osmanlı, kaybettiği toprakları geri almaya çalışmıştır.
    • Gerileme duraklama döneminin siyasi olayları bir sonraki derste ele alınacaktır.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor